Rola rodzinnych gospodarstw rolnych w rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce: stan i perspektywy

• Autorzy: Yuliia Zolotnytska

Warianty tytułu

The role of family farms in the development of agriculture and rural areas in Poland: status and prospects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono rolę gospodarstw rodzinnych w rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Analiza wykazała, że Polska jest doskonałym przykładem tego, jak kompleksowa polityka rozwoju obszarów wiejskich może prowadzić do udanej modernizacji rolnictwa. Badanie etapów formowania i aktualnego stanu rolnictwa rodzinnego w Polsce pozwoliło na zarysowanie kluczowych czynników jego rozwoju. Ustalono, że rodzinne gospodarstwo rolne pełni wzajemnie powiązane funkcje: komercyjno-produkcyjną, społeczną, środowiskową, kulturowo-cywilizacyjną i osadniczo-wiejską. Udowodniono, że rodzinne gospodarstwa rolne są dominującą siłą napędową rozwoju obszarów wiejskich oraz kształtowania bezpieczeństwa żywnościowego i środowiskowego oraz stabilności społeczno-ekonomicznej w Polsce. Mechanizm zarządzania rozwojem rolnictwa, zgodnie ze Wspólną Polityką Rolną (WPR) Unii Europejskiej (UE), oparty jest na kluczowych czynnikach zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich: gospodarczym, społecznym i środowiskowym, które zapewniają poprawę dobrostanu rolników i stabilności społeczno-ekonomicznej, ochrony środowiska i humanitarnego traktowania zwierząt gospodarskich. Zaproponowano pojęcie rozwoju obszarów wiejskich, które opiera się na rozwoju rolnictwa rodzinnego, co pozwoliło uwzględnić nie tylko zasady mechanizmu rynkowego, ale także ograniczy antropogeniczne oddziaływanie człowieka na przyrodę i przyczyni się do osiągnięcia równowagi społeczno-ekologicznej.(abstrakt oryginalny)

EN

The article presents the role of family farms in the development of rural areas in Poland. The analysis has shown that Poland is an excellent example of how a comprehensive rural development policy can lead to a successful modernisation of agriculture. The study of the stages of the formation and current state of family farming in Poland enabled the author to outline key factors of its development. It has been established that a family farm has interrelated functions: commercial-production, social, environmental, cultural-civilisational, and settlement-rural. It has been proven that family farms are a dominant driving force behind rural development and the formation of food and environmental security and socio-economic stability in Poland. The mechanism for managing agricultural development, in line with the European Union's (EU) Common Agricultural Policy (CAP), is based on the key factors of sustainable rural development: economic, social, and environmental, which ensure improved farmer welfare and socio-economic stability, environmental protection, and humane treatment of livestock. A concept of rural development was proposed, based on the development of family farming, which made it possible to take into account not only the principles of the market mechanism but also to reduce the anthropogenic impact of man on nature and to contribute to the achievement of socio-ecological balance. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rodzinne gospodarstwo rolne; Rozwój zrównoważony; Obszary wiejskie; Bezpieczeństwo żywnościowe; Dobrostan

EN

Family farm; Sustainable development; Rural areas; Food security; Well-being

• Czasopismo: Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 1
• Strony: 43--58

Twórcy

autor

Yuliia Zolotnytska

• Polissya National University, Zhytomyr, Ukraine

Bibliografia

• Adamowicz M. (2015), Miejsce rodzinnych gospodarstw rolnych we Wspólnej Polityce Rolnej UE, w: M. Podstawka (red.), Ekonomiczne i prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego, Agrotec Polska, Warszawa 2015, s. 122.
• Bogumił A., Kursa L., Kuliś M. i in. (2019), Rolnictwo w 2019 r., GUS, Departament Rolnictwa - Opracowanie merytoryczne, Warszawa 2020.
• Darnhofer I., Bellon S., Dedieu B., Milestad R. (2010), Adaptiveness to enhance the sustainability of farming systems, Agronomy for Sustainable Development, Springer Verlag/EDP, Sciences/INRA, 2010, 30(3).
• Dudek M. (2018), Instrumenty Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej a wzmacnianie kompetencji zawodowych osób pracujących w polskim rolnictwie, "Marketing i Zarządzanie", nr 1 (51), s. 41-49.
• EC (2008), Commission Regulation 889/2008 of 5 September 2008 laying down detailed rules for the implementation of Council Regulation (EC) 834/2007 on organic production and labeling of organic products with regard to organic production, labeling and control, "Official Journal of the European Union", https://eur-lex.europa.eu.
• FAO (2014), The state of food and agriculture, Innovation in family farming, FAO, Food and Agriculture Organization, Rome.
• Górecki J. (2011), Przyszłość gospodarstw rodzinnych w Polsce i w Unii Europejskiej, "Wieś i rolnictwo w mediach", Gospodarstwa rodzinne - podstawa europejskiego rolnictwa w odniesieniu do PROW 2007-2013, p. 17-22, http://andrzej_parzonko.users.sggw.pl.
• Grabski W. (1930), Wieś i folwark, Zbiór prac ekonomiczno-rolniczych, Warszawa, Pałac Staszica, Skład główny w Kasie im. Mianowskiego.
• GUS (2019), Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Halamska M. (2015) Specyfika rolnictwa rodzinnego w Polsce: ciężar przeszłości i aktualne uwarunkowania, "Wieś i Rolnictwo", nr 1.1(166.1), s. 107-131.
• Ikerd J. (2016), Family farms of North America, International Policy Centre for Inclusive Growth (IPC-IG), Working Paper No. 152, https://ipcig.org/pub/eng.
• Kowalczyk S., Sobiecki R. (2019), Potencjał rolnictwa Europy Środkowo-Wschodniej wobec wyzwań globalnych, https://cor.sgh.waw.pl.
• Lukasik W. (2011), The future of family farms in Poland and the European Union, Family farms. The basis of European agriculture in relation to RDP 2007-2013, p. 41-50.
• Manteuffel R. (1984), Ekonomika i organizacja gospodarstw rolniczych, Warszawa, PWRiL.
• Mazoyer M., Roudart L. (2006), A History of World Agriculture, New York: Monthly Review Press.
• Michna W. (2011), Ewolucja rodzinnych gospodarstw rolnych na rzecz uzyskania odpowiedniej zdolności konkurencyjnej i samowystarczalności żywnościowej kraju, "Wieś i rolnictwo w mediach", Warszawa, Wydawnictwo SGGW.
• MRiRW (2014), Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa, http://www.minrol.gov.pl, dostęp 16.12.2020.
• MRiRW (2018), Polska wieś i rolnictwo, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, https://www.gov.pl/web/rolnictwo/polska-wies-i-rolnictwo.
• Państwowa Służba Statystyczna Ukrainy (2019), Statystyki gospodarcze: Działalność gospodarcza, Rolnictwo, Leśnictwo i Rybołówstwo, Kijów: SSSU.
• Raport końcowy (2020), Dobór kanałów i narzędzi do realizacji Działania "Kompleksowy projekt promocji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020), https://www.gov.pl.
• UE (2013), Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE), 1307/2013z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009, https://eur-lex.europa.eu.
• Sobiecki R. (2007), Globalizacja a funkcje polskiego rolnictwa, Monografia, SGH w Warszawie, Oficyna Wydawnicza, s. 381.
• Stawicka E., Dudek M. (2019), Analiza zmiany wybranych czynników społeczno-demograficznych rodzinnych gospodarstw rolnych w Polsce w latach 2010-2016, "Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie", 50(1), s. 91-98, https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.2065.
• EU (2020a), The European Commission, Information on the current EU long-term budget, running from 2014 to 2020: structure, funding programmes, allocations per Member States and data on expenditure and revenue, https://ec.europa.eu/info/strategy/eu-budget/long-term-eu-budget/eu-budget-2014-2020, dostęp 2020.
• EU (2020b), The European Commission intends to streamline and modernise the EU Common Agricultural Policy (CAP) in its 2021-27 budget, https://www.governmenteuropa.eu, dostęp 2020.
• Dacko A., Dacko M. (2018), Studia nad rozwojem obszarów wiejskich - od paradygmatu wzrostu do rezyliencji, "Wieś i Rolnictwo", nr 2(179), Studies on the Development of Rural Areas - from the Growth Paradigm to Resilience, doi 10.7366/wir022018/03.
• Wilkin J., Nurzynska I. (2018), Poland as a beneficiary of the Common Agricultural Policy, 2018, Report on the state of the village, scientific editor, Foundation for the Development of Polish Agriculture, Scientific Publishing House "Scholar", Warszawa, 2018.
• Zegar J.S. (2019), Perspektywy gospodarstw rodzinnych w Polsce, "Zagadnienia Ekonomiki Rolnej", 360(3), 31-53, https://doi.org/10.30858/zer/111997.
• Ziętara W. (2018), Gospodarstwa rodzinne w Polsce, stan i kierunki rozwoju, "Problemy Drobnych Gospodarstw", Nr 4.
• Ziętara W., Adamski M. (2018), Competitiveness of the polish dairy farms at the background of farms from selected European Union Countries, "Problems of Agricultural Economics", 354(1), 56-79, https://doi.org/10.30858/zer/89615.
• Zolotnytska YV., Opalov O.A, Zacharina O.V (2020), Państwowe zarządzanie zrównoważonym rozwojem obszarów wiejskich Ukrainy: aspekt integracji europejskiej, "Administracja Publiczna: doskonalenie i rozwój", No. 6, http://www.dy.nayka.com.ua, DOI: 10.32702 / 2307-2156-2020.6.51. Artykuł jest wynikiem pobytu na stypendium Kirkland Research Program w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, powstał we współpracy z dr. hab. Romanem Sobieckim, prof. SGH.

Identyfikatory

DOI

10.33119/KNoP.2020.58.1.4