Opłaty lokalne. Niewykorzystane źródło dochodów gmin wiejskich w Polsce?

• Autorzy: Daniel Budzeń , Sławomira Kańduła

Warianty tytułu

Local Fees: Unexploited Source of Revenues of Rural Municipalities in Poland?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł jest poświęcony opłatom, które są lub mogą być źródłem dochodów gmin w Polsce. Problematyka ta jest ważna i aktualna, ponieważ ocenia się, że podział dochodów publicznych między organy władzy i administracji rządowej i samorządowej w Polsce nie zapewnia adekwatności obowiązkowych zasobów finansowych do zakresu zadań wykonywanych przez JST. Istnieje więc konieczność sięgania przez organy JST do fakultatywnych źródeł dochodów oraz pozyskiwania przychodów. Różne rodzaje opłat lokalnych (głównie za usługi) powinny być coraz ważniejszym źródłem dochodów JST, gdyż zwiększa się zakres zadań publicznych, a w przeciwieństwie do podatków opłaty nie są uzależnione od koniunktury gospodarczej.(fragment tekstu)

EN

The article examines the scope of using local fees by Polish rural municipalities in the years 2015-2020. The first section contains a literature review, definitions and functions of local fees. The second one focuses on the powers of the local councils to establish local fees and their construction. Next, the results of the research conducted to verify the hypotheses are presented. The article concludes with recommendations which may encourage municipalities to collect local fees.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gmina; Dochody gminy; Podatki i opłaty lokalne

EN

District; Local revenues; Tax and local charges

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 1 (65) Źródła dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego w Polsce
• Strony: 203--227

Twórcy

autor

Daniel Budzeń

• Gnieźnieńska Szkoła Wyższa Milenium

autor

Sławomira Kańduła

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Adam L., Mazurkiewicz M., Opłaty [w:] System instytucji prawno-finansowych PRL, t. 3, Instytucje budżetowe, cz. 2, Dochody i wydatki budżetu, red. M. Weralski, Ossolineum, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1985.
• Alesina A., Cohen G.D., Roubini N., Macroeconomic Policy and Elections in OECD Democracies, "Economics & Politics" 1992, t. 4, nr 1, https://doi.org/10.1111/j.1468-0343.1992.tb00052.x.
• Barro R.J., Are Government Bonds Net Wealth?, "Journal of Political Economy" 1974, t. 82, nr 6, https://doi.org/10.1086/260266.
• Będzieszak M., Fees and user charges in large Polish cities, "Studia Regionalne i Lokalne" 2013, nr 4(54).
• Będzieszak M., Fees and User Charges in Public Finance. Evidence from Selected OECD Countries, "Zarządzanie Publiczne" 2019, nr 4(48), https://doi.org/10.4467/20843968ZP.19.021.11941.
• Będzieszak M., Opłaty w budżetach miast na prawach powiatów w Polsce - dodatkowe obciążenie społeczności lokalnej czy instrument równoważenia budżetów, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2015, nr 404 [Finanse samorządu terytorialnego, red. L. Patrzałek, H. Kociemska], https://doi.org/10.15611/pn.2015.404.01.
• Bogucka M., Ustalenie potencjału dochodów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego, Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego, "Ekspertyzy i Opracowania" 2018, nr 46.
• Borge L.E., Charging for public services: the case of utilities in Norwegian local governments, "Regional Science and Urban Economics" 2000, t. 30(6).
• Borodo A., Samorząd terytorialny. System prawnofinansowy, wyd. 3, LexisNexis, Warszawa 2004.
• Bury P., Ewolucja opłat gminnych, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2009, nr 46 [Gospodarka lokalna i regionalna w teorii i praktyce].
• Dafflon B., Panorama des impôts en Suisse. Du local au fédéral, entre équité et concurrence: quels enjeux?, "Domaine Public" 2014, nr 2058, https://www.domainepublic.ch/articles/26730; cyt. za: P. Swianiewicz, J. Łukomska, Lokalna konkurencja podatkowa w Polsce, "Studia Regionalne i Lokalne" 2016, nr 2(64).
• Filipiak B.Z., Podatkowe czynniki kształtujące potencjał finansowy jednostek samorządu terytorialnego, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" 2016, nr 1(79), https://doi.org/10.18276/frfu.2016.79-51.
• Filipiak B.Z., Polityka podatkowa gmin czy realizacja władztwa podatkowego?, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" 2015, nr 76, t. 1, https://doi.org/10.18276/frfu.2015.76/1-19.
• Finanse samorządowe. 580 pytań i odpowiedzi. Wzory uchwał, deklaracji, decyzji, umów, red. C. Kosikowski, J.M. Salachna, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
• Gliniecka J., Opłaty publiczne w Polsce. Analiza prawna i funkcjonalna, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Gdańsk 2007.
• Gliniecka J., Zasady polskiego prawa dochodów samorządu terytorialnego, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2001.
• Kańduła S., Opłata adiacencka jako źródło dochodów gmin, "Finanse Komunalne" 2008, nr 4.
• Kańduła S., Śmiechowicz J., Podatki i opłaty lokalne w kontekście międzygminnych nierówności dochodowych, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia" 2016, t. 50, nr 1, https://doi.org/10.17951/h.2016.50.1.735.
• Kańduła S., Tomaszewska K., Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi jako dochód gmin. Analiza jednego przypadku [w:] Trzy dekady samorządu terytorialnego w Polsce, red. K. Brzozowska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2019.
• Kosek-Wojnar M., Surówka K., Podstawy finansów samorządu terytorialnego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Kowal J., Metody statystyczne w badaniach sondażowych rynku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• Kowalczyk R., Finansowo-prawne instrumenty kształtowania niepodatkowych dochodów własnych gmin o charakterze publicznoprawnym, Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, seria e-Monografie nr 131, Wrocław 2019, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/101629.
• Kwaśniewski R., Jurczuk M., Opłata od posiadania psów na przykładzie gmin województwa kujawsko-pomorskiego, "Ekonomia i Zarządzanie" 2016, nr 2(9), http://dx.doi.org/10.21784/EiZ.2016.009.
• Kwaśniewski R., Majewska I., Opłata miejscowa i uzdrowiskowa na przykładzie gmin województwa kujawsko-pomorskiego, "Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu" 2016, t. 4, nr 4, http://dx.doi.org/10.12775/PBPS.2016.025.
• Lissowski G., Haman J., Jasiński M., Podstawy statystyki dla socjologów, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.
• Łukomska J., Neneman J., Local Taxes and Fees as a Source of Revenue for Polish Municipalities: Substitutes or Complements?, "Financial Internet Quarterly. e-Finanse" 2018, t. 14, nr 3, https://doi.org/10.2478/fiqf-2018-0019.
• Malinowski S., Ku nowoczesności - CAWI jako metoda badawcza w naukach o obronności - wybrane zagadnienia, "Studia Bezpieczeństwa Narodowego" 2012, R. 2, nr 3.
• Mańczyk P., Władztwo finansowe jednostek samorządu terytorialnego w kontekście uprawnień gminy, "Ekonomiczne Problemy Usług" 2018, nr 4(133), t. 1, https://doi.org/10.18276/epu.2018.133/1-17.
• Maszewski M., Uchwały krajobrazowe w Polsce, 28 lutego 2019 r., https://jetline.pl/aktualnosci/08-gmin-w-polsce-ma-uchwale-krajobrazowa-raport-na-dzien-28-lutego-2019-r.
• Pahl B., Podatki i opłaty lokalne. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
• Patrzałek L., Poniatowicz M., Guziejewska B., Kańduła S., Nierówności fiskalne w samorządzie terytorialnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2019.
• Poniatowicz M., Wpływ kryzysu gospodarczego na systemy finansowe jednostek samorządu terytorialnego. Na przykładzie największych miast w Polsce, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2014.
• Swianiewicz P., Kurniewicz A., Cykl polityczny w opłatach za lokalne usługi publiczne w Polsce, "Studia Regionalne i Lokalne" 2018, nr 2(72), https://doi.org/10.7366/1509499527204.
• Sygut E., Podatki i opłaty lokalne jako źródła dochodów gmin na przykładzie województwa śląskiego, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2014, nr 346 [Finanse publiczne].
• Śmiechowicz J., Stabilność dochodów gmin w kontekście ich władztwa podatkowego i fakultatywności opłat lokalnych, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" 2016, nr 294.
• Tiebout Ch.M., A Pure Theory of Local Expenditures, "Journal of Political Economy" 1956, t. 64, nr 5.
• Ministerstwo Finansów, Sprawozdania budżetowe jednostek samorządu terytorialnego, https://www.gov.pl/web/finanse/sprawozdania-budzetowe.
• Ministerstwo Finansów, Środki z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, https://www.gov.pl/web/finanse/srodki-z-funduszu-przeciwdzialania-covid-19.
• Rada Ministrów, Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2019 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2020.
• Uchwała nr XX/162/2016 Rady Gminy Baranów z dnia 31 października 2016 r. w sprawie wprowadzenia na terenie Gminy Baranów opłaty reklamowej oraz określenia zasad jej ustalania i poboru oraz terminów płatności i wysokości stawek opłaty, https://www.gminabaranow.pl/index.php/ogloszenia-i-komunikaty/167-informacja-o-wprowadzeniu-na-terenie-gminy-baranow-oplaty-reklamowej-przypomnienie.
• Uchwała nr XXXIII/270/2016 Rady Gminy Kobylnica z dnia 25 listopada 2016 r. w sprawie ustalania zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabarytów, standardów jakościowych oraz rodzajów materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane, http://edziennik.gdansk.uw.gov.pl/legalact/2016/4179/.
• Uchwała nr LV/455/2018 Rady Gminy Kobylnica z dnia 24 maja 2018 r. w sprawie opłaty reklamowej, http://edziennik.gdansk.uw.gov.pl/legalact/2018/2440.
• Uchwała nr XIII/102/20 Rady Gminy Kościelisko z dnia 27 lutego 2019 roku w sprawie: opłaty reklamowej, https://bip.malopolska.pl/ugkoscielisko,a,1735375,uchwala-nr-xiii10220-w-sprawie-oplaty-reklamowej.html.
• Uchwała nr VI/81/19 Rady Gminy Suchy Las z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie opłaty reklamowej, http://www.bip.suchylas.pl/uchwala/631/VI-81-19/.
• http://www.bip.izabelin.pl/art,799,obwieszczenie-w-sprawie-zasad-i-warunkow-sytuowania-obiektow-malej-architektury-tablic-reklamowych-i-urzadzen-reklamowych-oraz-ogrodzen-na-terenie-gminy-izabelin.
• Europejska Karta Samorządu Lokalnego sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz.U. 1994, nr 124, poz. 607, z uwzględnieniem Dz.U. 2006, nr 154, poz. 1107).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.).
• Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. 2020, poz. 1427, ze zm.).
• Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. 2019, poz. 1170, ze zm.).
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. 2020, poz. 1990, ze zm.).
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2021, poz. 741, ze zm.).
• Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. 2020, poz. 1662, ze zm.).
• Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. 2020, poz. 1064, ze zm.).
• Ustawa z dnia 9 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2255).

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.11