Rozmiar sektora finansowego a wzrost gospodarczy w krajach transformacji systemowej. Metaanaliza

• Autorzy: Jacek Pietrucha
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ostatnie lata zwiększyły zainteresowanie rolą systemu finansowego we wzroście gospodarczym. Publikowane są liczne badania o charakterze empirycznym. Jedną z konkluzji tej debaty jest wniosek o pozytywnej roli rozwoju finansowego dla wzrostu gospodarczego w krajach na średnim poziomie rozwoju. Publikowane wyniki analiz dla krajów transformacji systemowej Europy Środkowej i Wschodniej okazują się jednak mniej jednoznaczne. W licznych badaniach uzyskuje się statystycznie istotny ujemny związek, jednak publikowane są także badania o odwrotnej wymowie (tj. dowodzące związku pozytywnego). Niejednoznaczność dotychczasowych wyników badań powoduje, że zasadne staje się zadanie pytania: czy w (byłych) krajach transformacji systemowej związek między rozwojem finansowym a wzrostem gospodarczym jest pozytywny, a jeśli nie, to jakie przyczyny decydują o odmiennym jego charakterze aniżeli w innych krajach na średnim poziomie rozwoju? Niniejszy rozdział prezentuje wyniki metaanalizy wyników badań poświęconych roli rozwoju finansowego we wzroście gospodarczym krajów transformacji. Pojęcie krajów transformacji systemowej ma obecnie znaczenie głównie historyczne. Obejmuje one grupę państw, które ok. roku 1990 rozpoczęły proces zmiany systemu gospodarczego od gospodarki planowej (chociaż zróżnicowanej pod względem szczegółowych rozwiązań) do gospodarki rynkowej. W większości przypadków krajów Europy Środkowej i Wschodniej transformacja systemowa tak rozumiana już się zakończyła (za symboliczny punkt należy przyjąć przystąpienie do Unii Europejskiej, co przynajmniej formalnie wymagało spełnienia warunku funkcjonującej gospodarki rynkowej). Wyodrębnienie tej grupy krajów ma sens analityczny ze względu na fakt, że badania pierwotne zwykle obejmują lata 90. XX w. i początek XXI w., a zatem okres, gdy kraje te przechodziły transformację. Proces ten (obejmujący m.in. gwałtowne zmiany instytucjonalne) stanowi o specyfice tych krajów na tle innych krajów na średnim poziomie rozwoju. Warto także dodać, że obecnie część tych krajów klasyfikowana jest czasami jako kraje o wysokim poziomie dochodu / wysoko rozwinięte (np. Czechy, Polska). W okresie, którego dotyczą badania pierwotne, były to jednak kraje znajdujące się na średnim poziomie rozwoju. Warto zaznaczyć, że w tym nurcie badań rozwój finansowy rozumiany jest relatywnie wąsko - jako de facto rozmiar sektora finansowego, mierzony zazwyczaj udziałem kredytu bankowego w PKB lub kapitalizacją rynku kapitałowego jako odsetkiem PKB. Ze względu na to, że termin rozwój finansowy przyjął się powszechnie, również w polskiej literaturze, taki termin będzie stosowany także w niniejszym rozdziale. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Przekształcenia ustrojowo-systemowe; Sektor finansowy; Wzrost gospodarczy; Metaanaliza

EN

Political and systemic transformations; Financial sector; Economic growth; Meta-analysis

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2021
• Tom: Trzydzieści lat transformacji
• Strony: 42--54

Twórcy

autor

Jacek Pietrucha

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Acedański J., Pietrucha J. (2019), Level and Dynamics of Financial Depth: Consequences for Volatility of GDP, "Applied Economics", Vol. 51(31).
• Aghion P., Howitt P., Mayer-Foulkes D. (2005), The Effect of Financial Development on Convergence: Theory and Evidence, "Quarterly Journal of Economics", Vol. 120(1).
• Akimov A., Wijeweera A., Dollery B. (2009), Financial Development and Economic Growth: Evidence from Transition Economies, "Applied Financial Economics", Vol. 19(12).
• Andersen T.B., Tarp F. (2003), Financial Liberalization, Financial Development and Economic Growth in LDCs, "Journal of International Development", Vol. 15(2).
• Arcand J.L., Berkes E., Panizza U. (2015), Too Much Finance?, "Journal of Economic Growth", Vol. 20(2).
• Bertay A.C., Demirgüç-Kunt A., Huizinga H. (2015), Bank Ownership and Credit over the Business Cycle: Is Lending by State Banks Less Procyclical?, "Journal of Banking & Finance", Vol. 50.
• Bonin J.P., Hasan I., Wachtel P. (2005), Privatization Matters: Bank Efficiency in Transition Countries, "Journal of Banking & Finance", Vol. 29(8).
• Caporale G.M., Rault C., Sova A.D., Sova R. (2015), Financial Development and Economic Growth: Evidence from 10 New European Union Members, "International Journal of Finance & Economics", Vol. 20(1).
• Cecchetti S., Kharroubi E. (2012), Reassessing the Impact of Finance on Growth, "Bank for International Settlements BIS Working Papers", Vol. 381.
• Cojocaru L., Falaris E.M., Hoffman S.D., Miller J.B. (2016), Financial System Development and Economic Growth in Transition Economies: New Empirical Evidence from the CEE and CIS Countries, "Emerging Markets Finance and Trade", Vol. 52(1).
• Cull R., Martínez Pería M.S. (2013), Bank Ownership and Lending Patterns during the 2008-2009 Financial Crisis: Evidence from Latin America and Eastern Europe, "Journal of Banking & Finance", Vol. 37(12).
• Dawson P.J. (2003), Financial Development and Growth in Economies in Transition, "Applied Economics Letters", Vol. 10(13).
• De Gregorio J., Guidotti P.E. (1995), Financial Development and Economic Growth, "World Development", Vol. 23(3).
• Demetriades P., Hook Law S. (2006), Finance, Institutions and Economic Development, "International Journal of Finance & Economics", Vol. 11(3).
• Demirgüç-Kunt A., Horváth B.L., Huizinga H. (2020), Foreign Banks and International Transmission of Monetary Policy: Evidence from the Syndicated Loan Market, "European Economic Review", Vol. 129, Art. 103542.
• Djalilov K., Piesse J. (2011), Financial Development and Growth in Transition Countries: A Study of Central Asia, "Emerging Markets Finance and Trade", Vol. 47(6).
• Ductor L., Grechyna D. (2015), Financial Development, Real Sector, and Economic Growth, "International Review of Economics & Finance", Vol. 37.
• Eggoh J. (2012), Inflation Effects on Finance-Growth Link: A Panel Smooth Threshold Approach, "International Economic Journal", Vol. 26(4).
• Fetai B.T. (2018), Does Financial Development Accelerate Economic Growth?, "Journal of Financial Economic Policy", Vol. 10, Iss. 3.
• Fink G., Haiss P., Vukšić G. (2009), Contribution of Financial Market Segments at Different Stages of Development: Transition, Cohesion and Mature Economies Compared, "Journal of Financial Stability", Vol. 5(4).
• Fufa T., Kim J. (2018), Stock Markets, Banks, and Economic Growth: Evidence from More Homogeneous Panels, "Research in International Business and Finance", Vol. 44.
• Gaffeo E., Garalova P. (2014), On the Finance-growth Nexus: Additional Evidence from Central and Eastern Europe Countries, "Economic Change and Restructuring", Vol. 47(2).
• Gazdar K., Cherif M. (2015), Institutions and the Finance-growth Nexus: Empirical Evidence from MENA Countries, "Borsa Istanbul Review", Vol. 15(3).
• Hook Law S., Azman-Saini W.N.W., Ibrahim M.H. (2013), Institutional Quality Thresholds and the Finance - Growth Nexus, "Journal of Banking & Finance", Vol. 37(12), s. 5373-5381, https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2013.03.011.
• Huang H.-C., Lin S.C. (2009), Non-linear Finance-growth Nexus, "Economics of Transition and Institutional Change", Vol. 17(3).
• Huang H.-C., Lin S.C., Kim D.-H., Yeh C.-C. (2010), Inflation and the Finance-growth Nexus, "Economic Modelling", Vol. 27(1).
• Iannotta G., Nocera G., Sironi A. (2007), Ownership Structure, Risk and Performance in the European Banking Industry, "Journal of Banking & Finance", Vol. 31(7).
• Ibrahim M., Alagidede P. (2018), Effect of Financial Development on Economic Growth in Sub-Saharan Africa, "Journal of Policy Modeling", Vol. 40(6), s. 1104-1125, https://doi.org/10.1016/j.jpolmod.2018.08.001.
• Iwanicz-Drozdowska M., Bongini P., Smaga P., Witkowski B. (2019), The Role of Banks in CESEE Countries: Exploring Non-standard Determinants of Economic Growth, "Post-Communist Economies", Vol. 31(3), s. 349-382, https://doi.org/10.1080/14631377.2018.1505694.
• Jordà Ò., Schularick M., Taylor A.M. (2016), The Great Mortgaging: Housing Finance, Crises and Business Cycles, "Economic Policy", Vol. 31(85).
• Karymshakov K., Karadağ M., Özlem Önder A. (2019), Remittances and Economic Growth in Transition Countries, "International Journal of Contemporary Economics & Administrative Sciences", Vol. 9(2), s. 268-281, https://doi.org/10.5281/zenodo.3595938.
• Kim T.-Y., Shin J., Kim Y., Lee J.-D. (2014), The Relationship among Stock Markets, Banks, Economic Growth, and Industry Development [w:] T.-Y. Kim, A. Heshmati (eds.), Economic Growth: The New Perspectives for Theory and Policy, Springer, s. 279-292, https://doi.org/10.1007/978-3-642-40826-7_9.
• Kjosevski J. (2013), Banking Sector Development and Economic Growth in Central and Southeastern Europe Countries, "Transition Studies Review", Vol. 19(4), s. 461-473, https://doi.org/10.1007/s11300-013-0258-6.
• Koivu T. (2002), Do Efficient Banking Sectors Accelerate Economic Growth in Transition Countries, "BOFIT Discussion Paper", No. 14, https://doi.org/10.2139/ssrn.1015710.
• Masten A.B., Coricelli F., Masten I. (2008), Non-linear Growth Effects of Financial Development: Does Financial Integration Matter?, "Journal of International Money and Finance", Vol. 27(2), s. 295-313, https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2007.12.009.
• Mehl A., Vespro C., Winkler A. (2003), The Finance-growth Nexus and Financial Sector Environment: New Evidence from Southeast Europe, 9th Dubrovnik Economic Conference Croatian National Bank.
• Mendoza E.G., Terrones M.E. (2008), An Anatomy of Credit Booms: Evidence from Macro Aggregates and Micro Data, "NBER Working Papers", No. 14049, National Bureau of Economic Research, https://ideas.repec.org/p/nbr/nberwo/14049.html (dostęp: 14.01.2020).
• Petkovski M., Kjosevski J. (2014), Does Banking Sector Development Promote Economic Growth? An Empirical Analysis for Selected Countries in Central and South Eastern Europe, "Economic Research - Ekonomska Istraživanja", Vol. 27(1), s. 55-66, https://doi.org/10.1080/1331677X.2014.947107.
• Pietrucha J. (2019), Metaanaliza związków między rozmiarami sektora bankowego a wzrostem gospodarczym, "Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego", nr 87(4).
• Pietrucha J., Acedański J. (2017), Financial Depth and Post-2008 Change of GDP, "Equilibrium", nr 12(3).
• Rama A. (2018), Investigating the Nexus between Financial Development and Economic Growth in SEE 10 Economies, "European Journal of Marketing and Economics", Vol. 1(1), s. 67-83, https://doi.org/10.26417/ejme.v1i1.p67-83.
• Rault C., Sova A., Sova R., Caporale G.M. (2014), Financial Development and Its Effects on Economic Growth: A Dynamic Analysis [w:] Emerging Markets and the Global Economy, Elsevier, s. 811-824, https://doi.org/10.1016/B978-0-12-411549-1.00034-X.
• Rioja F., Valev N. (2014), Stock Markets, Banks and the Sources of Economic Growth in Low and High Income Countries, "Journal of Economics and Finance", Vol. 38(2), s. 302-320, https://doi.org/10.1007/s12197-011-9218-3.
• Rousseau P.L., Wachtel P. (2002), Inflation Thresholds and the Finance-growth Nexus, "Journal of International Money and Finance", Vol. 21(6), s. 777-793, https://doi.org/10.1016/S0261-5606(02)00022-0.
• Rousseau P.L., Wachtel P. (2011), What Is Happening to the Impact of Financial Deepening on Economic Growth?, "Economic Inquiry", Vol. 49(1), s. 276-288, https://doi.org/10.1111/j.1465-7295.2009.00197.x.
• Schularick M., Taylor A.M. (2012), Credit Booms Gone Bust: Monetary Policy, Lever-age Cycles, and Financial Crises, 1870-2008, "American Economic Review", Vol. 102(2), s. 1029-1061, https://doi.org/10.1257/aer.102.2.1029.
• Seven Ü., Yetkiner H. (2016), Financial Intermediation and Economic Growth: Does Income Matter?, "Economic Systems", Vol. 40(1), s. 39-58, https://doi.org/10.1016/j.ecosys.2015.09.004.
• Slesman L., Baharumshah A.Z., Azman-Saini W.N.W. (2019), Political Institutions and Finance-growth Nexus in Emerging Markets and Developing Countries: A Tale of One Threshold, "The Quarterly Review of Economics and Finance", Vol. 72, s. 80-100, https://doi.org/10.1016/j.qref.2019.01.017.
• Sławiński A. (2010), Wpływ globalnego kryzysu bankowego na bankowość centralną, "Ekonomista", nr 2.
• Stanley T.D., Doucouliagos H. (2012), Meta-regression Analysis in Economics and Business, Routledge.
• Yang F. (2019), The Impact of Financial Development on Economic Growth in Middle-income Countries, "Journal of International Financial Markets, Institutions and Money", Vol. 59, s. 74-89, https://doi.org/10.1016/j.intfin.2018.11.008.
• Yay G., Oktayer A. (2009), Financial Development and Economic Growth - A Comparative Analysis, "Romanian Journal of Economic Forecasting", Vol. 3, No. 6.
• Zagorchev A., Vasconcellos G., Bae Y. (2011), Financial Development, Technology, Growth and Performance: Evidence from the Accession to the EU, "Journal of International Financial Markets, Institutions and Money", Vol. 21(5), s. 743-759, https://doi.org/10.1016/j.intfin.2011.05.005.