Kryzys kultury europejskiej w ujęciu Leszka Kołakowskiego

• Autorzy: Agnieszka Turoń-Kowalska

Warianty tytułu

The Crisis of European Culture from Leszek Kołakowski's Point of View

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Polski filozof, Leszek Kołakowski, podejmuje się analizy kultury europejskiej, w myśl zasady, że istnieje nieuleczalna niemożliwość poznania własnych fundamentów duchowych poprzez badanie kondycji intelektualnej "nowoczesności". To może zapobiec pogłębieniu się kryzysu kultury europejskiej wczasach "postnowoczesności". Jako intelektualista "postnowoczesności" może on tylko poprzez problemy "nowoczesności" postawić pewne diagnozy dla "dzisiaj". Ponawia on konstatacje José Ortegi y Gasseta i uwidacznia ich aktualność dla teraźniejszej epoki - kryzys cywilizacji europejskiej tożsamy jest z upadkiem europejskiej humanistyki w ogóle. Taki stan rzeczy stanowi efekt dziedzictwa oświeceniowego. Z jednej strony, zaprzeczenie swoich fundamentalnych założeń, z drugiej - konsekwentne ich urzeczywistnianie. Celem postawionym w tym artykule jest nie tylko analiza problemu europejskiej kondycji intelektualnej, który został przedstawiony przez Kołakowskiego, lecz przede wszystkim próba odnalezienia możliwego rozwiązania degrengolady i dehumanizacji cywilizacji w czasach "postnowoczesnych". (fragment tekstu)

EN

Drawing on the Heglian interpretation of history, which suggests that no epoch is able to properly identify itself, Leszek Kołakowski ponders the crisis of the 20th-century European civilization. Not knowing the fundamentals of one's own culture is defined by the philosopher as an aspect of postmodern Europe. An attempt at defining one's own civilization is to be simultaneously an effort made to define oneself - a human being. For Kołakowski, the problem of postmodernity results from the triumph of rationality, in particular the idea of modern rationality. Therefore, the analysis of European culture is to be merely a stimulus to investigate the condition of European civilization, namely its intellectual condition, but also, and more importantly, an attempt at answering the question on how to deal with the decay of humanism, the collapse of values and "the idolatry of politics." Kołakowski points out to the spirit of self-criticism and uncertainty, which is the feature of European culture and turns out to be an opportunity to uphold its spiritual certainty. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Filozofia kultury; Filozofia człowieka; Filozofia moralna; Poglądy filozoficzne; Cywilizacja europejska

EN

Philosophy of culture; Human philosophy; Moral philosophy; Philosophical thought; European civilization

• Czasopismo: Studia Politicae Universitatis Silesiensis
• Rocznik: 2014
• Tom: 13
• Strony: 153--175

Twórcy

autor

Agnieszka Turoń-Kowalska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Adorno T.: Dialektyka negatywna. Przekł. i wstęp K. Krzemieniowa przy współpr. S. Krzemienia-Ojaka. Warszawa 1986.
• Dymarski Z: Dwugłos o złu. Ze studiów nad myślą Józefa Tischnera i Leszka Kołakowskiego. Gdańsk 2009.
• Gadacz T.: Historia filozofii XX wieku. T. 1. Kraków 2009.
• Grudziński L.: Dylematy ludzkiej egzystencji. Leszek Kołakowski jako krytyk współczesnej kultury. W: Filozofia i myśl społeczna Leszka Kołakowskiego. Materiały konferencji zorganizowanej w Radomiu w dniu 27 maja 1994 r. przez Radomskie Towarzystwo Naukowe. Red. S. Jedynak, G. Łuszkiewicz. Radom 1995.
• Grynberg H.: Winię Europę. W: H. Grynberg: Monolog polsko-żydowski. Wołowiec 2003.
• Hartman J.: Sokrates na polskiej biesiadzie. "Gazeta Wyborcza", 28 lutego 2014, http://wyborcza.pl/magazyn/1,136820,15545476,Sokrates_na_polskiej_biesiadzie.html (dostęp: 09.07.2014).
• Kaute W.: Holocaust jako problem europejskiej kultury. W: Człowiek przeciwko człowiekowi. Dwudziestowieczne ludobójstwo systemów totalitarnych. Red. I.S. Grat. Białystok 2006.
• Kaute W.: Leszek Kołakowski-"Najwybitniejszy filozof polski". "Gazeta Uniwersytecka UŚ" 2002, nr 10-11, http://gu.us.edu.pl/node/214031 (dostęp: 05.07.2014).
• Kaute W.: Polityka jako urzeczywistnienie filozofii. Tradycja i współczesność. W: Filozofia i polityka w XX wieku. Red. M. Szulakiewicz. Kraków 2001.
• Kłoczowski A.: Więcej niż mit. Leszka Kołakowskiego spory o religię. Kraków 1994.
• Kołakowski L.: Bałwochwalstwo polityki. W: L. Kołakowski: Moje słuszne poglądy na wszystko. Kraków 1999.
• Kołakowski L.: Czy diabeł może być zbawiony i 27 kazań. Londyn 1984.
• Kołakowski L.: Epistemologia strip-tease'u. W: L. Kołakowski: Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone sprzed roku 1968. T. 3. Londyn 2002.
• Kołakowski L.: Fabulamundi i nos Kleopatry. W: L. Kołakowski: Czy diabeł może być zbawiony i 27 kazań. Londyn 1984.
• Kołakowski L.: Główne nurty marksizmu. T. 1. Warszawa 1989.
• Kołakowski L.: Kapłan i błazen (Rozważania o teologicznym dziedzictwie współczesnego myślenia). W: L. Kołakowski: Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone sprzed roku 1968. T. 2. Londyn 2002.
• Kołakowski L.: Myśli wyszukane. Red. A. Pawelec. Kraków 2000.
• Kołakowski L.: O tolerancji. W: L. Kołakowski: Mini wykłady o maxi sprawach. Kraków 2004.
• Kołakowski L.: Obecność mitu. Warszawa 2005.
• Kołakowski L.: Odwet sacrum w kulturze świeckiej. W: Czy diabeł może być zbawiony i 27 kazań. Londyn 1984.
• Kołakowski L.: Ogólna teoria nie-uprawiania ogrodu. "Zeszyty Literackie" 1986, nr 15.
• Kołakowski L.: Samozatrucie otwartego społeczeństwa. W: L. Kołakowski: Cywilizacja na ławie oskarżonych. Warszawa 1990.
• Kołakowski L.: Szukanie barbarzyńcy. Złudzenie uniwersalizmu kulturalnego. W: L. Kołakowski: Cywilizacja na ławie oskarżonych. Warszawa 1990.
• Kołakowski L.: Wielka encyklopedia filozofii i nauk politycznych. W: L. Kołakowski: Moje słuszne poglądy na wszystko. Kraków 1999.
• Kołakowski L.: Wieś utracona. W: L. Kołakowski: Czy diabeł może być zbawiony i 27 kazań. Londyn 1984.
• Mordka C.: Od Boga historii do historycznego Boga: wprowadzenie do filozofii Leszka Kołakowskiego. Lublin 1997.
• Ortega y Gasset J.: Bunt mas. Przeł. P. Niklewicz. Warszawa 2004.
• Ortega y Gasset J.: Sobre un Goethe bicentenario. In: J. Ortega y Gasset: Obras completas. T. 9: (1933-1948): Obra póstuma.
• Pascal B.: Myśli. Przeł. T. Żeleński (Boy). Warszawa 1968.
• Polit K.: Kryzys cywilizacji Zachodu w myśli José Ortegi y Gasseta. Lublin 2005.
• Popper K.R.: Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie. T. 1: Urok Platona. Przeł. H. Krahelska. Warszawa 2006.
• Przyszłość w rękach humanistów. "Tygodnik Powszechny" 2014, nr 8, http://tygodnik.onet.pl/nr-8-3372-23-lutego-2014 (dostęp:09.07.2014).