Uczenie się na błędach i niepowodzeniach a odporność organizacyjna w przedsiębiorstwach rodzinnych

• Autorzy: Tomasz Ingram
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Współczesne przedsiębiorstwa rodzinne funkcjonują w nieciągłym, dynamicznym, wrogim i złożonym otoczeniu, które stanowi wyzwanie dla kluczowych decydentów dokonujących wyborów determinujących zarówno bieżące, jak i przyszłe działania [Luan, Reb, i Gigerenzer, 2019]. Popełniane przez menedżerów i kadrę zarządzającą błędy mogą prowadzić do trudności zarówno w krótkim, jak i długim okresie, powodując szereg niepożądanych konsekwencji [Weinzimmer i Esken, 2017]. W skrajnych przypadkach skutkują one poważnymi trudnościami (np. utraty płynności finansowej), a w dłuższej perspektywie nawet upadkiem (bankructwem) przedsiębiorstwa [Denrell, 2003]. Na tym tle otwartą pozostaje kwestia zdolności decydentów do wyciągania wniosków z popełnianych błędów i niepowodzeń. W literaturze nauk o zarządzaniu taką zdolność określa się mianem uczenia się na błędach (learning from errors, mistakes) lub uczenia się na porażkach, niepowodzeniach (learning from failure) [Tjosvold, Yu i Hui, 2004]. Zdolność do uczenia się na błędach i niepowodzeniach pomaga przedsiębiorstwom zdobywać wiedzę dotyczącą zachowań w określonych, często trudnych, sytuacjach, co powinno pozwolić na podejmowanie trafniejszych decyzji w przyszłości. Może także decydować o przetrwaniu lub porażce przedsiębiorstwa w warunkach kryzysu - stanowiąc jeden z elementów konstytuujących odporność organizacyjną [Gray i Jones, 2016]. Pomimo ważkości podejmowanego tematu zarówno na płaszczyźnie praktycznej, jak i teoretycznej, oraz dostrzeżenia jego znaczenia w piśmiennictwie anglojęzycznym [Sajko, Boone i Buyl, 2020], w krajowej literaturze jest on podejmowany relatywnie rzadko [Bratnicki, 2019]. A w szczególności, bardzo niewiele wiadomo na temat zdolności uczenia się na błędach i niepowodzeniach w małych i średnich przedsiębiorstwach rodzinnych, które stanowią w Polsce znaczącą część podmiotów gospodarczych. Niewiele wiadomo również na temat związków pomiędzy uczeniem się na błędach i niepowodzeniach a odpornością organizacyjną. W związku z powyższym celem niniejszego rozdziału jest rozpoznanie wzajemnych powiązań pomiędzy uczeniem się na błędach i niepowodzeniach oraz odpornością organizacyjną, a cel ten zostanie zrealizowany na podstawie wyników badań przeprowadzonych w 2018 r. w 342 polskich przedsiębiorstwach rodzinnych. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Przedsiębiorczość; Badanie przedsiębiorstw; Ekonomia; Konferencje; Przedsiębiorstwo rodzinne; Małe i średnie przedsiębiorstwa

EN

Entrepreneurship; Enterprises study; Economics; Conferences; Family-owned business; Small business

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2021
• Tom: Trendy w badaniu przedsiębiorczości
• Strony: 41--58

Twórcy

autor

Tomasz Ingram

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Acquaah M., Amoako-Gyampah K., Jayaram J. (2011), Resilience in family and non-family firms: An examination of the relationships between manufacturing strategy, competitive strategy and firm performance, "International Journal of Production Research", Vol. 49, No. 18, s. 5527-5544.
• Alexiev A.S., Volberda H.W., Van den Bosch F.A. (2016), Interorganizational collaboration and firm innovativeness: Unpacking the role of the organizational environment, "Journal of Business Research", Vol. 69, No. 2, s. 974-984.
• Andersson T., Cäker M., Tengblad S., Wickelgren M. (2019), Building traits for organizational resilience through balancing organizational structures, "Scandinavian Journal of Management", Vol. 35, No. 1, s. 36-45.
• Avolio B.J., Yammarino F.J., Bass B.M. (1991), Identifying common methods variance with data collected from a single source: An unresolved sticky issue, "Journal of Management", Vol. 17, No. 3, s. 571-587.
• Bourgeois III L.J. (1985), Strategic goals, perceived uncertainty, and economic performance in volatile environments, "Academy of Management Journal", Vol. 28, No. 3, s. 548-573.
• Bratnicki M. (2019), Przedsiębiorstwo w kontekście niepewności. Aspekty poznawcze i emocjonalne, Wydawnictwo Naukowe Akademii WSB, Dąbrowa Górnicza.
• Bratnicka-Myśliwiec K. (2017), Twórczość w przedsiębiorstwie. perspektywa obustronności organizacyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice.
• Burnard K., Bhamra R. (2011), Organisational resilience: Development of a conceptual framework for organisational responses, "International Journal of Production Research", Vol. 49, No. 18, s. 5581-5599.
• Byrne O., Shepherd D.A. (2015), Different strokes for different folks: Entrepreneurial narratives of emotion, cognition, and making sense of business failure, "Entrepreneurship Theory and Practice", Vol. 39, No. 2, s. 375-405.
• Cannavacciuolo L., Iandoli L., Ponsiglione C., Zollo G. (2017), Learning by failure vs learning by habits: Entrepreneurial learning micro-strategies as determinants of the emergence of co-located entrepreneurial networks, "International Journal of Entrepreneurial Behaviour and Research", Vol. 23, No. 3, s. 524-546.
• Catino M., Patriotta G. (2013), Learning from errors: Cognition, emotions and safety culture in the Italian Air Force, "Organization Studies", Vol. 34, No. 4, s. 437-467.
• Conz E., Lamb P.W., De Massis A. (2020), Practicing resilience in family firms: An investigation through phenomenography, "Journal of Family Business Strategy", Vol. 11, Iss. 2, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877858520300826?via ihub (dostęp: 27.02.2020).
• Cope J. (2011), Entrepreneurial learning from failure: An interpretative phenomenological analysis, "Journal of Business Venturing", Vol. 26, No. 6, s. 604-623.
• Cyert R.M., March J.G. (1963), A behavioral theory of the firm, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ.
• Danes S.M., Lee J., Amarapurkar S., Stafford K., Haynes G., Brewton K.E. (2009), Determinants of family business resilience after a natural disaster by gender of business owner, "Journal of Developmental Entrepreneurship", Vol. 14, No. 4, s. 333-354.
• Denrell J. (2003), Vicarious learning, undersampling of failure, and the myths of management, "Organization Science", Vol. 14, No. 3, s. 227-243.
• Doyle Corner P., Singh S., Pavlovich K. (2017), Entrepreneurial resilience and venture failure, "International Small Business Journal", Vol. 35, No. 6, s. 687-708.
• Espinoza-Benavides J., Díaz D. (2019), The entrepreneurial profile after failure, "International Journal of Entrepreneurial Behaviour and Research", Vol. 25, No. 8, s. 1634-1651.
• Goodwin N. (2006), Leadership and learning from failure, "British Journal of Health Care Management", Vol. 12, No. 2, s. 41-43.
• Gray D., Jones K.F. (2016), Using organisational development and learning methods to develop resilience for sustainable futures with SMES and micro businesses, "Journal of Small Business and Enterprise Development", Vol. 23, No. 2, s. 474-494.
• Hamel G., Välikangas L. (2003), The quest for resilience, "Harvard Business Review", Vol. 81, s. 52-65.
• Home J.F. III, Orr J.E. (1997), Assessing behaviors that create resilient organizations, "Employment Relations Today", Vol. 24, s. 29-39.
• Jenkins A., Wiklund J., Brundin E. (2014), Individual responses to firm failure: Appraisals, grief, and the influence of prior failure experience, "Journal of Business Venturing", Vol. 29, No. 1, s. 17-33.
• Kayes C. (2015), Organizational resilience: How learning sustains organizations in crisis, disaster, and breakdowns, Oxford University Press, New York.
• Lafuente E., Vaillant Y., Vendrell-Herrero F., Gomes E. (2019), Bouncing back from failure: Entrepreneurial resilience and the internationalisation of subsequent ventures created by serial entrepreneurs, "Applied Psychology", Vol.68, No. 4, s. 658-694.
• Lengnick-Hall C.A., Beck T.E. (2005), Adaptive fit versus robust transformation: How organizations respond to environmental change, "Journal of Management", Vol. 31, No. 5, s. 738-757.
• Lengnick-Hall C., Beck T., Lengnick-Hall M. (2011), Developing a capacity for organizational resilience through strategic human resource management, "Human Resource Management Review", Vol. 21, s. 243-255.
• Linnenluecke M. (2017), Resilience in business and management research: A review of influential publications and research agenda, "International Journal of Management Reviews", Vol. 19, s. 4-30.
• Liu Y., Li Y., Hao X., Zhang Y. (2019), Narcissism and learning from entrepreneurial failure, "Journal of Business Venturing", Vol. 34, No. 3, s. 496-512.
• Luan S., Reb J., Gigerenzer G. (2019), Ecological rationality: Fast-and-frugal heuristics for managerial decision making under uncertainty, "Academy of Management Journal", Vol. 62, No. 6, s. 1735-1759.
• Madsen P.M., Desai V. (2010), Failing to learn? The effects of failure and success on organizational learning in the global orbital launch vehicle industry, "Academy of Management Journal", Vol. 53, s. 451-476.
• Mazzelli A., De Massis A., Petruzzelli A.M., Del Giudice M., Khan Z. (2020), Behind ambidextrous search: The microfoundations of search in family and non-family firms, "Long Range Planning", Vol. 53, Iss. 6, Article 101882.
• McGrath R.G. (1999), Falling forward: Real options reasoning and entrepreneurial failure, "Academy of Management Review", Vol. 24, s. 13-30.
• Mueller B.A., Shepherd D.A. (2014), Making the most of failure experiences: Exploring the relationship between business failure and the identification of business opportunities, "Entrepreneurship Theory and Practice", Vol. 38, s. 1-31.
• Redman T., Grieves J. (1999), Managing strategic change through TQM: Learning from failure, "New Technology, Work and Employment", Vol. 14, No. 1, s.45-61.
• Revilla A.J., Pérez-Luño A., Nieto M.J. (2016), Does family involvement in management reduce the risk of business failure? The moderating role of entrepreneurial orientation, "Family Business Review", Vol. 29, No. 4, s. 365-379.
• Riolli L., Savicki V. (2003), Information system organizational resilience, "Omega", Vol. 31, No. 3, s. 227-233.
• Robbins J., Krishnan K., Allspaw J., Limoncelli T.A. (2012), Resilience engineering: Learning to embrace failure, "Queue", Vol. 10, No. 9, s. 20-28.
• Rodríguez-Sánchez A., Guinot J., Chiva R., López-Cabrales Á. (2019), How to emerge stronger: Antecedents and consequences of organizational resilience, "Journal of Management & Organization", Vol. 5, s. 1-18.
• Sajko M., Boone C., Buyl T. (2020), CEO greed, corporate social responsibility, and organizational resilience to systemic shocks, "Journal of Management", Vol. 47, Iss. 4, s. 957-992.
• Secundo G., Schiuma G., Passiante G. (2017), Entrepreneurial learning dynamics in knowledge-intensive enterprises, "International Journal of Entrepreneurial Behaviour and Research", Vol. 23, No. 3, s. 366-380.
• Shepherd D.A., Patzelt H., Williams T.A., Warnecke D. (2014), How does project termination impact project team members? Rapid termination, 'creeping death', and learning from failure, "Journal of Management Studies", Vol. 51, s. 513-546.
• Słownik języka polskiego PWN (2007), Opracowanie zbiorowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Storey J., Barnett E. (2000), Knowledge management initiatives: Learning from failure, "Journal of Knowledge Management", Vol. 4, No. 2, s. 145-156.
• Sycheva A., Olivera F. (2017), What is learned from errors: Development and validation of a learning from errors inventory, Paper presented at the Annual Conference of Academy of Management, Atlanta.
• Tengblad S. (2018), Resilient leadership: Lessons from three legendary business leaders [in:] S. Tengblad, M. Oudhuis (eds.), The resilience framework - organizing for sustained viability, Springer, Singapore, s. 89-108.
• Tengblad S., Oudhuis M., eds. (2018), The resilience framework - organizing for sustained viability, Springer, Singapore.
• Tjosvold D., Yu Z.Y., Hui C. (2004), Team learning from mistakes: The contribution of cooperative goals and problem-solving, "Journal of Management Studies", Vol. 41, No. 7, s. 1223-1245.
• Välikangas L. (2010), The resilient organization: How adaptive cultures thrive even when strategy fails, McGraw-Hill, New York.
• Vandenberg R.J., Richardson H.A., Eastman L.J. (1999), The impact of high involvement work processes on organizational effectiveness: A second-order latent variable approach, "Group & Organization Management", Vol. 24, No. 3, s. 300-339.
• Weick K., Sutcliffe K. (2011), Managing the unexpected: Resilient performance in an age of uncertainty, Jossey-Bass, San Francisco.
• Weick K.E., Sutcliffe K.M., Obstfeld D. (2005), Organizing and the process of sense making, "Organization Science", Vol. 16, No. 4, s. 409-421.
• Weinzimmer L.G., Esken C.A. (2017), Learning from mistakes: How mistake tolerance positively affects organizational learning and performance, "The Journal of Applied Behavioral Science", Vol. 53, No. 3, s. 322-348.
• Westhead P., Cowling M. (1998), Family firm research: The need for a methodological rethink, "Entrepreneurship Theory and Practice", Vol. 23, No. 1, s. 31-56.
• Wieland A., Durach C.F., Kembro J., Treiblmaier H. (2017), Statistical and judgmental criteria for scale purification, Supply Chain Management", Vol. 22, No. 4, s. 321-328.
• Xavier W.G., Bandeira-de-Mello R., Marcon R. (2014), Institutional environment and business groups' resilience in Brazil, "Journal of Business Research", Vol. 67, No. 5, s. 900-907.
• Yamakawa Y., Cardon M.S. (2015), Causal ascriptions and perceived learning from entrepreneurial failure, "Small Business Economics", Vol. 44, No. 4, s. 797-820.
• Zhao B. (2011), Learning from errors: The role of context, emotion, and personality, "Journal of Organizational Behavior", Vol. 32, No. 3, s. 435-463.
• Zolli H., Healy A.M. (2012), Resilience: Why things bounce back, Free Press, Chicago - New York.