Ekologiczne uwarunkowania struktury konsumpcji w regionie wielkoprzemysłowym (na przykładzie województwa katowickiego)

• Autorzy: Franciszek Piontek , Elżbieta Lorek , Dariusz Lorek
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wytwarzanie dóbr i ich konsumpcja wpływa na degradację środowiska i odwrotnie presja zdegradowanego środowiska przyrodniczego warunkuje proces konsumpcji dóbr i usług w gospodarstwach domowych. Ze względu na fakt, że w ostatnich latach w szybkim tempie, niezależnie od zmian struktury spożycia, stan środowiska znacznie się pogorszył, w pracy próbowano odpowiedzieć na pytanie w jaki sposób i w jakim zakresie procesy ekologiczne oddziałują na procesy konsumpcji. Skoncentrowano się na próbie ustalenia związków w kategoriach przyczynowo -skutkowych pomiędzy degradacją środowiska przyrodniczego, scharakteryzowanego przez główne jego elementy, tj. powierzchnię ziemi, powietrze i wodę a spożyciem związanym z gospodarstwem domowym. Spożycie obrazowały wskaźniki w ujęciu wartościowym, zanalizowane pod kątem rzeczowego zapotrzebowania na najważniejsze zasoby środowiskowe takie jak: energia, woda, ziemia. Każdy z analizowanych wskaźników został poddany analizie z punktu widzenia energochłonności, tereno-chłonności, wodochłonności, ścieków, emisji, odpadów stałych oraz niszczenia krajobrazu. W problemie tym szczególnego znaczenia nabiera oszacowanie związków jakościowych pomiędzy wskaźnikami degradacji środowiska przyrodniczego a poziomem konsumpcji, zwłaszcza w odniesieniu do gospodarstwa domowego. Przewartościowanie badań od ilości do jakości jest obecnie zarówno czynnikiem, jak i warunkiem rozwoju, a szeroko rozumianego ekorozwoju w szczególności. W pracy skoncentrowano się zatem na jakości konsumpcji, a głównie na jakości konsumowanej żywności i jej wpływie na zdrowie mieszkańców wysokozurbanizowanych aglomeracji. Przyjęto, że jakość konsumpcji jest problemem interdyscyplinarnym, bliskim zarówno nauce o jakości, o żywieniu, o modelach i wzorcach konsumpcji, zdeterminowanym kształtem krajowego kompleksu gospodarki żywnościowej, podlegającej wpływom narastających zagrożeń ekologicznych. Parametr jakości jest jednym z najtrudniejszych do badania i interpretacji parametrów konsumpcji. Niemniej jednak decydująca rola jakości konsumpcji na obecnym etapie rozwoju gospodarczego wskazuje na konieczność zintensyfikowania badań w tej dziedzinie. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Okręg przemysłowy; Konsumpcja; Struktura konsumpcji; Ekologia; Gospodarstwa domowe; Degradacja środowiska; Zdrowie

EN

Industrial district; Consumption; Structure of consumption; Ecology; Households; Degradation of the environment; Health

• Czasopismo: Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach
• Rocznik: 1991
• Strony: 53

Twórcy

autor

Franciszek Piontek

• Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach

autor

Elżbieta Lorek

• Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach

autor

Dariusz Lorek

• Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach

Bibliografia

• Analitycal Methods of Atom - Absorption Spectrophotometric, Perkin Elmer. November 1974, London, 1, 1, 1981.
• Bolibrzuch E., Gałczyńska B., Kabata-Pendias A. i inni: Oznaczanie zawartości pierwiastków śladowych oraz siarki w glebach i roślinach metodami kalorymetrycznymi i spektrometrii absorpcji atomowej, IUNG, Puławy 1978.
• FAO/WHO.: Food Contamination Monitoring Programme: Guidelines for the study of dietary intakes of Chemical contaminants WHO, Geneva 1983.
• Informacja o wykonaniu podstawowych zadań gospodarczych za lata 1985-1987. Centrala Spółdzielni Ogrodniczych i Pszczelarskich, Warszawa 1988.
• Kabata-Pendias A., Piotrowska M.: Ramowe wytyczne dotyczące określania dopuszczalnych stężeń pierwiastków śladowych w glebach i roślinach warunkujących zachowanie chemicznej równowagi ekosystemów. Urząd Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Warszawa 1984.
• Marchwińska E., Kucharski R., Gzyl J. i inni: Wpływ zanieczyszczenia środowiska na wybrane rośliny jadalne i paszowe uprawiane w województwie katowickim, IKŚ, Katowice 1982.
• Marchwińska E., Gzyl J., Kucharski R.: Zanieczyszczenie metalami ciężkimi gleb uprawnych województwa katowickiego [w:] Przebudowa struktury powierzchniowej gruntów zdegradowanych. Materiały pokonferencyjne. Wydział Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Katowice 1989.
• Marchwińska E., Kucharski R.: Zawartość mikroelementów w wybranych warzywach w zależności od poziomu zanieczyszczeń powietrza. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 242, 1983.
• Nabrzyski M., Gajewska R.: Zawartość rtęci, kadmu i ołowiu w owocach, warzywach oraz w glebie. Roczniki PZH, 33, 1982.
• Nikonorow M., Piekacz W.: Ocena higieniczna środków spożywczych w zakresie zanieczyszczenia metalami szkodliwymi dla zdrowia, Roczniki PZH, 29, 1978.
• Nikonorow M.: Szkodliwe oddziaływanie pierwiastków śladowych na ludzi. Materiały Krajowej Konferencji Puławy, cz. I, 1978.
• Narodowy Program Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych do roku 2010. Ochrona przyrody. Synteza nr 1-12, IOŚ, Warszawa 1988.
• Ochrona środowiska i gospodarka wodna. 1988, GUS, Warszawa 1989.
• Piontek F., Lorek E., Lorek D.: Bariery wzrostu gospodarczego w zakresie infrastruktury ekologicznej w układzie przestrzennym Polski. AE, Katowice 1990.
• Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, GUS, Warszawa 1986.
• Ruszkowska M.: Fizjologiczne aspekty nadmiaru pierwiastków śladowych w roślinach. Materiały I krajowej konferencji, Puławy, cz. I, 1978.
• Społeczno-ekonomiczne, prawnoorganizacyjne i edukacyjne aspekty ochrony środowiska. Synteza 12, IOŚ, Warszawa 1988.
• Studium modyfikacji form produkcji rolniczej i użytkowania terenów rolniczych w obrębie strefy najwyższych zagrożeń ekologicznych w województwie katowickim [w:] Zbiorcza analiza przydatności rolniczej. Biuro Planowania Przestrzennego, Katowice 1987 [praca niepublikowana].
• Straty spowodowane degradacją powierzchni ziemi w województwie katowickim. Praca zbiorowa pod red. F. Piontka. Ossolineum, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1989.
• Straty spowodowane degradacją powietrza, a opłaty za jego wykorzystanie.. Próba bilansu na przykładzie województwa katowickiego. Praca zbiorowa pod red. E Piontka, Ossolineum, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1988.
• Sroczyński J.: Wpływ skażonego środowiska na stan zdrowia ludności. Praca zbiorowa pod red. J. Rzepki. Zdegradowane środowisko a zdrowie, PAN, Oddział w Katowicach 1987.
• Somers E.: The toxic potential of trace metals in foods. "Journal Food Science", 39, 1974.
• Siuta J., Zielińska A., Makowiecki K.: Degradacja ziemi IKŚ, Warszawa 1985.
• Wold M.: Soft Modeling. The basic design and some extensions [w:] Joreskog K.G., Wold M.: Systems under indirect observations, North Holland, Amsterdam 1982.
• Zanieczyszczenie atmosfery w województwie katowickim w latach 1985-1987. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach. Katowice 1988.