Powszechna dematerializacja akcji, czyli między zabiegiem technicznym a rewolucją cyfrową

• Autorzy: Marek Michalski

Warianty tytułu

Universal Dematerialization of Shares, That Is, Between a Technical Intervention and a Digital Revolution

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zmiany, które przewiduje nowelizacja Kodeksu spółek handlowych z 30.08.2019 r., mają - wbrew temu, co chcieliby widzieć w tym procesie niektórzy autorzy sprowadzający dematerializację do procesu czysto technicznego - znaczenie wręcz fundamentalne, jako że prowadzą do jakościowego, ale i kardynalnego przeformatowania natury jurydycznej spółki akcyjnej. Natura tych zmian nie tylko, że każe na nowo spojrzeć na spółkę akcyjną jako sprawny wehikuł korporacyjno-kapitałowy, który w XIX w. stał się swoistym symbolem i znakiem rozpoznawczym rozwijającego się dynamicznie wówczas kapitalizmu przemysłowego, ale dzisiaj nie tracąc swojej żywotności, wpisuje się w wzmagający się aktualnie trend zmian dopasowujących strukturę instytucjonalną do nowej rzeczywistości, jaką niesie rewolucja cyfrowa. Zachowawcze poglądy, widzące tutaj jedynie techniczne korekty i odmawiając tym zmianom doniosłości, zdają się powtarzać owo sławetne "rien" z pamiętników Ludwika XVI, które pojawiło się pod datą 14 lipca. Różnie można oceniać wprowadzane zmiany przewidujące powszechną dematerializację akcji, lecz nawet krytyczne ujęcie co niektórych z nich - a z perspektywy dociekań naukowych jest bardziej niż oczywista konieczność - nie może być odczytywane jako ich kontestowanie, gdyż oznaczałoby to niezgodę na proces społeczny, który sam w sobie jest obiektem badań prowadzonych także przez naukę prawa. O tym, że powyższe zmiany - mimo że niekiedy obarczone błędami czy niezbyt przemyślane - wpisują się w ten trend rewolucji cyfrowej, a może nawet pozycjonują prawo papierów wartościowych w jego awangardzie, ma stanowić poniższy tekst.(abstrakt oryginalny)

EN

The changes provided for by the statute amending the Code of Commercial Partnerships and Companies, passed on 30 August 2019, are of fundamental importance indeed - contrary to how some authors, who reduce dematerialization to a purely technical process, would like to perceive the process - because they lead to a qualitative and cardinal reformatting of the juridical nature of a joint-stock company. Not only does the nature of these changes force us to take a new look at the joint-stock company as an efficient corporate and capital vehicle, which in the 19th century became a symbol and a sort of trademark of the then dynamically growing industrial capitalism, but today, without losing its drive, it fits in with the currently growing trend of changes adapting the institutional structure to the new reality brought about by the digital revolution. Conservative views, which see these changes as just technical corrections and refuse to treat them as important, seem to repeat that infamous 'Rien' from the diary of Louis XVI on 14 July. There can be various assessments of the changes that introduce universal dematerialization of shares, but even a critical approach to some of them - which is more than an obvious need from the point of view of academic research - cannot be seen as challenging them, because this would signify refusal to accept a social process, which in itself is the object of research in legal studies. That the above changes - even if sometimes with errors or without sufficient reflection - fit in with the trend of digital revolution, or perhaps even place securities law in the vanguard of the trend, should be the conclusion of this paper.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Cyfryzacja; Gospodarka cyfrowa; Wiedza; Akcje

EN

Digitization; Digital economy; Knowledge; Shares

• Czasopismo: Przegląd Prawa Handlowego
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 2
• Strony: 4--12

Twórcy

autor

Marek Michalski

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Bibliografia

• Bryłowski P., Kidyba A., Kategoria interesu w kodeksie spółek handlowych, "Przegląd Prawa Handlowego" 2005/10.
• Brynjolfsson E., McAfee A., Wyścig z maszynami. Jak rewolucja cyfrowa napędza innowacje, zwiększa wydajność i w nieodwracalny sposób zmienia rynek pracy?, Warszawa 2015.
• Buckup S., The surprising link between science fiction and economic history, https://www.weforum.org/agenda/2016/06/the-poetry-of-progress/ (dostęp: 30.01.2021 r.).
• Castells M., Społeczeństwo sieci, Warszawa 2011.
• Chabrolles N., Juvin H., Une histoire de la SICOVAM. Cinquante années de compt courant de valeures mobilières en France, Les Djinns 1992.
• Chłopecki A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2006.
• Dąbrowska J., Michalski M., Powszechna dematerializacja akcji, czyli modernizacja konstrukcji spółki akcyjnej, red. M. Michalski, Warszawa 2021 (w druku).
• Floridi L., The Fourth Revolution. How the Infosphere is Reshaping Human Reality¸ Oxford University Press 2014.
• Germain M., Sociologie de la dématérialisaton, Archives de philosophie de droit 1997, t. 42.
• Gębusia I., Interes spółki w prawie polskim i europejskim, Warszawa 2017.
• Godlewski M., Dopuszczalność nabycia od nieuprawnionego akcji zdematerializowanych¸ "Monitor Prawniczy" 2017/7.
• Jastrzębski J., Pojęcie papieru wartościowego wobec dematerializacji, Warszawa 2009.
• Kelly K., Nieuniknione. Jak inteligentne technologie zmienią naszą przyszłość, Warszawa 2018.
• Koziński M.H. [w:] M Bączyk i in., Papiery wartościowe, Kraków 2000.
• Koziorowski L., Akcje notowane na warszawskiej giełdzie do 1939 r., Lublin 2011.
• Kurek M., Katalog obligacji komunalnych z ziem polskich, t. 1, Warszawa 2020.
• Landauer R., Irreversibility and heat generation in the computing progress, IBM Journal of Research and Development, July 1961.
• Landauer R., The physical nature of information, Physics Letters 1996, A 217.
• McAfee M., More from Less. The Surprising Story of How We Learned to Prosper Using Fewer Resources - and What Happens Next, ed. Scribner, New York, London, Toronto, Sydney, New Delhi 2019.
• Michalski M., Od I do IV rewolucji przemysłowej, "Człowiek w Cyberprzestrzeni" 2017/1.
• Michalski M., Prawo w okowach rewolucji, czyli między I i II rewolucją przemysłową a rewolucją cyfrową [w:] Tempora mutantur cum legibus. Księga jubileuszowa z okazji 20-lecia Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, red. A. Tarwacka, Warszawa 2019.
• Michalski M., Spółka akcyjna, Warszawa 2014.
• Michalski M., Uwagi krytyczne w zakresie zniesienia anonimowości jako cechy konstytutywnej spółki akcyjnej, "Przegląd Prawa Handlowego" 2020/3.
• Michalski M. [w:] M. Bączyk i in., Papiery wartościowe, Kraków 2000.
• Michalski M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3, Komentarz do art. 301-490, red. A. Kidyba, Warszawa 2020.
• Michalski M. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2014.
• Michalski M. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Legalis 2018.
• Michalski M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 19, Prawo papierów wartościowych. red. A. Szumański, Warszawa 2006.
• Rifkin J., Społeczeństwo zerowych kosztów krańcowych. Internet przedmiotów. Ekonomia współdzielenia. Zmierzch kapitalizmu, Katowice 2012.
• Sayous A.-E., L'origine de la letter de change: les proceeds de credit et de payment dans les pays chrétienes de la méditerranée occidentale entre le milieu du XII e siècle et celui du XIII e, "Revue historique de droit français et étranger, Quatrième série" 1993, vol. 12, no. 1.
• Sójka T., Obrót akcjami prostej spółki akcyjnej, "Przegląd Prawa Handlowego" 2020/1.
• Sójka T., Wpis na rachunek papierów wartościowych, "Monitor Prawa Bankowego" 2014/7-8.
• Stankiewicz W., Ekonomika instytucjonalna. Narodziny i rozwój, Warszawa 2012.
• Śledziewska K., Włoch R., Gospodarka cyfrowa. Jak nowe technologie zmieniają świat, Warszawa 2020.
• Tapscott D., Gospodarka cyfrowa. Nadzieje i niepokoje Ery Świadomości Systemowej, Warszawa 1998.
• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 2, Warszawa 2007.
• Than J. [w:] 20 ans de dématérialisation des titres en France. Bilan et perspectives nationales et internationales, red. H. de Vauplane, Paris 2005.
• de Roover R., Le contrat de change de change depuis la fine du treizième siècle jusquu'au début du dix-septièm, Revue belge de philologie et d'histoire, tome 25, fasc. 1-2, 1946.
• Russell B., Dzieje filozofii Zachodu, Warszawa 2000.
• Usher A.P., The Origin of the Bill of Exchange, "Journal of Political Economy" vol. 22, no. 6 (Jun., 1914).
• de Vauplane V., Bornet J.P., Droit des marché financiers, Paris 1998.
• Wernik K., Herman R., Govind S., Ausubel J.H., Materialization and Dematerialization: Measures and Trends, Deadalus 1996, vol. 125, no 3.
• Zacharzewski K., Dematerializacja akcji prywatnej (niepublicznej) spółki akcyjnej de lege ferenda, "Studia Iuridica Toruniensia" 2018, t. 23.
• Zenati F., L'immatériel et les choses, Archives de philosophie de droit 1999, nr 43.
• Zoll F., Klauzule dokumentowe. Prawo dokumentów dłużnych ze szczególnym uwzględnieniem papierów wartościowych, Warszawa 2004.
• Zwolińska-Doboszyńska A., Przymusowa dematerializacja akcji i rejestr akcjonariuszy w świetle ostatnich zmian legislacyjnych, "Przegląd Prawa Handlowego" 2020/3.