Rola organizacji mniejszości niemieckiej w rozwoju społeczno-gospodarczym i integracji społeczeństwa województwa opolskiego

• Autorzy: Katarzyna Łukaniszyn

Warianty tytułu

The Influence of the German Organizations and Societies on the Social-Economic Development of the Opole District As Well As on the Integration of the Opole Community

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Organizowanie się mniejszości niemieckiej na Opolszczyźnie po II wojnie światowej dokonywało się przez wiele lat. Dzisiaj ludność pochodzenia niemieckiego stanowi integralny element życia regionu opolskiego w wymiarze ekonomicznym, społecznym, kulturowym i politycznym. Obecnie można sądzić, że region opolski stanowi najbardziej europejski region Polski, w którym takie elementy, jak wielokulturowość, otwartość na inne narody oraz tolerancja wobec mniejszości, tworzą tożsamość regionalną społeczności tego regionu. Natomiast pozostanie ludności pochodzenia niemieckiego na terenach polskich oraz uznanie jej praw jako mniejszości narodowej należy interpretować jako formę oddziaływania przeszłości na teraźniejszość i przyszłość. W tym miejscu autorka chciałaby zwrócić uwagę na problemy terminologiczne pojawiające się w niniejszej pracy, czyli: "ludność autochtoniczna", "śląska ludność rodzima", "ludność pochodzenia niemieckiego" oraz "ludność z podwójnym obywatelstwem" (lub prawem do niego). Przez wskazaną grupę autorka rozumie tych mieszkańców województwa opolskiego, którzy legitymują się niemieckim pochodzeniem ze względu na swoje urodzenie, a co za tym idzie - mają niemieckie obywatelstwo lub prawo do jego uzyskania. Należy jednak zwrócić uwagę na rozbieżności pomiędzy śląską a opolską ludnością autochtoniczną. Ślązacy, urodzeni poza granicami państwa niemieckiego z 1937 roku, nie mają prawa do niemieckiego obywatelstwa. Mimo że obie grupy pod względem wielu cech są do siebie podobne, to nie należy traktować ich jako tożsamych. Z kolei jak pisze Zbigniew Kurcz, obecnie mniejszość niemiecką tworzą następujące kategorie ludności: etniczni Niemcy, którzy pozostali w przedwojennym miejscu zamieszkania; potomkowie częściowo spolonizowanych kolonistów niemieckich, którzy w kolejnych pokoleniach zadeklarowali się jako Niemcy; folksdojcze oraz ich dzieci i wnuki; osoby przekonane o swym niemieckim pochodzeniu oraz ludność rodzima. Ta ostatnia kategoria ludności częściowo przeobraziła się w mniejszość niemiecką, a złożyło się na to wiele czynników, między innymi złe traktowanie jej po wojnie przez władze wojskowe oraz administracyjne, prześladowania ze strony ludności napływowej, nieprawidłowości związane z weryfikacją narodowościową, jak również gorsze warunki życia w powojennej Polsce oraz świadczenia socjalne i standardy życia oferowane przez RFN. (fragment tekstu)

EN

The goal of this article is to show the implications of German organizations and societies for the social-economic development of the Opole region as well as the influence of those organizations on the integration of the Opole community within for example the bilingual education system, support social facilities such as community centers, libraries, schools, "kindergartens" and hospitals. The political turning-point, that took place in Poland in 1989, as well as the accession of Poland to the European Union have caused the acknowledgement of rights of the national minorities in Poland. The German community nowadays constitutes the biggest and an essential national minority in Poland, and the most prevalent part of it inhabits chiefly the rural areas of the central-eastern part of the Opole district, where the Germans live from generation to generation. The "acclimatization" of the German minority in the Opole region after the Second World War has persisted for many years. At the present time the German community forms an integral element of the Opole district in the economic, social, cultural and political dimension. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rozwój społeczno-gospodarczy; Rozwój gospodarczy regionów; Integracja społeczna; Mniejszości narodowe

EN

Social economic development; Economic development of regions; Social integration; Ethnic minority

• Czasopismo: Studia Politicae Universitatis Silesiensis
• Rocznik: 2012
• Tom: 9
• Strony: 205--226

Twórcy

autor

Katarzyna Łukaniszyn

• Uniwersytet Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy, Słowacja

Bibliografia

• Rauziński R.: Współczesne migracje zagraniczne na Śląsku Opolskim. Aspekty demograficzne i społeczne. Opole 1999.
• Mniejszości narodowe w Polsce. Red. Z. Kurcz. Wrocław 1997.
• Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. Dz.U. Nr 28, poz. 255.
• Heffner K.: Przyjazdy z Niemiec na Śląsk Opolski w świetle procesów i powiązań migracyjnych. "Śląsk Opolski" 1999, nr 2.
• Musialik W.: Administrator Apostolski Śląska Opolskiego wobec weryfikacji ludności. W: Kwestie tożsamości narodowej i regionalnej na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej. Red. S. Senft, A. Trzcielińska-Polus. "Kwartalnik Śląsk Opolski" 2004, nr 1 (50).
• Lis M.: Górny Śląsk. Zarys dziejów do połowy XX wieku. Opole 2001.
• Nowakowski S.: Adaptacja ludności na Śląsku Opolskim. Poznań 1957.
• Berlińska D.: Tożsamość i identyfikacje narodowe Ślązaków po 1989 roku. W: Kwestie tożsamości narodowej i regionalnej na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej. Red. S. Senft, A. Trzcielińska-Polus. "Kwartalnik Śląsk Opolski" 2004, nr 1 (50).
• Rauziński R.: Historyczne kształtowanie się procesów migracji zagranicznych na Śląsku Opolskim. W: Uwarunkowania rozwoju regionalnego województwa opolskiego ze szczególnym uwzględnieniem migracji zagranicznych. Red. K. Heffner. Opole 2002.
• Zybura M.: Niemcy w Polsce. Wrocław 2001.
• Heffner K., Solga B.: Praca w RFN i migracje polsko-niemieckie a rozwój regionalny Śląska Opolskiego. Opole 1999.
• Jończy R.: Zewnętrzne migracje ludności wiejskiej Opolszczyzny po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Konsekwencje w kontekście sytuacji społeczno-demograficznej i regionalnego rynku pracy. Opole-Wrocław 2008.
• Mniejszość Niemiecka przygotowywała się do wyborów samorządowych, http://www.wiadomosci.onet.pl, 24.04.2010.
• Posiedzenie Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP. Opolski Urząd Wojewódzki 2005.
• http://www.tskn.vdg.pl/pl/o-nas, maj 2010.
• Sprawozdanie Wojewody Opolskiego w sprawie mniejszości narodowych i etnicznych w województwie opolskim. Opole 2008.