Determinanty współczesnej polityki etnicznej III Rzeczypospolitej Polskiej

• Autorzy: Amadeusz Urbanik

Warianty tytułu

Determinants of Contemporary Ethnic Policy of the Third Republic of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Głównym celem artykułu jest przybliżenie czytelnikowi głównych czynników determinujących kształt współczesnej polityki etnicznej III RP.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: W badaniach wykorzystano paradygmat badawczy polityki etnicznej sformułowany przez Henryka Chałupczaka.
PROCES WYWODU: Tekst składa się z ośmiu części, odpowiadających poszczególnym determinantom: ustrojowym, ideologicznym, politycznym, geopolitycznym, prawnym, demograficznym, geograficznym oraz historycznym.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wpływ na współczesną politykę etniczną w Polsce miał każdy z ośmiu wyróżnionych przez Chałupczaka determinantów: ustrojowych, ideologicznych, politycznych, geopolitycznych, prawnych, demograficznych, geograficznych oraz historycznych. Najważniejszymi spośród nich były te o charakterze prawnym.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Polityka etniczna państwa polskiego jest podatna na oddziaływanie, ze szczególnym uwzględnieniem zmian prawnych. (abstrakt oryginalny)

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The main aim of the article is to present to the reader a major determinants of contemporary ethnic policy of the Third Republic of Poland.
RESEARCH PROBLEM AND METHODS: A tool used in the research was ethnic policy paradigm that has been formulated by Henryk Chałupczak.
THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article consists of eight parts. Each is dedicated to one of the determinants - constitutional, ideological, political, geopolitical, legal, demographic, geographical or historical
RESEARCH RESULTS: Influence on the contemporary ethnic policy in Poland had each of the eight determinants named by Chałupczak - constitutional, ideological, political, geopolitical, legal, demographic, geographical or historical. The biggest impact had the legal changes.
CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Polish ethnic policy is susceptible to changes, especially legal. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka państwowa; Grupy etniczne; Narodowość; Historia polityczna

EN

State policy; Ethnics group; Nationality; Political history

• Czasopismo: Horyzonty Polityki
• Rocznik: 2021
• Tom: 12
• Numer: nr 38 "Zimna wojna" - Refleksja polityczna w okresie 1945-1990
• Strony: 93--109

Twórcy

autor

Amadeusz Urbanik

• Wyższa Szkoła Humanistyczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Szczecinie

Bibliografia

• Babiński, G. (2004). Metodologia a rzeczywistość społeczna. Dylematy badań etnicznych. Kraków: NOMOS.
• Browarek, T. (2018). Uwarunkowania polityki etnicznej państwa polskiego po 1989 roku. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Browarek, T., Pogorzała, E. (2015). Polityka etniczna Polski. W: H.Chałupczak, R.Zenderowski, W.Baluk (red.). Polityka etniczna współczesnych państw Europy Środko-Wschodniej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Chałupczak, H., Browarek, T. (2000). Mniejszości narodowe w Polsce. 1918-1995. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Chałupczak, H., Browarek, T. (2011). Polityka narodowościowa w regionie Europy Środkowej i Wschodniej w okresie transformacji (na przykładzie Polski i Ukrainy). W: A. Stępień-Kuczyńska, M. Potz, M.Słowikowski (red.). Dwie dekady transformacji w Europie Środkowej i Wschodniej 1989-2009. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Chałupczak, H. (2013). Paradygmat badawczy polityki etnicznej jako polityki publicznej państwa. W: A. Sakson (red.). Polska i Europa wobec wyzwań współczesnego świata. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce i Europie. Aspekty polityczne i społeczne. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Charakterystyka mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, Pobrane z: http://mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl/mne/mniejszosci/charakterystyka-mniejs/6480,Charakterystyka-mniejszosci-narodowych-i-etnicznych-w-Polsce.html
• Giedrojć, M. (2014). Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu jako podmiot polityki etnicznej (1989-2011). Szczecin: Wydawnictwo Minerwa.
• Kersten, K. (1989). Polska - państwo narodowe. Dylematy i rzeczywistość. W: M. Kula (red.). Narody. Jak powstały i jak wybijały się na niepodległość? Warszawa: PWN.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., art. 35 ust. 1. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483. 2009) (Polska) http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970780483/U/D19970483Lj.pdf
• Łodziński, S. (2005). Równość i różnica. Mniejszości narodowe w porządku demokratycznym w Polsce po 1989 roku. Warszawa: SCHOLAR
• Machul-Telus, B. (2019). Rola Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP w kształtowaniu polskiej polityki narodowościowej w latach 1989-2007. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Mieczkowski, J. (1994). Żydzi, Niemcy i Ukraińcy na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1956. Liczba, położenie i działalność polityczna. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczność posługująca się językiem kaszubskim wg Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 - liczebność (również wg województw). Pobrane z: http://mniejszosci.narodowe.mswia.gov.pl/download/86/13501/Mniejszoscikrajwojewodztwa-NSPLiM11.xls
• Jachymek, J. (red.) (1992).Mniejszości narodowe w polskiej myśli politycznej XX wieku. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Projekt stanowiska Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ Solidarność pod tytułem "O potrzebach mniejszości narodowych w Polsce" z 27 stycznia 1989 r. oprac. przez Komisję do spraw Mniejszości Narodowych (1993). W: M. Czech (oprac.). Ukraińcy w Polsce 1989-1993. Kalendarium, dokumenty, informacje. Warszawa: Związek Ukraińców w Polsce.
• Sprawozdanie Stenograficzne z 7 posiedzenia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 12 września 1989 r.
• Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski - NSP 2011. Pobrane z: http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5670/22/1/1/struktura_narodowo-etniczna_jezykowa_i_wyznaniowa_ludnosci_polski_-_nso_2011.zip
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji Dz.U. 1993 nr 7 poz. 34 (2020) (Polska)http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19930070034/U/D19930034Lj.pdf
• Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy Dz.U. 2011 nr 21 poz. 112 (2020) (Polska) http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20110210112
• Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym Dz.U. 2005 nr 17 poz. 141 (2017)(Polska) http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20050170141/U/D20050141Lj.pdf
• Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach Dz.U. 1989 nr 20 poz. 104 (2020)(Polska)http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19890200104/U/D19890104Lj.pdf
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty Dz.U.1991 nr 95 poz. 425 (2020) (Polska)https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19910950425/U/D19910425Lj.pdf
• Wasiak, K. (1972). Mniejszości narodowe w polityce państwa. Sprawy Międzynarodowe, 9, 90-98.
• Wolff-Powęska, A. (2007). Polskie spory o historię i pamięć. Polityka historyczna. Przegląd Zachodni, 1, 3-44.
• Wójcik, A. (2001). Mniejszości narodowe we współczesnej polskiej myśli politycznej. W: J.Jachymek, W.Paruch (red.). Między rzeczywistością polityczną a światem iluzji. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 w zakresie deklarowanej narodowości oraz języka używanego w domu. Pobrane z: http://stat.gov.pl/spisy-powszechne/narodowe-spisy-powszechne/narodowy-spis-powszechny-2002/wyniki-narodowego-spisu-powszechnego-2002-narodowosci-oraz-jezyka/
• Zasady opracowywania wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 w zakresie mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego (2012). G.Gudaszewski, L.Nowak (oprac.). Białystok. Pobrane z: http://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2011/nsp2011-przynaleznosc-narodowo-etniczna/

Identyfikatory

DOI

10.35765/HP.1929