Stypizowane sytuacje faktyczne, w których kompensacja ubytku wartości handlowej pojazdu nie jest adekwatna

• Autorzy: Eugeniusz Kowalewski , Michał P. Ziemiak

Warianty tytułu

Certain factual circumstances when compensation of merchantability loss is inadequate

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W poniższym artykule przedstawiono najczęściej spotykane okoliczności dotyczące roszczeń odszkodowawczych za utratę wartości handlowej pojazdu uszkodzonego w wypadku drogowym. Na wstępie autorzy stwierdzają, że w przypadku odszkodowań za utratę wartości handlowej pojazdu nie istnieją standardy odszkodowawcze. Standardy takie nie są znane polskiemu prawu cywilnemu (szczególnie jego podstawowym zasadom i aksjologii), gdyż powinna mieć tu zastosowanie zasada tak zwanej "indywidualizacji odszkodowania na gruncie prawa cywilnego". Kolejna część artykułu dotyczy formy odszkodowania, w aspekcie utraty wartości handlowej pojazdu, w przypadkach rozliczenia utraty wartości w oparciu o wycenę (tj. kiedy odszkodowanie jest oparte na kalkulacji kosztów) lub rozliczenia szkody w oparciu o fakturę (tj. kiedy wysokość odszkodowania jest równa kwocie podanej na fakturze wystawionej przez stację napraw). Autorzy stwierdzają, że w przypadku rozliczenia utraty wartości w oparciu o wycenę, utrata wartości handlowej po prostu nie istnieje, w związku z czym jakiekolwiek roszczenia odszkodowawcze są bezzasadne. Następnie autorzy przedstawiają szereg okoliczności faktycznych (stypizowanych) związanych z nieuzasadnionym żądaniem odszkodowania z tytułu utraty wartości handlowej; chodzi o sytuacje dotyczące: wieku uszkodzonego pojazdu, jego stanu technicznego przed wypadkiem i związane z tak zwanymi "drobnymi uszkodzeniami", sytuacji kiedy sprawca wypadku nie jest objęty ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej lub nie wywiązał się z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, problemów związanych ze wspólną odpowiedzialnością i udziałem poszkodowanego w uszkodzeniach, do jakich doszło, problemów samochodów zabytkowych itp. Na końcu, powołując się na niektóre decyzje Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) oraz na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP, 5/11), autorzy wyraźnie podkreślają, że wspomnianych standardów odszkodowawczych nie powinno się ani narzucać ubezpieczycielom, ani argumentować kwestią ochrony konsumentów. W konkluzji autorzy stwierdzają, że wszystkie przypadki odszkodowań za utratę wartości handlowej pojazdu uszkodzonego w wypadku drogowym powinny być traktowane i osądzane indywidualnie.(abstrakt oryginalny)

EN

The following paper presents certain factual circumstances when compensation of merchantability loss for the party injured in a road accident can be doubtful or unjustified. At first the authors argue that there are no compensation standards when it comes to compensation of merchantability loss. Such standards are unfamiliar to Polish civil law (especially to its basic principles and axiology) as the rule of so called civil damages individualization should apply. This is followed by a detailed analysis on vehicle repair as a mean of compensation as well as merchantability loss in cases of estimated loss settlement (i.e. when the compensation is based on cost calculation) and invoice loss settlement (i.e. when the vehicle is repaired and the compensation amounts to the value indicated in a workshop invoice). The authors state that in case of estimated loss settlement merchantability loss simply does not exist, hence there is no claim aimed at its indemnification. Then the authors introduce several factual circumstances of merchantability loss compensation inadequacy such as: the issues of damage vehicle age, its technical condition prior to the accident and so called trival damages, situation when the accident perpetrator is not under the insurance cover of civil liability or did not fulfill the obligation of insurance agreement conclusion; problems related with joint responsibility and the contribution of the injured party to damage formation, the problem of historic cars (old-timers) etc. Finally, by reference to certain decisions of Office of Competition and Consumer Protection (UOKiK) and the Supreme Court judgment of November 17th, 2011 (III CZP 5/11) the authors strongly stress that the said compensation standards cannot be imposed upon insurers by means of consumer protection. In conclusion the authors state that in many situations compensation of merchantability loss for the party injured in a road accident can be absolute unreasonable as each case should be examined individually.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ubezpieczenia; Odszkodowania

EN

Insurances; Compensation

• Czasopismo: Wiadomości Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 4
• Strony: 29--44

Twórcy

autor

Eugeniusz Kowalewski

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

autor

Michał P. Ziemiak

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; Okręgowa Izba Radców Prawnych w Toruniu

Bibliografia

• Bagińska E., Kowalewski E., Ziemiak M.P., Poszkodowany w wypadku komunikacyjnym a pojęcie konsumenta z art. 221 kodeksu cywilnego, "Prawo Asekuracyjne" nr 2/2012.
• Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, oprac. A. Brzozowski, M. Safjan, E. Skowrońska-Bocian, Warszawa 2004.
• Fuchs D., Mogilski W.W., Poszkodowany w wypadku drogowym w kontekście ubezpieczenia OC sprawcy, na tle pojęcia konsumenta usługi ubezpieczeniowej, [w:] E. Kowalewski, Odszkodowanie za niemożność korzystania z pojazdu uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym, Toruń 2011.
• Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Zasada pełnego odszkodowania (mity i rzeczywistość), [w:] Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Warszawa 2005.
• Kowalewski E., Odszkodowanie za ubytek wartości handlowej pojazdu po naprawie, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" nr 3/2011.
• Kowalewski E., Nesterowicz M., Glosa do uchwały SN z dnia 12 października 2001 r. III CZP 57/01, "Prawo Asekuracyjne" nr 3/2003.
• Kowalewski E., Ziemiak M.P., Stypizowane stany faktyczne, w których refundacja kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest adekwatna, [w:] E. Kowalewski (red.), Odszkodowanie za niemożność korzystania z pojazdu uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym, Toruń 2011.
• Stecki L., Zasada pełnej kompensacji szkody. Zagadnienia wybrane, [w:] J. Błeszyński (red.), J. Rajski (red.), Rozprawy z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Witolda Czachórskiego, Warszawa 1985.
• Szpunar A., Odszkodowanie za szkodę majątkową. Szkoda na mieniu i osobie, Bydgoszcz 1998.
• The New Lexicon Webster's Encyclopedic Dictionary, New York 1998.
• Warkałło W., Odpowiedzialność odszkodowawcza. Funkcje, rodzaje, granice, Warszawa 1972.
• Wąsiewicz A., Ubezpieczenia komunikacyjne, Bydgoszcz-Poznań 2001.
• Ziemiak M.P., Polemika ze stanowiskiem niektórych instytucji i urzędów w kwestii uprawnień poszkodowanego do najmu pojazdu zastępczego, [w:] E. Kowalewski, Odszkodowanie za niemożność korzystania z pojazdu uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym, Toruń 2011.