Udziały jednostek samorządu terytorialnego w podatkach państwowych

• Autorzy: Katarzyna Wójtowicz

Warianty tytułu

Shares of Local Government Units in National Taxes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cele artykułu to usystematyzowanie przesłanek oraz ocena wybranych propozycji usprawnienia i przebudowy systemu udziałów jednostek samorządu terytorialnego w podatkach państwowych w Polsce z perspektywy zarówno teoretycznych postulatów doktryny federalizmu fiskalnego, jak i praktycznych doświadczeń innych państw. W pierwszej części artykułu zaprezentowano definicję i główne cechy udziałów podatkowych jednostek samorządowych w kontekście koncepcji federalizmu fiskalnego. W części drugiej dokonano klasyfikacji głównych typów udziałów podatkowych funkcjonujących na świecie. Następnie omówiono ewolucję zasad konstrukcyjnych oraz funkcji udziałów JST w podatkach wspólnych w Polsce. W szczególności skupiono się na ocenie wydajności fiskalnej tego źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz czynników kształtujących tę wydajność. Wszystko to pozwoliło na zidentyfikowanie najważniejszych dysfunkcji udziałów podatkowych oraz na omówienie dotychczasowych propozycji modernizacji tego systemu wraz ze wskazaniem ich zalet i wad. W podsumowaniu zarekomendowano kierunki dalszych potencjalnych zmian w tej dziedzinie.(fragment tekstu)

EN

The aim of this paper is to explore the rationale for the reform of the shares of local government units (LGUs) in national income taxes in Poland as well as to evaluate the selected proposals for changes in this area. The paper begins by outlining the definition and the basic features of tax sharing in the context of fiscal federalism. The next section provides an overview of the tax shares operating in some OECD countries. The main part of the article focuses on the key principles of the tax sharing system in Poland. The author briefly examines the fiscal efficiency of this source of local revenue in different types of Polish LGUs and the most significant dysfunctions of Polish local tax shares. The final section investigates the most important proposals for the reform of tax sharing and discusses their advantages and disadvantages.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Samorząd terytorialny; Jednostki samorządu terytorialnego (JST); Podatki; Podatek dochodowy; Federalizm fiskalny

EN

Local government; Local government units; Taxes; Income tax; Fiscal federalism

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 1 (65) Źródła dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego w Polsce
• Strony: 147--169

Twórcy

autor

Katarzyna Wójtowicz

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Bird R.M., Decentralizing Value Added Taxes in Federations and Common Markets, "Bulletin for International Taxation" 2013, t. 62, nr 12.
• Blöchliger H., Nettley M., Sub-Central Tax Autonomy, "OECD Working Papers on Fiscal Federalism", nr 20.
• Blöchliger H., Petzold O., Finding the Dividing Line Between Tax Sharing and Grants: A Statistical Investigation, "OECD Working Papers on Fiscal Federalism" 2009, nr 10, https://doi.org/10.1787/5k97b10vvbnw-en.
• Borodo A., Niektóre problemy finansów samorządu terytorialnego w Polsce oraz propozycje nowych regulacji dotyczących dochodów samorządu, "Finanse Komunalne" 2020, nr 2.
• Cieśla M., Optymalizacja podatkowa - w poszukiwaniu prawdziwego znaczenia [w:] Agresywna optymalizacja - problem podatnika czy problem państwa?, red. J. Glumińska-Pawlic, Śląski Oddział Krajowej Izby Doradców Podatkowych, Katowice 2017.
• Dziemianowicz R., Dysfunkcje udziałów w podatkach państwowych w aspekcie zmniejszającej się samodzielności dochodowej samorządu terytorialnego w Polsce, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2017, nr 485, https://doi.org/10.15611/pn.2017.485.08.
• Dziemianowicz R., Poniatowicz M., Koncepcja PIT-u komunalnego - argumenty za i przeciw, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia" 2016, t. 50, nr 1, https://doi.org/10.17951/h.2016.50.1.305.
• Gonet W., Partycypacja samorządu terytorialnego w podatkach pośrednich jako źródło dochodów, "Finanse Komunalne" 2012, nr 9.
• Govinda Rao M., Resolving Fiscal Imbalances. Issues in Tax Sharing [w:] Intergovernmental Fiscal Transfers, red. R. Boadway, A. Shah, The World Bank, Washington 2007.
• Kańduła S., PIT komunalny jako nowa forma dochodów jednostek samorządu terytorialnego, "Infos" 2016, nr 16(220), Biuro Analiz Sejmowych.
• Kim J., The Role of Intergovernmental Fiscal Institutions. The Case of Tax Sharing [w:] Institutions of Intergovernmental Fiscal Relations. Challenges Ahead, red. J. Kim, H. Blöchliger, OECD Publishing, Paris 2015.
• Kosek-Wojnar M., Surówka K., Kierunki zmian w zakresie repartycji wpływów z podatków dochodowych pomiędzy państwo i samorząd terytorialny, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług" 2013, nr 108.
• Mackiewicz-Łyziak J. et. al., Wyrównywanie dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Możliwości wykorzystania w Polsce doświadczeń niemieckich krajów związkowych, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa 2008.
• Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Efektywność transferów wyrównawczych pomiędzy sektorem rządowym a samorządowym w Polsce, "Finanse. Czasopismo Komitetu Nauk o Finansach PAN" 2017, nr 1.
• Neneman J., Swianiewicz P., Koncepcje, warianty i konsekwencje wprowadzenia PIT-u komunalnego w Polsce. Ekspertyza BGK, Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych w Łodzi, Warszawa 2013.
• OECD, Consumption Tax Trends 2020. VAT/GST and Excise Rates, Trends and Policy Issues, Paris 2020, https://doi.org/10.1787/152def2d-en.
• OECD, Tax Autonomy, https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=TAXAUTO.
• OECD/UCLG, Subnational Governments Around the World. Structure and Finance, Barcelona 2016.
• Poniatowicz M., Koncepcja federalizmu fiskalnego w systemie finansów samorządu terytorialnego, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2018.
• Poniatowicz M., Dziemianowicz R., Udziały samorządu terytorialnego w państwowych podatkach dochodowych w aspekcie postulatów teoretycznych federalizmu fiskalnego, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia" 2016, t. 50, nr 1, https://doi.org/10.17951/h.2016.50.1.295.
• Shah A., The Reform of Intergovernmental Fiscal Relations in Developing and Emerging Market Economies, The World Bank, Washington 1994.
• Surówka K., Winiarz M., Kierunki zmian ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2015.
• Van Brederode R., Gendron P.P., The Taxation of Cross-Border Interstate Sales in Federal or Common Markets, "World Journal of VAT/GST Law" 2013, nr 1, https://doi.org/10.5235/20488432.2.1.1.
• Wójtowicz K., Decentralizing Value Added Taxes. Appearance or Reality? [w:] Managing Intellectual Capital and Innovation for Sustainable and Inclusive Society. Managing Intellectual Capital and Innovation, Proceedings of the "MakeLearn and TIIM Joint International Conference 2015", ToKnowPress, Bangkok-Celje-Lublin 2015.
• Wójtowicz K., Udziały samorządów w podatkach państwowych - własne czy obce źródło dochodów JST? Dylematy teorii a praktyka budżetowa wybranych państw, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2013, nr 306.
• Wójtowicz K., Uwarunkowania i pomiar stabilności fiskalnej jednostek samorządu terytorialnego, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2019.
• Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Sejm IX kadencji, druk nr 971.
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2020, poz. 1426, ze zm.).
• Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o zmianie ustawy o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania w 1991 r. oraz o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym, a także o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 110, poz. 475, ze zm.).
• Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 2020, poz. 1406, ze zm.).
• Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o finansowaniu gmin (Dz.U. nr 129, poz. 600).
• Ustawa z dnia 22 grudnia 1995 r. o zmianie ustawy o finansowaniu gmin (Dz.U. nr 154, poz. 794).
• Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zmianie ustawy o finansowaniu gmin (Dz.U. nr 156, poz. 774, ze zm.).
• Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003 (Dz.U. nr 150, poz. 983, ze zm.).
• Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. 2021, poz. 38, ze zm.).

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.09