Wydajność fiskalna podatków lokalnych, jej uwarunkowania i przestrzenne zróżnicowanie w Polsce

• Autorzy: Joanna Śmiechowicz

Warianty tytułu

Fiscal Efficiency of Local Taxes, Its Determinants and Spatial Diversity in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przeprowadzona w niniejszym artykule analiza czynników determinujących wydajność fiskalną podatków lokalnych, tj. podatku od nieruchomości, podatku rolnego, podatku leśnego i podatku od środków transportowych, oraz badanie wydajności fiskalnej, a wreszcie prześledzenie terytorialnej dywersyfikacji dochodów pochodzących z tego źródła pozwalają sformułować kilka konkluzji. Przede wszystkim należy stwierdzić, że podatki lokalne cechuje zróżnicowana, ale generalnie (poza podatkiem od nieruchomości) niezbyt wysoka wydajność fiskalna. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, że sukcesywnie i dość szybko zmniejsza się udział tych podatków w finansowaniu zadań samorządu, w tworzeniu dochodów własnych i dochodów ogółem. Dochody z podatków lokalnych rosną w wolnym tempie, a w niektórych latach można było nawet zaobserwować nominalny spadek środków finansowych uzyskanych z niektórych ich kategorii (np. podatek rolny). W praktyce - wobec zwiększenia dochodów z innych źródeł (głównie dotacji) - omawiane podatki, w szczególności rolny, leśny i od środków transportowych, odgrywają coraz skromniejszą rolę jako źródło dochodów budżetowych. Świadczy to niestety o słabnącej randze tychże danin jako gwarantów samodzielności dochodowej gmin i coraz mniejszej zdolności do zapewnienia im stabilności fiskalnej.(fragment tekstu)

EN

The article focuses on the fiscal efficiency of local taxes which in Poland are levies on wealth, i.e., real estate tax, means of transport tax, agricultural tax and forestry tax. The author discusses the determinants of fiscal efficiency of local taxes. Special attention is given to the analysis and assessment of fiscal importance of these taxes for municipalities and cities with powiat status, and to the role of public revenues for local government budgets. The author also compares fiscal efficiency of local taxes from the point of view of various types of their recipients and different levels of local government in Poland.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatki lokalne; Dochody gminy

EN

Local taxes; Local revenues

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 1 (65) Źródła dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego w Polsce
• Strony: 55--75

Twórcy

autor

Joanna Śmiechowicz

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• 1. Brosio G., Local Taxation in an International Perspective [w:] Reforming China's Public Finances. Papers presented at a symposium held in Shanghai, China, October 25-28, 1993, red. E. Ahmad, G. Qiang, V. Tanzi, International Monetary Fund, Washington 1995.
• 2. Etel L., Dowgier R., Podatki i opłaty lokalne. Czas na zmiany, Wydawnictwo Temida 2, Białystok 2013.
• 3. Etel L., Presnarowicz S., Dudar G., Podatki i opłaty lokalne. Podatek rolny. Podatek leśny, Wolters Kluwer, Warszawa 2008.
• 4. Famulska T., Dziemianowicz R., Biernacki K., Rogowska-Rajda B., Wydajność fiskalna podatkowych źródeł dochodów jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2019.
• 5. Felis P., Elementy teorii i praktyki podatków majątkowych. Poszukiwanie ładu w opodatkowaniu nieruchomości w Polsce z perspektywy przedsiębiorców oraz jednostek samorządu terytorialnego, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2012.
• 6. Filipiak B.Z., Polityka podatkowa gmin czy realizacja władztwa podatkowego?, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" 2015, nr 76, t. 1, http://doi.org/10.18276/frfu.2015.76/1-19.
• 7. Fiscal Decentralisation and Inclusive Growth, red. J. Kim, S. Dougherty, OECD Fiscal Federalism Studies 2018.
• 8. Kańduła S., Śmiechowicz J., Podatki i opłaty lokalne w kontekście międzygminnych nierówności dochodowych, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia" 2016, t. 50, nr 1, http://dx.doi.org/10.17951/h.2016.50.1.735.
• 9. Kogut-Jaworska M., Narzędzia polityki podatkowej gmin i ich konsekwencje budżetowe, "Problemy Zarządzania" 2017, t. 15, nr 2(67), http://doi.org/10.7172/1644-9584.67.13.
• 10. Kornberger-Sokołowska E., Decentralizacja finansów publicznych a samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego, Liber, Warszawa 2001.
• 11. Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, Sprawozdanie z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2019 roku, Warszawa 2020.
• 12. Majchrzycka-Guzowska A., Finanse i prawo finansowe, LexisNexis, Warszawa 2011.
• 13. Mazurek-Chwiejczak M., Wydajny fiskalnie system podatkowy - w poszukiwaniu modelowych rozwiązań, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego We Wrocławiu" 2016, nr 451 [Finanse publiczne], https://doi.org/10.15611/pn.2016.451.22.
• 14. Patrzałek L., Finanse samorządu terytorialnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2010.
• 15. Poniatowicz M., Determinanty autonomii dochodowej samorządu terytorialnego w Polsce, "Nauki o Finansach" 2015, nr 1(22), http://doi.org/10.15611/nof.2015.1.01.
• 16. Rosiński R., Polski system podatkowy. Poszukiwanie optymalnych rozwiązań, Difin, Warszawa 2008.
• 17. Rubolino E., The efficiency and distributive effects of local taxes: evidence from Italian municipalities, Institute for Social and Economic Research, "ISER Working Paper Series" 2019-02.
• 18. Sekuła A., Polityka podatkowa Gdańska [w:] Teoria ekonomii wobec przeobrażeń strukturalnych, red. J. Pietrucha, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" 2011, nr 80.
• 19. Sosnowski M., Sprawność fiskalna podatków dochodowych, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" 2016, nr 5(83), cz. 1, https://doi.org/10.18276/frfu.2016.5.83/1-04.
• 20. Swianiewicz P., Finanse lokalne. Teoria i praktyka, Municipium, Warszawa 2004.
• 21. Szołno-Koguc J., Istota i czynniki determinujące wydajność fiskalną podatków i systemu podatkowego [w:] Finanse w niestabilnym otoczeniu - dylematy i wyzwania. Finanse publiczne, red. T. Famulska, A. Walasik, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" 2012, nr 108.
• 22. Śmiechowicz J., Stabilność dochodów gmin w kontekście ich władztwa podatkowego i fakultatywności opłat lokalnych, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" 2016, nr 294.
• 23. Śmiechowicz J., Wydajność fiskalna i wykorzystanie władztwa podatkowego przez gminy w podatku rolnym, "Przegląd Prawno-Ekonomiczny" 2019, nr 4, https://doi.org/10.31743/ppe.9949, https://czasopisma.kul.pl/ppe/article/view/9949.
• 24. Śmiechowicz J., Kozak P., Diagnoza skutków polityki podatkowej gmin w Polsce w latach 2003-2015, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2016, nr 451 [Finanse publiczne], http://doi.org/10.15611/pn.2016.451.38.
• 25. Wulansari D., Analysis on local government performance, Fakultas Ekonomi Universitas Sebelas Maret, Surakarta 2010, https://core.ac.uk/download/pdf/12348765.pdf.
• 26. Wyszkowska D., Samodzielność dochodowa jednostek samorządu terytorialnego - Polska na tle wybranych krajów Unii Europejskiej, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia" 2017, t. 51, nr 5, http://doi.org/10.17951/h.2017.51.5.371.
• Europejska Karta Samorządu Lokalnego, sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz.U. 1994, nr 124, poz. 607, z uwzględnieniem Dz.U. 2006, nr 154, poz. 1107).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.).
• Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. 2020, poz. 333).
• Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. 2019, poz. 1170, ze zm.).
• Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz.U. 2019, poz. 888).
• Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. 2021, poz. 38, ze zm.).
• http://isap.sejm.gov.pl/.
• https://stat.gov.pl/.
• www.mf.gov.pl.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.05