Poszukiwanie ładu instytucjonalnego w polskiej gospodarce w latach 1990-2019

• Autorzy: Tomasz Przybyciński
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Na przełomie lat 80. i 90. XX w. rozpoczęła się w Polsce transformacja ustrojowa. Obejmowała ona zarówno sferę gospodarczą, jak i polityczną oraz społeczną. W efekcie nastąpiła zasadnicza zmiana instytucjonalnych reguł gry. Instytucje wykluczające zostały zastąpione przez instytucje włączające. Z perspektywy minionych lat można powiedzieć, że wydarzenie to stało się przełomem we współczesnej historii Polski. Celem rozdziału jest analiza instytucjonalnych reguł gry w polskiej gospodarce w latach 1990-2019. W szczególności podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy udało się stworzyć w Polsce taki ład instytucjonalny, który stymulowałby trwały wzrost i rozwój gospodarczy. W związku z tym postawiono dwie hipotezy badawcze. Pierwsza z nich brzmi: zastąpienie instytucji wykluczających przez instytucje włączające przyczyniło się do przezwyciężenia kryzysu transformacyjno-stabilizacyjnego oraz wejścia Polski na ścieżkę wzrostu i rozwoju gospodarczego. Zapewniło jej również spektakularny awans cywilizacyjny. Jednakże poszukiwanie nowego ładu instytucjonalnego dokonywało się z oporami, wynikającymi z braku dojrzałej koncepcji reform ekonomicznych. Uzupełnieniem pierwszej jest druga hipoteza badawcza: polityka instytucjonalna, zmierzająca do kształtowania rodzimej odmiany społecznej gospodarki rynkowej, zbyt często była prowadzona niekonsekwentnie. Uniemożliwiło to pełne wykorzystanie potencjału rozwojowego polskiej gospodarki. Aby zrealizować cel pracy oraz zweryfikować postawione hipotezy badawcze, posłużono się analizą kontekstową. Teoretyczną refleksję oparto na zgromadzonym wcześniej materiale empirycznym. Zjawiska ekonomiczne przedstawiono w szerszej perspektywie historycznej. W tym kontekście wyeksponowano znaczenie instytucjonalnych reguł gry determinujących przebieg i wyniki działalności gospodarczej. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Przekształcenia ustrojowo-systemowe; Ocena procesu transformacji; Przemiany instytucjonalne; Neoliberalizm; Sytuacja społeczno-ekonomiczna

EN

Political and systemic transformations; Evaluation of the transformation process; Institutional transformation; Neoliberalism; Social and economic conditions

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2021
• Tom: Trzydzieści lat transformacji
• Strony: 11--18

Twórcy

autor

Tomasz Przybyciński

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Acemoglu D., Robinson J.A. (2014), Dlaczego narody przegrywają: źródła władzy, pomyślności i ubóstwa, Zysk i S-ka, Poznań.
• Balcer A., Wóycicki K. (2014), Polska na globalnej szachownicy, Poltext, Warszawa.
• Balcerowicz L. (1992), 800 dni. Szok kontrolowany, BGW, Warszawa.
• Bartosiak J. (2018), Rzeczpospolita między lądem a morzem. O wojnie i pokoju, Zona-Zero, Warszawa.
• Bugaj R. (2015), Plusy dodatnie i ujemne, czyli polski kapitalizm bez solidarności, Poltext, Warszawa.
• Dudek A. (2004), Pierwsze lata III Rzeczypospolitej 1989-2001, Arcana, Kraków.
• Dudek A. (2004), Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988-1990, Arcana, Kraków.
• Dudek A. (2007), Historia polityczna Polski 1989-2005, Arcana, Kraków.
• Dzionek-Kozłowska J., Matera R. (2016), O poszukiwaniu przyczyn bogactwa i nędzy narodów w teorii Darona Acemoglu i Jamesa A. Robinsona, "Gospodarka Narodowa", nr 5.
• Kieżun W. (2012), Patologia transformacji, Poltext, Warszawa.
• Kołodko G.W. (1994), Strategia dla Polski, Poltext, Warszawa.
• Kołodko G.W. (1999), Od szoku do terapii. Ekonomia i polityka transformacji, Poltext, Warszawa.
• König R. (2001), Czy kryteria z Maastricht powinny zostać zmodyfikowane?, "Bank i Kredyt", nr 11-12.
• Kuczyński W. (1992), Zwierzenia zausznika, BGW, Warszawa.
• Lissowska M., Maszczyk P., Próchniak M., Rapacki R., Sulejewicz A. (2019), Wyrównywanie luki w poziomie zamożności między Europą Środkowo-Wschodnią a Europą Zachodnią [w:] M. Strojny (red.), Europa Środkowo-Wschodnia wobec globalnych trendów: gospodarka, społeczeństwo i biznes, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
• Mazuryk M. (2008), Ordoliberalizm a społeczna gospodarka rynkowa w Konstytucji RP, "Myśl Ekonomiczna i Prawna", nr 2(21).
• Modzelewski K. (1993), Dokąd od komunizmu?, BGW, Warszawa.
• Oliwniak S. (2007), Zasada społecznej gospodarki rynkowej w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w latach 1998-2006 [w:] S. Oliwniak (red.), Ekonomiczne aspekty państwa demokratycznego, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Białystok.
• Piątkowski M. (2019), Europejski lider wzrostu. Polska droga od ekonomicznych peryferii do gospodarki sukcesu, Poltext, Warszawa.
• Przybyciński T. (2009), Ordoliberalizm a kształtowanie rynkowego ładu gospodarczego w Polsce, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
• Sadowski Z. (2006), W poszukiwaniu drogi rozwoju, PAN, Warszawa.
• Włudyka T. (2013), Ordoliberalizm i społeczna gospodarka rynkowa w Niemczech, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Woś R. (2019), Zimna trzydziestoletnia. Nieautoryzowana biografia polskiego kapitalizmu, Mando, Kraków.