Aksjomaty prawomocnego dyskursu, czyli co jest wykluczone w debacie nad wykluczeniem społecznym

• Autorzy: Aleksander Lipski

Warianty tytułu

Axioms Legitimate Discourse, or What is Excluded in the Debate on Social Exclusion

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Standardowa dyskusja wokół wykluczenia społecznego, przyjmując istniejący porządek rzeczy, zarówno w jego praktyce, jak i refleksji teoretycznej, jako stan naturalny i nienaruszalny, stanowi jego ideologiczne wsparcie. Naprawa tego, co w nim złe, nie może naruszać jego fundamentów z tej prostej przyczyny, że pole eksploracji tego, co wymaga naprawy, ich nie obejmuje. Aksjomaty te determinują sposób identyfikowania i definiowania (konceptualizacji) problemu wykluczenia społecznego. W standardowych jego definicjach kryterium kwalifikacyjnym jest zazwyczaj dostęp i/lub korzystanie z określonego zasobu dóbr "uznawanych za ważne", umożliwiające "normalne" uczestnictwo w życiu społecznym. Stanowisko to rodzi pytanie: Kto czy co (jakie prawodawcze instancje) decyduje o owej powszechnej ważności, "normalnej" aktywności, która w efekcie ma pomóc jednostce "w integracji ze społeczeństwem", czyli - innymi słowy - pomóc jej funkcjonować w prawidłowy sposób? Jeśli wzorzec "normalnej aktywności" wyznacza większość, to znaczy, że prawomocny charakter ma de Tocqueville'a "tyrania większości" ("normalsów", jak ich nazywa E. Goffman), jeśli wtajemniczeni znawcy tego, co dobre dla społeczeństwa, to znaczy, że władzę dzierżą eksperci (rodzaj merytokracji czy freischwebende Intelligenz K. Mannheima), przy czym oba warianty nie tylko nie muszą mieć charakteru dysjunktywnego, ale - jak pokazuje praktyka - wzajemnie się stymulują, potwierdzając jednocześnie tezę o końcu historii ideologicznych sporów na rzecz ostatecznego zwycięstwa kapitalizmu państwowego (D. Bell, R. Aron, A. Gehlen i inni). (fragment tekstu)

EN

The debate on social exclusion takes place within the discourse-based system of axioms relevant to market society. Discourse is treated naturally and does not require substantiation. As a result, eliminated from the debate are the questions that undermine its legitimacy. The current discourse illustrates the daily practice of living a "normal" majority. Cultural obligations are excluded (that was not a minority) is to undergo rehabilitation under the terms of a legitimate social system. Key words: legitimate discourse, social exclusion, market society, resocialisation.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wykluczenie społeczne; Resocjalizacja; Społeczeństwo

EN

Social exclusion; Resocialization; Society

• Czasopismo: Studia Politicae Universitatis Silesiensis
• Rocznik: 2012
• Tom: 9
• Strony: 34--50

Twórcy

autor

Aleksander Lipski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Goffman E.: Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Przeł. A. Dierzyńska, J. Tokarska-Bakir. Gdańsk 2005.
• Witkowski L.: O paradoksach marginalizacji. Dwadzieścia dwa przejawy zmiany statusu marginesu w społeczeństwie i naukach społecznych. W: L. Witkowski: Między pedagogiką, filozofią i kulturą. T. 3. Warszawa 2007.
• Bauman Z.: Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy. Kraków 2006.
• Bauman Z.: Płynne życie. Kraków 2007.
• Simmel G.: Filozofia pieniądza. Przeł. A. Przyłębski. Poznań 1997.
• Horkheimer M.: Społeczna funkcja filozofii. Przeł. J. Doktór. Warszawa 1987.
• Kaźmierczak T., Łuczyńska M.: Wprowadzenie do pomocy społecznej. Warszawa 1996.
• Lipski A.: Wpływ kultury na sposoby gospodarowania wiedzą na przykładzie wybranych problemów systemu edukacji. W: Gospodarowanie zasobami wiedzy w organizacjach non-profit. Wybrane zagadnienia. S. Kantyka, M. Król, A. Lipka, A. Lipski, M. Satoła. Katowice 2005.
• Lipski A.: Koncepcja organizacji uczącej się w kontekście edukacji i gospodarki. W: Status prawno-organizacyjny i pedagogiczny szkolnych niemasowych środowisk wychowawczych. Red. A. Barczyk, P. Barczyk. Mysłowice 2008.
• Kwieciński Z.: Nieuniknione? Funkcje alfabetyzacji w dorosłości. Toruń-Olsztyn 2002.
• Rorty R.: Emancypacja naszej kultury. W: Habermas, Rorty, Kołakowski: stan filozofii współczesnej. Oprac. J. Niżnik. Warszawa 1996.
• Rawls J.: Teoria sprawiedliwości. Przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk. Przekł. przejrzał i uzup. S. Szymański. Warszawa 1994.
• Lewis O.: Sanchez i jego dzieci. Autobiografia rodziny meksykańskiej. Przeł. A. Frybesowa. Warszawa 1964.
• Tarkowska E.: Bliżej biednego-doświadczenia i potrzeby badawcze. "Przegląd Socjologiczny" 2004, nr 1.
• Habermas J.: Teoria działania komunikacyjnego. T.2: Przyczynek do krytyki rozumu funkcjonalnego. Przeł. A. M. Kaniowski. Warszawa 2002.
• Griese H.: Koniec pedagogiki? W: Pedagogika alternatywna. Red. B. Śliwerski. Kraków 2000.
• Melosik Z.: Teoria i praktyka edukacji wielokulturowej. Kraków 2007.
• Bauman Z.: Społeczeństwo w stanie oblężenia. Warszawa 2006.
• Barber B.: Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli. Przeł. H. Jankowska. Warszawa 2008.
• Polacy o swoim zadowoleniu z życia. Opinie z lat 1994-2008. Komunikat z badań CBOS. Warszawa, styczeń 2009.
• Polacy o swoim zadowoleniu z życia. Komunikat z badań CBOS. Warszawa, styczeń 2010.
• Fromm E.: Zdrowe społeczeństwo. Przeł. A. Tanalska-Dulęba. Warszawa 1996.
• Marcuse H.: Człowiek jednowymiarowy. Badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego. [Przeł. S. Konopacki et al.]. Warszawa 1991.
• Habermas J.: Technika i nauka jako ideologia. W: Czy kryzys socjologii? Wybrał i wstępem opatrz. J. Szacki. Warszawa 1977.
• Lipski A.: Dylematy integracji społecznej osób niepełnosprawnych. W: Niepełnosprawni a praca. Red. L. Frąckiewicz, W. Koczur. Katowice 2004.
• Foucault M.: Historia seksualności. Przeł. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski. Warszawa 1995.