Zagospodarowanie tymczasowe na obszarach poprzemysłowych. Studia przypadków z miast polskich i zachodnioeuropejskich

• Autorzy: Magdalena Golan , Marek Grochowicz , Marcin Żebrowski

Warianty tytułu

Temporary Use in Post-Industrial Areas. Case Studies From Polish and Western European Cities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Od kilkudziesięciu lat obserwuje się zainteresowanie deweloperów oraz organizacji pozarządowych przekształceniami obszarów poprzemysłowych, które utraciły swoje pierwotne funkcje. Trendem obecnym wśród wielu obszarów poprzemysłowych jest nadawanie im funkcji tymczasowych, mających ożywić daną przestrzeń, by ta stała się atrakcyjna dla mieszkańców oraz turystów. Celem niniejszej pracy jest prezentacja wyników analizy tymczasowych zmian zagospodarowania na kilku wybranych obszarach poprzemysłowych. Uwagę skupiono na roli różnych aktorów w tych procesach oraz ich wpływie na dalszą strategię rozwoju obszaru. Wymienione w tekście przykłady znajdują się w miastach zachodnioeuropejskich: Lizbonie, Amsterdamie i Kopenhadze oraz miastach polskich: Łodzi i Krakowie. Przeanalizowane źródła pozwalają wyciągnąć wniosek, że w procesy te są zaangażowane różne typy aktorów, często ze sobą współpracujących na rzecz uatrakcyjnienia danego obszaru. Dodatkowo zaobserwowano, że użytkowanie tymczasowe przyczynia się do zwiększonego zainteresowania obszarem oraz może mieć realny wpływ na przyszłość danego obszaru, często będąc jednym z etapów rewitalizacji większego terenu (np. całej dzielnicy czy kwartału miasta). (abstrakt oryginalny)

EN

For several decades, developers and non-governmental organizations have been showing interest in transforming post-industrial areas that have lost their original functions. The current trend among many post-industrial areas is to give them temporary functions to revive a given space, making it attractive for residents and tourists. This study aims to present the results of the analysis of temporary changes in urban development in a few selected post-industrial areas. The focus of this work is on the role of various actors in these processes and their impact on the area's further development strategy. The examples mentioned in the text are in Western European cities: Lisbon, Amsterdam and Copenhagen, and in Polish cities: Łódź and Kraków. The analysed sources allow us to conclude that these processes involve various types of actors, often cooperating to make a given area more attractive. In addition, it was observed that temporary use contributes to increased interest in the area and may have a real impact on the future of a given area, often being one of the stages of urban regeneration of a larger area (e.g. an entire district or a quarter of a city). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rewitalizacja; Tereny poprzemysłowe; Rozwój miasta; Studium przypadku

EN

Revitalization; Post-industrial areas; City development; Case study

• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2021
• Tom: 69
• Strony: 5--16

Twórcy

autor

Magdalena Golan

• Instytut Rozwoju Miast i Regionów

autor

Marek Grochowicz

• Instytut Rozwoju Miast i Regionów

autor

Marcin Żebrowski

• Henning Larsen

Bibliografia

• Bendyk M., 24.11.2014, Przypadki / Off Piotrkowska, Spisek Kultury. Dostępne na: https://spisekkultury.wordpress.com/fraktale-przypadki/przypadki-off-piotrkowska/ [data dostępu: 17.01.2021].
• Chang, R.A., 2018, Temporary Use & Collective Action: How Urban Planning Practices Contribute to Adaptive Capacity Building for Economic Resilience, plaNext - next generation planning, 7, 82-99. https://doi.org/10.24306/plnxt/51.
• Chmielewska K., 17.12.2011, Off Piotrkowska zaprasza, Łódź Nasze Miasto. Dostępne na: https://lodz.naszemiasto.pl/off-piotrkowska-zaprasza/ar/c13-1205273 [data dostępu: 17.01.2021].
• Danowska A., 09.08.2013, OFF Piotrkowska się zmienia. Jak uwiodła ludzi z kasą?, Gazeta Wyborcza Łódź. Dostępne na: https://lodz.wyborcza.pl/lodz/1,35136,14407147,OFF_Piotrkowska_sie_zmienia__Jak_uwiodla_ludzi_z_kasa_.html [data dostępu: 22.01.2021].
• De Klerk E., 2018, Make Your City. De stad als casco. The City as a Shell. NDSM Shipyard Amsterdam, Trancity x Valiz, Holandia.
• Derek M., 2012, Przestrzeń czasu wolnego w obiektach poprzemysłowych na warszawskiej Pradze. Pomysł na sukces?, [w:] J. Kowalczyk-Anioł, M. Makowska-Iskierka (red.), Turystyka. Moda na sukces, (Warsztaty z Geografii Turyzmu, t. 2), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 49-66. https://doi.org/10.18778/7525-713-7.04.
• Domański B., 2009, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych - specyfika wyzwań i instrumentów, [w:] W. Jarczewski (red.), Przestrzenne aspekty rewitalizacji - śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe (Rewitalizacja miast polskich, t. 4), Instytut Rozwoju Miast, Kraków, 125-137.
• Ferreira J., 3.09.2017, Arrendatários do LX Factory surpreendidos com compra do espaço por grupo francês, Publico, Dostępne na: https://www.publico.pt/2017/09/13/local/noticia/arrendatarios-do-lx-factory-surpresos-com-compra-do-espaco-por-grupo-frances-1785353 [data dostępu: 22.01.2021].
• Fiń. A., Jagodzińska K., Sanetra-Szeliga J., 2016, Społeczno-ekonomiczny wpływ dziedzictwa kulturowego. Diagnoza wykorzystania dziedzictwa kulturowego przez branżę kreatywną na przykładzie OFF Piotrkowskiej w Łodzi. Raport z badań, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków.
• Frąk M., 25.11.2016, OFF Piotrkowska. Miejsce dla kreatywnych, Gazeta Wyborcza Łódź. Dostępne na: https://lodz.wyborcza.pl/lodz/1,35136,20872162,off-piotrkowska-miejsce-dla-kreatywnych.html [data dostępu: 22.01.2021].
• Gasidło K., 2008, Przekształcenia terenów poprzemysłowych - efekty i perspektywy badań i działań, Problemy ekologii, 12, 76-80.
• Góra P., 2018, Tymczasowe zagospodarowanie przestrzeni w mieście, Uniwersytet Jagielloński, praca magisterska.
• Gzell S., Świeżewska K., 2015, Zarządzanie chaosem. Koncepcja tymczasowego wykorzystania przestrzeni w mieście, Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 259, 143-156.
• Hentilä H.L., Lindborg T., 2003, Central micro-peripheries: Temporary uses of central residual spaces as urban development catalysts, materiały konferencyjne 43. Kongresu European Regional Science Association: "Peripheries, Centres, and Spatial Development in the New Europe", 27-30 sierpnia 2003, Jyväskylä, Finlandia.
• Labuhn B., 2019, From Het Lieverdje to NDSM. Historical Background of Amsterdam´ s Countercultural Places, Global Built Environment Review Special Edition, 9-47.
• Lehtovuori P., Ruoppila S., 2017, Temporary uses producing difference in contemporary urbanism, [w:] J. Henneberry (red.), Transience and permanence in urban development, John Wiley & Sons, Hoboken, NJ, 47-63. https://doi.org/10.1002/9781119055662.ch4.
• Magnuszewska A., 05.08.2011, Modernizacja łódzkiego Chinatown rozpocznie się w październiku, Łódź Nasze Miasto. Dostępne na: https://lodz.naszemiasto.pl/modernizacja-lodzkiego-chinatown-rozpocznie-sie-w/ar/c3-1024387 [data dostępu: 17.01.2021].
• Ogórek P., 3.02.2021, Kraków. Dolne Młyny 10 zmieniają właściciela. Dawna fabryka cygar trafiła w ręce rodziny Kulczyków, Gazeta Krakowska. Dostępne na: https://gazetakrakowska.pl/krakow-dolne-mlyny-10-zmieniaja-wlasciciela-dawna-fabryka-cygar-trafila-w-rece-rodziny-kulczykow/ar/c3-15424935?fbclid=IwAR1AQy6veIzuFsU4Et24zKw20E4068uGr3iLO2qtvRtrU1FWbHZe0SCSbO8 [data dostępu: 03.02.2021].
• Paula N.L., 11.12.2020, LX Factory - Under the bridge, Spotted by locals, Dostępne na: https://www.spottedbylocals.com/lisbon/lx-factory/ [data dostępu: 20.01.2021].
• Pawlusiński R., 2020, Gospodarka nocna w Krakowie w fazie wychodzenia z obostrzeń związanych z pandemią koronawirusa COVID-19, Urząd Miasta Krakowa, Kraków.
• Solarek K., 2011, Współczesne koncepcje rozwoju miasta, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, 4, 57-58.
• Studio Urban Catalyst, 2004, Crisis of planning; RAW, [w:] P. Oswalt, K. Overmeyer, P. Misselwitz (red.), Urban catalyst: Strategies for temporary use, Studio Urban Catalyst, Berlin. Dostępne na: http://urbancatalyst.net/downloads/180820urban_catalyst-Final-documentation-2004.pdf [data dostępu: 06.01.2021].
• Szpak A., 2017, Prawo do miasta jako nowy kierunek rozwoju miast, Studia Miejskie, 25, 177-188. https://doi.org/10.25167/sm2017.025.11.
• Witkowska M., 26.01.2014, OFF Piotrkowska to najmodniejsze miejsce w Łodzi. Czy się nie zmieni?, Dziennik Łódzki. Dostępne na: https://dzienniklodzki.pl/off-piotrkowska-to-najmodniejsze-miejsce-w-lodzi-czy-sie-nie-zmieni-zdjecia/ar/c3-3306994/2 [data dostępu: 17.01.2021].
• Xie P.F., 2015, A life cycle model of industrial heritage development, Annals of Tourism Research, 55, 141-154. https://doi.org/10.1016/j.annals.2015.09.012.
• CPH Village: https://cphvillage.com [data dostępu: 11.01.2021].
• Follies Staging Refshaleøen: https://issuu.com/bettinalamm/docs/follies_staging_refshaleoen [data dostępu: 06.01.2021].
• LxFactory: http://lxfactory.com/en/homepage-en/ [data dostępu: 20.01.2021].
• Lynetteholmen: https://www.lynetteholmen.com [data dostępu: 06.01.2021].
• NDSM: https://www.ndsm.nl [data dostępu: 05.01.2021].
• OFF Piotrkowska Cente:, https://piotrkowskacenter.pl/ [data dostępu: 17.01.2021].
• OPG Property Professionals: https://opg.com.pl/ [data dostępu: 17.01.2021].
• Reffen: https://reffen.dk/om-reffen/ [data dostępu: 06.01.2021].
• Refshaleøen: https://refshaleoen.dk [data dostępu: 05.01.2021].
• Stowarzyszenie Fabrykancka: http://www.fabrykancka.org/ [data dostępu: 22.01.2021].
• REFSHALEØEN Forslag til lokalplantillæg, Københavns Kommun (tłumaczenie własne: Wniosek do planu miejscowego, Urząd Miasta Kopenhaga/): https://www.kk.dk/sites/default/files/edoc/ab54d9ca-220a-486e-b3aa-6fa20e3b07a9/5c5ee794-756f-4ffa-a208-6d1bd974f022/Attachments/10461732-10292708-1.PDF [data dostępu: 06.01.2021].
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji, Dz. U. 2015 poz. 1777.

Identyfikatory

DOI

10.51733/udi.2021.69.01