Społeczne przestrzenie konfliktów etnicznych

• Autorzy: Marek S. Szczepański , Anna Śliz

Warianty tytułu

The Social Spaces of Ethnic Conflicts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Klasyczne ujęcia teorii konfliktu społecznego Karola Marksa czy Ludwika Gumplowicza zakładają, że na końcu procesów konfliktowych pojawią się zdarzenia optymistyczne, związane z powstawaniem nowych, często pozytywnych jakości społecznych czy też procesów asymilacyjnych, łagodzących historyczne napięcia. K. Marks zakładał, że konflikt klasowy doprowadzi do powstania nowej formacji społecznej, nazywanej przezeń komunizmem. Z kolei L. Gumplowicz przyjmował, że walka ras zrodzi procesy amalgamacyjne i syngeniczne, polegające na przenikaniu i stapianiu się elementów społeczno-kulturowych grup pozostających w konflikcie. Jak się okazało, te typy refleksji nie wytrzymały konfrontacji z rzeczywistością społeczną drugiej połowy XX i początków XXI wieku. Nie powstał światowy system komunistyczny, a wręcz przeciwnie - unicestwieniu uległ obóz socjalistyczny, a bunt francuskich przedmieść dowiódł, że w wielu przypadkach trudno mówić o procesach asymilacji czy życzliwego przenikania się kultur. Chodzi tutaj raczej o trwały i trudno redukowalny konflikt międzyetniczny czy nawet międzyrasowy (mający źródła w długiej historii, od epoki kolonialnej), a nie o wyłonienie się nowej społecznej jakości. W tym kontekście jako ważny problem analizy podjęliśmy rozważania odnoszące się do tych aspektów rzeczywistości społecznej, w których rodzą się konflikty etniczne. Świadomie pomijamy rozważania dotyczące ogólnych teorii konfliktów społecznych i skupiamy uwagę wyłącznie na konfliktach etnicznych, będących rodzajem socjologicznego rozumienia konfliktu społecznego. Mówiąc inaczej, tekst ma charakter opracowania teoretycznego, a referencje empiryczne stanowią jedynie ilustracje stawianych przez autorów tez o bardziej ogólnym charakterze. (fragment tekstu)

EN

People have been arguing about the vision of creation and dissolution of social order for ages. On the one hand, we have a policy based on love and brotherhood (Pierre Teilhard de Chardin). On the other hand, there is the concept of social order as result of social conflict. Thus we have a paradigmatic approach to conflict from Ibn Chaldun by Ludwik Gumplowicz to Charles Marx and more contemporary ones: the dialectical approach to Ralf Dahrendorf's notion of social conflict and a stable model of conflict by Lewis A. Coser. The contemporary renaissance of interest in social conflict is due to the deepening of cultural diversity of the world, which brings the prospect of a ethnic, symbolic or real conflict. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konflikty społeczne; Konflikty etniczne; Wielokulturowość; Socjologia grup społecznych

EN

Social conflicts; Ethnic conflicts; Multicultural; Sociology of social groups

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2012
• Tom: 3
• Strony: 11--27

Twórcy

autor

Marek S. Szczepański

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

autor

Anna Śliz

• Uniwersytet Opolski

Bibliografia

• Appadurai A., 2005: Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Tłum. Z. Pucek. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Boal F.W., 2001: Ethnic Conflict. In: N.J. Smelser, ed.: International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences. T. 7. Oxford: Elsevier Science.
• Bokszański Z. i in., red., 1998: Encyklopedia socjologii. T. 1. Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
• Deutsch K.W., 1961: SocialMobilization andPoliticalDevelopment. "American Political Science Review", No 55 (Sept.).
• Enloe C.: The Growth of the State and Ethnic Mobilization. The American Experience. "Ethnic and Racial Studies", Vol. 23, No 2.
• Esman M.J., 2008: An Introduction to Ethnic Conflict. Cambridge-Malden: Polity Press.
• Horowitz D.L., 2000: Ethnic Groups in Conflict. Second Edition. Berkeley-Los Angeles-London: University of California Press.
• Konferencja interdyscyplinarna "Konflikty etniczne". "Sprawy Narodowościowe" 1995, z. 2.
• Kraszewski P, Wawrach K., 1996: Zjawisko konfliktów etnicznych w pracach Zakładu Badań Narodowościowych PAN w Poznaniu. W: I. Kabzińsk a-Stawarz, S. Szymkiewicz, red.: Konflikty etniczne. Źródła - typy - sposoby rozstrzygania. "Biblioteka Etnografii Polskiej", nr 51. Warszawa.
• Kwaśniewski K., 1994: Konflikt etniczny. "Sprawy Narodowościowe", z. 1.
• Mucha J., 1996: Konflikt etniczny jako typ konfliktu społecznego. W: I. Kabzińska-Stawarz, S. Szymkiewicz, red.: Konflikty etniczne. Źródła - typy - sposoby rozstrzygania. " Biblioteka Etnografii Polskiej", nr 51. Warszawa.
• Mucha J., 2005: Oblicza etniczności. Studia teoretyczne i empiryczne. Kraków: NOMOS.
• Nalewajko M., 2003: Społeczeństwa narodowe czy wielokulturowe? Spory o teorie i kształt rzeczywistości na marginesie społeczeństwa wieloetnicznego G. Sartoriego. "Dzieje Najnowsze", nr 2.
• Offe C., 1999: Drogi transformacji. Doświadczenie wschodnioeuropejskie i wschodnio-niemieckie. Warszawa-Kraków: PWN.
• Posern-Zieliński A., 1996: Konflikt etniczny w sytuacji imigracyjnej. W: I. Kabzińska-Stawarz, S. Szymkiewicz, red.: Konflikty etniczne. Źródła - typy - sposoby rozstrzygania. "Biblioteka Etnografii Polskiej", nr 51. Warszawa.
• Smolicz J.J., 1990: Kultura i nauczanie w społeczeństwie wieloetnicznym. Warszawa: PWN.
• Szklarski B., 1999: Od idei do ideologii - polityczny wymiar wielokulturowości we współczesnej Ameryce. "Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa", z. 14-15.
• Śliz A., 2001: Polska Bratnia Pomoc - Polish Assistance, Inc. Socjologiczne studium monograficzne. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Śliz A., 2009: Wielokulturowość: iluzje czy rzeczywistość? Socjologiczne studium przypadku na przykładzie Kongresu Polonii Kanadyjskiej. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Thurow L., 1980: Zero-Sum Society Distribution and the Possibilities of Economic Change. New York: Basic Books.
• Welsch W., 2005: Estetyka poza estetyką. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Williams R.M.: Ethnic Conflicts. In: N.J. Smelser, ed.: International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences. T. 7. Oxford: Elsevier Science.
• Wojciechowski S., 2002: Konflikt etniczny jako forma konfliktu społecznego. "Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa", z. 20.
• Wróblewski P., 2007: Mobilizacja i konflikt etniczny. Miejsca święte mniejszości narodowych w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
• Zięba R., 2000: Europejska tożsamość bezpieczeństwa i obrony. Koncepcja - struktura - funkcjonowanie. Warszawa: "Scholar".
• Znaniecki F., 1968: The Method of Sociology. New York.
• Jerzak T.: Separatyzm i terroryzm o podłożu etnicznym w Europie Zachodniej, www.psz.pl/content/ view/1132/ (data dostępu: 31 marca 2012).