Budowanie polskiej tożsamości narodowej poprzez muzykę. Analiza kreowanej w prasie śląskiej recepcji "Halki" Stanisława Moniuszki w inscenizacjach Opery Śląskiej w Bytomiu w latach 1945-2005

• Autorzy: Maja Drzazga-Lech

Warianty tytułu

Construction of Polish National Identity through Music. Analysis of Stanisław Moniuszko's "Halka" Silesian Reception Created in the Press in Staging of Silesian Opera in Bytom in the Years 1945-2005

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem tego artykułu jest ukazanie procesu kształtowania polskiej tożsamości narodowej w wyniku recepcji opery "Halka" i postaci jej twórcy w ramach górnośląskiej przestrzeni kulturowej drugiej połowy XX wieku. Podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania badawcze: 1. Czy Opera Śląska w Bytomiu kontynuowała zapoczątkowany w dwudziestoleciu międzywojennym przez Związek Śląskich Kół Śpiewaczych i scenę operową Polskiego Teatru w Katowicach (1922-1932) kult Stanisława Moniuszki jako symbolu polskości Górnego Śląska? 2. Jaką rolę społeczną przypisywano funkcjonującej w intersubiektywnej przestrzeni kulturowej postaci Stanisława Moniuszki na podstawie działalności Opery Śląskiej w Bytomiu w latach 1945-2005? 3. Jakie symboliczne funkcje pełniła wystawiana przez Operę Śląską w Bytomiu w latach 1945-2005 opera "Halka" w ramach górnośląskiej intersubiektywnej przestrzeni kulturowej? 4. Z jakimi relacjami etnicznymi łączono funkcjonującą w górnośląskiej intersubiektywnej przestrzeni kulturowej postać Stanisława Moniuszki w związku z działalnością Opery Śląskiej w Bytomiu w latach 1945-2005? (fragment tekstu)

EN

The paper analyses the process of reception of the Polish national opera "Halka", which was written by Stanisław Moniuszko during the times when Polish statehood did not exist. The author attempts to present how the socio-political and cultural context of reception can transform its national/social content. The musical piece in question has been also added new meanings, important for Silesian ethnic group that inhabited the region of the Silesian Opera's cultural impact. Reviews, papers, as well as brief newspaper mentions, were the main object of the analysis. The specificity of the material under the analysis necessitated the usage of the QDA Miner software. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Tożsamość narodowa; Kultura narodowa; Sztuka; Prasa

EN

National identity; National culture; Art; Press

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2013
• Tom: 4
• Strony: 94--114

Twórcy

autor

Maja Drzazga-Lech

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Dyczewski L., 1995: Kultura polska w procesie przemian. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Dyczewski L., 2009: Wartości kulturowe ważne dla polskiej tożsamości. W: Dyczewski L., Wadowski D., red.: Tożsamość polska w odmiennych kontekstach. Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 178-179.
• Drzazga M., 2011: Reception of Stanisław Moniuszko and his Music In Upper Silesia Turing The Interwar Period as an illustration of the cultural integration of Upper Silesians with Poland. In: O. Kozlova, A. Kołodziej-Durnas, eds.: "Cultural Diversity as a Source of Integration and Alienation - Nations, Regions, Organizations". ECONOMICUS and University of Szczecin, s. 256-281.
• "Gwiazdka Cieszyńska" 1901, 11 maja, nr 19.
• "Gwiazdka Cieszyńska" 1902, 25 stycznia, nr 4.
• "Gwiazdka Cieszyńska" 1910, 23 marca, nr 24.
• Hierowski Z., 1956, red.: Z kroniki dziesięciolecia. W: Z. Hierowski, red.: Opera Śląska 1945-1955. Stalinogród: Wydawnictwo "Śląsk".
• Jacher W., 2009: Tożsamość i wielokulturowość jako kategorie badań procesów społecznych. W: L. Dyczewski, D. Wadowski, red.: Tożsamość polska w odmiennych kontekstach. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 16 -17.
• Kijonka T., 2003: Od dni stworzenia. Z dziejów Opery Śląskiej. W: T. Kijonka, red.: Pół wieku Opery Śląskiej 1945-2000. Bytom: Opera Śląska.
• Kijonka T., 2005a: Był rok 1920. "Halka" na Śląsku - rodowód tradycji. "Halka", program wydany z okazji premiery w Operze Śląskiej 18 czerwca.
• Kijonka T., 2005b: Fakty i legenda narodzin Opery Śląskiej. "Halka", program wydany z okazji premiery w Operze Śląskiej 18 czerwca.
• Kłoskowska A., 1996: Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: PWN.
• Monka M., 2005: "Halka" inaczej. "Gazeta Wyborcza" - Katowice, dodatek "Co jest grane", nr 139.
• "Opera Teatru Polskiego w Katowicach.." 1929. "Śpiewak", R. 10, nr 7, s. 96.
• Śliz A., 2009: Śląsk: wielokulturowość czy kulturowe zróżnicowanie?. "Studia Socjologiczne", nr 4 (195), s. 150.
• Stoiński S., 1929: Pomnik Moniuszki w Katowicach (Na marginesie projektu). "Śpiewak", R. 10, nr 5, s. 67.
• Wilk J., 1965: List prywatny do Dyrekcji Opery Śląskiej w Bytomiu z 14 czerwca.
• Wystawienie opery "Halka" w Opolu... "Śpiewak" 1929, R. 10, nr 5, s. 63.
• Znaniecki F., 1990: Współczesne narody. Warszawa: PWN.
• Znaniecki F., 2008: Metoda socjologii. Warszawa: Biblioteka Socjologiczna, PWN.