Etiologia i konteksty polityki publicznej przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Polsce

• Autorzy: Piotr Zalewski

Warianty tytułu

Aetiology and Contexts of Public Policy Aimed at Preventing Domestic Violence in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Autor analizuje strukturę polityki walki z przemocą w rodzinie w Polsce, z perspektywy historycznego rozwoju polityk publicznych przeciwdziałania przemocy domowej w Polsce oraz źródeł i przyczyn stojących za konkretnymi rozwiązaniami. Szczególną uwagę poświęca etiologii kształtowania się procesu rozszerzania ochrony praw człowieka z przestrzeni publicznej do sfery prywatnej konkretnych jednostek na świecie i w Europie, a także budowaniu społecznych (obywatelskich) i instytucjonalnych ram najważniejszych instytucji związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie w Polsce. Przedstawia sposób formułowania oraz implementowania na gruncie krajowym elementów tworzących system przeciwdziałania przemocy. Posługuje się klasycznymi metodami analizy znanymi z zakresu wiedzy o politykach publicznych. (abstrakt oryginalny)

EN

The author analyses the structure of the policy aimed at preventing domestic violence in Poland from the perspective of the historical development of public policies of domestic violence prevention in Poland and the sources of and causes for particular solutions. Especially close attention is paid to the aetiology of broadening the protection guaranteed by human rights, which both in the world and Europe was extended from public space onto the private sphere of individual persons. Moreover, what is discussed is the process of building social (civil) framework of the most important institutions related to the prevention of domestic violence in Poland. The author presents the manner of establishing and implementing elements creating the system of violence prevention at the state level. He utilises classical methods of analysis, known in the field of public policies study. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przemoc w rodzinie; Pomoc publiczna; Regulacje prawne; Ochrona praw człowieka

EN

Violence in the family; Public aid; Legal regulations; Human rights protection

• Czasopismo: Studia Politicae Universitatis Silesiensis
• Rocznik: 2020
• Tom: 28
• Strony: 21--51

Twórcy

autor

Piotr Zalewski

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• "10 lat ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie - historia, doświadczenia, wyzwania". Jachranka 14-15 grudnia 2015. Materiały z ogólnopolskiej konferencji. Pobrano z: https://www.prawo.pl/kadry/10-lat-ustawy-o-przeciwdzialaniu-przemocy-w-rodzinie,284110.html (data dostępu: 2.01.2020).
• Anioł, W., (2018). Wielonurtowy i interdyscyplinarny charakter nauk o polityce publicznej. W: B. Szatur-Janowska, (red.), Polityki publiczne. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodologiczne (s. 19-52). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Archiwum MS, (2018). Pobrano z: https://www.arch.ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/przeciwdzialanie- przemocy-domowej/ogolne/akty-prawne-i-inne-dokumenty-/ (data dostępu: 2.01.2020).
• Ard, K., Makadon, H. (2011). Addressing Intimate Partner Violence in Lesbian, Gay, Bisexu- al, and Transgender Patients. Journal of General Internal Medicine, vol. 26 (8), s. 930- 933
• Becker, H.S. (ed.). (1966). Social Problems. A Modern Approach. New York: John Wiley & Sons.
• Bednarzak, J. (1974). Ustawa z dnia 18 lipca 1974 r. o amnestii. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
• Bezpieczeństwo w rodzinie, 2014. Pobrano z: https://www.parpa.pl/index.php/ przeciwdzialanie-przemocy/bezpieczenstwo-w- rodzinie (data dostępu: 12.01.2020).
• Bińczyk-Missala, A., (2008). Międzynarodowa ochrona praw człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Bołdyrew, A. (2009). Kara i strach w wychowaniu dzieci w polskich rodzinach w XIX w. Dziecko Krzywdzone, vol. 8, no. 3.
• Browne, K.D., Dixon, L., (2003). Związki między przemocą małżeńską i krzywdzeniem dzieci, a terapia sprawców przemocy domowej. Pobrano z: www.dzieckokrzywdzone.pl (data dostępu: 2.01.2010).
• Bryk, J., (2003). Przestępstwo znęcania się. Studium prawnokarne i kryminologiczne. Szczytno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji.
• Castiglia, P.T., (1995). Family Violence. Journal of Pediatric Health Care, vol. 9, no. 6, s. 269-271. DOI: https://doi.org/10.1016/S0891-5245(05)80062-8.
• Chan, K.O., Choi, A., Wai, M., Fong, D.Y.T., Chow, C.B., Leung, M., Ip, I., (2013). Characteristics of Family Violence Victims Presenting to Emergency Departments in Hong Kong. Journal of Emergency Medicine, vol. 44, no. 1, s. 249-258. DOI: https://doi. org/10.1016/j.jemermed.2012.01.061.
• Dominiczak, A. (red.). (2000). Przemoc w rodzinie wobec kobiet i dzieci. Warszawa: Fundacja Centrum Praw Kobiet.
• Emery, R., (1989). Family Violence. American Psychologist, vol. 44, no. 2, s. 321-328. DOI: https://doi.org/10.1037/0003-066X.44.2.321.
• Gapiński, B. (2008). Sacrum i codzienność. Prośby o modlitwę nadsyłane do Kalwarii Zebrzydowskiej w latach 1965-1979. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• George M.J. (1994). Riding the Donkey Backwards: Men as the Unacceptable Victims of Martial Violence. Journal of Men's Studies No. 3 (2), s. 137-159.
• Gierszewski, J., (2019). Policja w systemie zapobiegania przemocy w rodzinie. Studia Politologiczne, T. 51, s. 174-196. DOI: https://doi.org/10.33896/SPol.2019.51.10.
• Golinowska, S., (1994). Polityka społeczna w gospodarce rynkowej. Studium ekonomiczne, Warszawa: PWN.
• Hague, G., Malos, E., (1994). Domestic Violence Action for Change. Bristol: University of Bristol.
• Haj-Yahia, Z.M., de Zoysa, P., (2008). Rates and Psychological Effects of Exposure to Family Violence among Sri Lankan University Students. Child Abuse & Neglect, vol. 32, no. 10, s. 994-1002. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2008.05.001.
• https://serwisy.gazetaprawna.pl/samorzad/artykuly/875256,zakopane-bez-kary-za-brak-pro gramu-walki-z-przemoca-domowa.html (data dostępu: 21.02.2020).
• https://www.gov.pl/web/rodzina/sprawozdania-z-realizacji-krajowego-programu-przeciw- dzialania-przemocy-w-rodzinie (data dostępu: 21.02.2020).
• Jarosz, E., (1999). Przemoc wewnątrzrodzinna. W: D. Lalak, T. Pilch, (red.), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, (s. 220-221). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie "Żak".
• Jarosz, E., (2009), Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Perspektywa lokalna i globalna, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Jaszczak-Kuźmińska, D., Michalska, K., (red.). (2010). Przemoc w rodzinie wobec osób starszych i niepełnosprawnych. Poradnik dla pracowników pierwszego kontaktu. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
• Jelonek, M., Keler, K., Worek, B., (2010). Dane - ich gromadzenie, integracja i jakość. W: J. Górniak, S. Mazur, (red.), W kierunku polityki rynku pracy opartej na dowodach, s. 35-83. Warszawa: Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej.
• Kaczmarek, T. (red.). (1979). Przestępczość przeciwko rodzinie, opiece i młodzieży. Materiały VI Wrocławskiego Sympozjum Kryminologicznego 18-19 październik 1979. Wrocław: Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Karta Narodów Zjednoczonych. Dz.U. z 1947, nr. 23, poz. 90.
• Kempe, C.H., Silverman, F.N., Steele, B.F., Droegemuller, W., Silver, H.K., (2005), Zespół dziecka maltretowanego. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, vol. 4, no. 2, s. 11-20.
• Kiełtyka A., Ważny A., (2015). Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Klich-Kluczewska, B. (2014). "W tym domu panuje strach". Kultura przemocy i porządek płci w Polsce późnego komunizmu. Rocznik Antropologii Historii, R. 4, nr 2(7), s. 165-179.
• Klich-Kluczewska, B., (2015). Rodzina, tabu i komunizm w Polsce 1956-1989. Kraków: Wydawnictwo "Libron".
• Kosiński, K. (2002). Nastolatki 81. Świadomość młodzieży w epoce "Solidarności". Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Kosiński, K., (2006). Oficjalne i prywatne życie młodzieży w czasach PRL. Warszawa: Rosner & Wspólnicy.
• Kosiński, K., (2008). Historia pijaństwa w czasach PRL. Warszawa: Neriton.
• Kozłowska, D., (2015). Procedura "Niebieskie Karty". Geneza i rozwój. Kwartalnik Policyjny nr 3 (34), s. 4-14.
• Krupka-Matuszczyk, I., (red.). (2004). Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. Katowice: Wydawnictwo Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.
• Kudlińska, I., (2014). Socjologia a praktyka rozwiązywania problemów społecznych - między naukowymi a nieformalnymi teoriami problemów społecznych. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Sociologica, T. 50, s. 137-151.
• Kwaśniewski, J., (1984). Society and Deviance in Communist Poland. Attitudes Towards Social Control. Lemington Spa: Berg.
• Kwietniewska, M., (2013). Polityka publiczna dotycząca przemocy domowe wobec kobiet w Unii Europejskiej. Policja, nr 2, s. 21-27.
• Lamela, D., Iongenelen, I., Levendovsky, A., (2018). Typologies of Intimate Partner Violence- -maternal Parenting and Children's Externalizing Problems: The Moderating Effect of the Exposure to Other Forms of Family Violence. Child Abuse & Neglect, vol. 81, s. 60-73. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2018.04.020.
• Lelek-Kratiuk, M., (2014). Przemoc domowa wobec kobiet - weryfikacja mitów i ustalanie prawdy. Państwo i Społeczeństwo, nr 2, s. 79-99.
• Marciński, A., (2005). Dziecko maltretowane - urazy nieprzypadkowe. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, vol. 4, no. 2, s. 30-42.
• Mazur, S., (2015). Założenia teoretyczne i metodologiczne nauk o polityce publicznej. Wrocławskie Studia Politologiczne, nr 18, s. 7-27.
• Mellibruda, J., Organizacje i instytucje pomagające ofiarom przemocy w rodzinie (stan na sierpień 2006). Raport ogólnopolski (za okres styczeń-sierpień 2006) z realizacji projektu Niebieska Sieć. Sieć liderów lokalnych organizacji na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Instytut Psychologii Zdrowia PTP. Pobrano z: www.niebieskalinia.pl/spaw/docs/raport2006.pdf (data dostępu: 2.01.2020).
• Mering, T. (2018). Implementacja polityk publicznych: aspekty metodologiczne i teoretyczne. W: B. Szatur-Jaworska, (red.), Polityki publiczne. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 159-184.
• Niebieska linia. Pobrano z: https://www.niebieskalinia.pl/pismo/wydania/dostepne-artykuly/ 4463-w-drodze (data dostępu: 12.01.2020).
• Peyrefitt, A. (red.). (1982). Społeczeństwo wobec przemocy. Raport Komitetu Badań Nad Przemocą, Zbrodnią i Występkiem. (red. wydania polskiego B. Hołyst). Warszawa: PWN.
• Portret kobiety: Hanna Lipowska -Teutsch, 2001. Pobrano z: https://www.wysokieobcasy.pl/ wysokie-obcasy/1,53662,219512.html (data dostępu: 2.01.2020).
• Pospiszyl, I., (1994). Przemoc w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
• Pospiszyl, I., (2008). Patologie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN,
• Program "Przeciw przemocy - wyrównać szanse", 1998. Pobrano z: http://www.srk.opoka. org.pl/srk/srk_pliki/dokumenty/prprzpr.html (data dostępu: 15.01.2020).
• Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie przez administrację publiczną (2013). Warszawa: Najwyższa Izba Kontroli.
• Rymsza, M. (2016). Polityka rodzinna: cele, wartości, rozwiązania - w poszukiwaniu konsensualnego programu. Studia BAS, nr 1 (45).
• Rymsza, M. (2015). Polityka społeczna wobec kwestii społecznej w XXI wieku. W: E. Giermanowska, M. Racław, M. Rymsza, (red.), Kwestia społeczna u progu XXI wieku. Księga jubileuszowa dla profesor Józefiny Hrynkiewicz (s. 27-41). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Sakowicz, M., (2016). Analiza polityki publicznej z wykorzystaniem modelu cyklu działań publicznych jako narzędzia podnoszenia jakości działań we współczesnym państwie. W: J. Osiński, I. Zawiślańska, (red.), Polityka publiczna. Teoria, jakość, dobre praktyki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH. Szkoła Główna Handlowa.
• Sasal, H.D., (2001). Ludzie pomagają ludziom. Niebieskie karty po dwóch latach. Niebieska Linia, nr 2/13.
• Słowiński, K., (2013). Wybrane problemy życia codziennego Polaków na podstawie listów opublikowanych na łamach "Przyjaciółki" w latach 1956-1970. Pamięć i Sprawiedliwość, nr 12/1 (21).
• Spurek, S., (2012). Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Stoba, Cz., Sroka, M., (2002). Historyczne i etyczne aspekty przemocy nad dzieckiem. Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej, nr 4, s. 245-249.
• Straus, M.A., Ramirez I.L. (2007). Gender Symmetry in Prevalence, Severity, and Chronicity of Physical Aggression Against Dating Partners by University Students in Mexico and USA. Aggressive Behavior vol. 33, s. 281-290.
• Szymańczak, J., (2000). Przemoc w rodzinie. Zarys problematyki. Raport nr 181. Warszawa: Kancelaria Sejmu Biuro Studiów i Ekspertyz.
• Theiss, W., (1995). Trudności i zagrożenia w funkcjonowaniu środowisk wychowawczych współczesnej Polski. W: K. Franczak, J. Niewęgłowski, (red.), Wychowanie wobec zachodzących przemian (s. 5-16). Warszawa: Salezjański Instytut Wychowania Chrześcijańskiego: Fundacja "Młodzież w Potrzebie".
• Tkaczyński, J.W., Świstak, M., (2015). Polityki publiczne - zagadnienia teoretyczne. W: M. Świstak, J.W. Tkaczyński, (red.), Wybrane polityki publiczne Unii Europejskiej. Stan i perspektywy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Tobis, A. (1980). Główne przestępstwa przeciwko rodzinie. Charakterystyka prawna i skuteczność kary pozbawienia wolności. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Topolewska, M. (2015). Zakopane bez kary za brak programu walki z przemocą domową. Pobrano z: https://serwisy.gazetaprawna.pl/samorzad/artykuly/875256,zakopane-bez-kary- za-brak-programu-walki-z-przemoca-domowa.html (data dostępu: 2.01.2020).
• Ustawa z 10 czerwca 2010 r., o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw. (Dz.U. nr 125 poz. 842).
• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. (Dz.U. nr 180 poz. 1493 ze zm.).
• Walby, S., Allen, J., Domestic Violence, Sexual Assault and Stalking: Findings from the British Crime Survey, "Home Office Research Study" 276, London 2004. Pobrano z: www. avaproject.org.uk/media/28384/hors276.pdf (data dostępu: 2.01.2020).
• Walby, S., The Cost of Domestic Violence, Women and Equality Unit 2004. Pobrano z: www. devon.gov.uk/cost_of_dv_report_sept04.pdf (data dostępu: 2.01.2020).
• Walby, S., The Cost of Domestic Violence: Update 2009, "UNESCO Chair in Gender Research", Lancaster University, UK 2009. Pobrano z: www.lancs.ac.uk/fass/sociology/profi- les/34/ (data dostępu: 2.01.2020).
• Walker, L.E.A., (2002). Politics, Psychology and the Battered Woman's Movement. Journal of Trauma Practice, no. 1 (1), s. 81-102. DOI: https://doi.org/10.1300/J189v01n01_05.
• Wiślicz, T. (2012). Upodobanie: Małżeństwo i związki nieformalne na wsi polskiej XVII- XVIII wieku. Wrocław: Chronicon.
• Włodarczyk, J., (2014). Rola backlashu w instytucjonalizacji problemu wykorzystywania seksualnego dzieci. Analiza przypadku Stanów Zjednoczonych pod koniec XX wieku. Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, nr 13 (1).
• Woźnicki, J., (2012). Nowa dyscyplina - "nauki o polityce publicznej" usytuowana w dziedzinie nauk społecznych. Nauka, nr 1.
• Zalewski, P., Janułajtys, D., (2017). Zjawisko przemocy w rodzinie w Polsce z perspektywy 20 lat realizacji procedury "Niebieskie Karty". W: M. Świtała-Cheda, J. Cheda, (red.), Człowiek we współczesnym świecie. Zagadnienia wybrane. Krosno-Rozworzyn: Wydawnictwo "Mentoris".
• Zielińska, A., (1993). Przemoc wobec dziecka jako przykład zaburzenia relacji międzyludzkich w rodzinie. W: A. Przecławska (red.), Relacje między ludźmi jako przedmiot badań pedagogicznych. Warszawa: Oficyna Edytorska "Civitas".
• Ziemierski, M. (2010). Przemoc domowa w Krakowie w latach 1650-1763 w świetle mieszczańskich testamentów i inwentarzy. Rocznik Biblioteki Naukowej PAU I PAN W Krakowie, R. 15.
• Zybała, A., (2012). Polityki publiczne. Doświadczenia w tworzeniu i wykonywaniu programów publicznych w Polsce i w innych krajach. Warszawa: Krajowa Szkoła Administracji Publicznej.
• Zybała, A., (2013). Państwo i społeczeństwo w działaniu. Polityki publiczne wobec potrzeb modernizacji państwa i społeczeństwa. Warszawa: Difin.
• Zybała, A., (2014). Architektura polityki walki z przemocą w rodzinie. Polityka Społeczna, nr 7. Pobrano z: http://kolegia.sgh.waw.pl/pl/KES/struktura/kppb/katedra/sklad/Documents/Polityka%20walki%20z%20przemoca%207_2014.pdf (data dostępu: 26.12.2019).

Identyfikatory

DOI

10.31261/SPUS.2020.28.02