Rola tożsamości regionalnej w kreowaniu społeczeństwa obywatelskiego Przypadek Górnego Śląska

• Autorzy: Ofka Piechniczek

Warianty tytułu

The Role of Regional Identity in Creating Civil Society. The Case of Upper Silesia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Społeczeństwo obywatelskie jest w ostatnich latach ideą niezwykle popularną. Wydaje się, że zaangażowanie społeczeństw, wspólne poczucie odpowiedzialności, aktywność w budowaniu wspólnego dobra stanowiłyby najlepsze rozwiązanie współczesnych problemów codzienności. Stale w całej Europie prowadzone są badania aktywności obywatelskiej. Sformułowano wiele definicji społeczeństwa obywatelskiego, powszechnie uznane jest ono jednak za ideał, do którego wciąż należy dążyć. To proces, który trwał i nadal trwa.  W ostatnim czasie obserwuje się także renesans regionalizmu. Widoczny jest on zarówno w skali lokalnej, jak i krajowej czy kontynentalnej. Powstanie Unii Europejskiej i koncepcja Europy Regionów mobilizuje do refleksji. W Polsce idea regionalizmu rozkwitła po 1989 roku, kiedy pojawiły się uwarunkowania ustrojowe umożliwiające swobodne tworzenie stowarzyszeń regionalnych, kół miłośników ziem i innych organizacji skupiających się wokół problemów małych ojczyzn. Niezwykle interesujące okazało się połączenie obu tych popularnych zagadnień - zbadanie wpływu regionalnej tożsamości na proces budowy civil society. Górny Śląsk to region wyjątkowy - charakteryzujący się równocześnie silną tożsamością i społecznym zaangażowaniem. Przeprowadzone badania (analiza literatury oraz dokumentów, wywiady swobodne przeprowadzone z działaczami górnośląskich organizacji regionalnych) miały na celu sprawdzenie, czy, a jeśli tak, to w jakim stopniu tożsamość regionalna może stanowić instrument budowania społeczeństwa obywatelskiego. Jakie miejsce zajmuje region na obywatelskiej drabinie kręgów zaangażowania? Czy wzmacnianie regionalnej świadomości wpływa na rozwój człowieka i wspólnot? Wreszcie, czy społeczeństwo obywatelskie może opierać się na przywiązaniu do małych ojczyzn? (fragment tekstu)

EN

Civil society has been a widely-discussed ideal during the recent years. Both engaged and responsible community seems to be the best solution to contemporary problems. The other impor- tant phenomenon is a renaissance of the idea of regionalism. What appeared to be interesting is the combination of both the above-mentioned issues is the research of influence of regional identity on the process of civil society building. Upper Silesia is an exceptional region, characterized by concurrently existing strong identity and social engagement. Regional identity may be a tool of civil society building. Provided that re- gionalism means conscious participation in being co-responsible for creating the face of the region, reinforcing regional identity has a direct influence on the development of civil society. The strong sense of identity encourages the citizens to actions for the common welfare within the confines of inhabited space. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Świadomość regionalna mieszkańców; Tożsamość lokalna; Regionalizm; Społeczeństwo obywatelskie

EN

Regional awareness of residents; Local identity; Regionalism; Civic society

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2013
• Tom: 4
• Strony: 48--60

Twórcy

autor

Ofka Piechniczek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Bądkowski L., 1988: Kaszubsko-pomorskie drogi. "Pomerania", nr 10.
• Bokajło W., 2001: Z teoretycznych problemów społeczeństwa obywatelskiego. W: W. Bokajło, K. Dziubka, red.: Społeczeństwo obywatelskie. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Dobroczyński B., 2007: Tożsamość, wspólnota, odpowiedzialność. "Znak", nr 2(622).
• Geremek B., 1994: Społeczeństwo obywatelskie i współczesność. W: K. Michalski, red.: Europa i społeczeństwo obywatelskie. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Konopka M., 1997: Wartości kulturowe w regionalizacji. Znaki kultury, znaki tożsamości. W: E. Wysocka, M. Konopka, red.: Polskie regiony. Ciechanów: Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury.
• Kwaśniewski K., 1990: Problemy regionalizmu polskiego. W: Regionalizm polski. Ciechanów: Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury.
• Magoska M., 2001: Obywatel w procesie zmian. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Majcherek J.A., 1997: Niweczony renesans małych ojczyzn. "Tygodnik Powszechny", nr 32.
• Mordak R., Parusel J., Piechura B., Tabor D., Wieczorek E., Zarzyna Ś., Zieliński J., 2002: Zagospodarowanie przestrzeni. Leksykon i akty normatywne. Katowice: Sejmik Województwa Śląskiego.
• Piekarski R., 1998: Cnoty polityczne dawniej i obecnie. Moralne źródła polityki. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.
• Schils E., 1994: Co to jest społeczeństwo obywatelskie? W: K. Michalski, red.: Europa i społeczeństwo obywatelskie. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Siciński A., 1997: Społeczeństwo obywatelskie. "Przegląd Polityczny", nr 33/34.
• Skorowski H., 1990: Antropologiczno-etyczne aspekty regionalizmu. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
• Tusk D., 1988: Spętani w działaniu. Regionalizm dziś. "Pomerania", nr 12.
• Waszkiewicz J., 2007: Refleksje nad obywatelskością - o zakorzenieniu i wychowaniu. W: W. Bokajło, A. Wiktorska-Święcka, red.: Europa obywateli: polskie społeczeństwo obywatelskie In actu. Wrocław: Wydawnictwo ATUT.
• Wódz J., Wódz K., 2004: Czy nadciągają Ślązacy? W: L.M. Nijakowski, red.: Nadciągają Ślązacy. Czy istnieje narodowość śląska? Warszawa: "Scholar", Towarzystwo Przyjaciół Śląska.
• Wódz J., Wódz K., 2005: Dynamika budowania społeczeństwa obywatelskiego - refleksja z badań empirycznych. "Przegląd Socjologiczny", T. 54, z. 1/2.