Wykluczenie społeczne osób starszych w instytucjonalnym systemie pomocy społecznej (na przykładzie województwa podkarpackiego)

• Autorzy: Teresa Zbyrad

Warianty tytułu

The Older Persons Social Exclusion in Institutional System of Social Help. On Example of Podkarpacie Province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W polityce społecznej wiele miejsca poświęca się jednocześnie ubóstwu i wykluczeniu społecznemu. Najczęściej te dwa terminy łączą się w pary z założeniem, że wykluczenie stanowi skutek ubóstwa, ale bywają też relacje odwrotne. Jak zauważa Ryszard Szafrenberg, "specyfika podejścia do ubóstwa polega na koncentrowaniu uwagi na problemach z dostępem do niezbędnych dóbr i usług, a specyfika marginalizacji i wykluczenia - na problemach relacji władzy między grupami społecznymi oraz relacji między nimi i jednostkami (problematyczna jednoczesna przynależność, niedostępność grup dla jednostek)". Poza tym, autor słusznie zauważa spłycanie dyskusji o samym ubóstwie: "[...] uznaje się, że ma ono charakter wyłącznie materialny (nie uwzględniamy pozamaterialnych jego wymiarów), mierzy się je wyłącznie w skali pieniężnej (nie uwzględniamy możliwości innych miar), ujmuje się je tylko statystycznie (nie uwzględniamy procesów z nim związanych), nie rozpatruje się go w odniesieniu do szerszych grup i obszarów". Wykluczenie osób starszych jakże znamiennie wpisuje się w prezentowane dylematy. Zbyt często stawia się znak równości pomiędzy ubóstwem i wykluczeniem. Taka zależność odwraca uwagę od innych ważnych determinantów wykluczenia związanych chociażby z miejscem zamieszkania (ograniczonych szans czy też "gorszych szans"), stanem zdrowia (np. niepełnosprawność), wiekiem (osoby starsze) czy rozwojem infrastruktury (mającej na celu zaspokajanie określonych potrzeb, świadczenie usług czy dystrybucji dóbr). W analizach poświęconych wykluczeniu osób starszych równie często wskazuje się na zależności pomiędzy sytuacją materialną a systemem emerytalnym, który jak najszybciej powinien być europeizowany, by "naszym emerytom" powodziło się lepiej. Czy jednak sama reforma systemu emerytalnego ustrzeże przed wykluczeniem? Czy wykluczenie osób starszych należy rozpatrywać wyłącznie w kategoriach trudnej sytuacji materialnej? Otóż wydaje się, że nie można utożsamiać wykluczenia i biedy. Dlatego warto zadać pytanie: Jakie inne czynniki determinują wykluczenie ludzi w starszych grupach wiekowych? Oto pytanie, na które odpowiedzi dostarcza zebrany materiał empiryczny. (fragment tekstu)

EN

It on problem social exclusion turns more and more larger attention. The most often when tell about excluded we have on thought poor persons, unemployed, homeless or even handicapped. It however to excluded older persons were one should was also, especially living distant regions from municipal agglomerations. The older persons be devoid to these the access all institutional forms of help, what offers though the system of social help would to. To exchange here can the houses of day stay even protective services. The analysis of Podkarpacie province pays back on problem the attention the exclusion of older living the country terrains persons. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wykluczenie społeczne; Pomoc społeczna; Zwalczanie ubóstwa; Ludzie starsi; Opieka nad osobami starszymi; Ludność wiejska

EN

Social exclusion; Social assistance; Poverty reduction; Elderly people; Care for the elderly; Rural population

• Czasopismo: Studia Politicae Universitatis Silesiensis
• Rocznik: 2012
• Tom: 9
• Strony: 243--255

Twórcy

autor

Teresa Zbyrad

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Bibliografia

• Szafrenberg R.: Ubóstwo, marginalność i wykluczenie społeczne. W: Polityka społeczna. Podręcznik akademicki. Red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny. Warszawa 2008.
• Giddens A. : Socjologia. Przeł. A. Szulżycka. Warszawa 2004.
• Diagnoza społeczna 2005. Warunki i jakość życia Polaków. Red. J. Czapiński, T. Panek. Warszawa 2005.
• Dziewięcka-Bokun L.: Ekskluzja społeczna jako problem polityki społecznej, W: Polityka społeczna. Teksty źródłowe. Red. L. Dziewięcka-Bokun, K. Zamorska. Wrocław 2003.
• Frieske K.W.: Marginalność społeczna, normalność i patologia. W: Polityka społeczna. Podręcznik akademicki. Red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny. Warszawa 2008.
• Tarkowska E.: Przeciw biedzie. Programy, pomysły, inicjatywy. Warszawa 2002.
• Województwo podkarpackie [http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojew dztwo_pod-karpackie, maj 2010].
• Sprawozdania MPIPS-03-R uzyskane w Wydziale Polityki Społecznej Województwa Podkarpackiego za okres I-XII 2006 r.
• Szacka B.: Wprowadzenie do socjologii. Warszawa 2003.
• Sondaże socjologiczne. Jakość życia w krajach europejskich. Red. A. Ostrowska. Warszawa 2005.
• Sprawozdanie uzyskane z Wydziału Polityki Społecznej Województwa Podkarpackiego za 2007 r., dział 2B: Udzielone świadczenia - zadania własne gminy.
• Frąckiewicz L.: Polityka społeczna. Zarys wykładu wybranych problemów. Katowice 2002.
• Ratyński W.: Problemy i dylematy polityki społecznej w Polsce. T. 2. Warszawa 2003.
• Thurow L.C.: Płyta trzecia: demografia - wzrost liczby ludności, mobilność, starzenie się. W: Polityka społeczna. Podręcznik akademicki. Red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny. Warszawa 2008.
• Frąckiewicz L.: Społeczne i ekonomiczne konsekwencje procesu starzenia się ludności. W: Polityka społeczna. Podręcznik akademicki. Red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny. Warszawa 2008.