Kultura w roli edukatora społecznego (na przykładzie sztuki teatralnej). Trudna lekcja historii zapomnianej, niezrozumianej czy nieakceptowanej

• Autorzy: Agata Rzymełka-Frąckiewicz

Warianty tytułu

Culture (e.g. the Art of Theatre) as a Social Educator. A Hard Lesson of Forgotten, Misunderstood or Unaccepted History

Die Kultur (am Beispiel eines Theaterstücks) als Lehrer - schwieriger Unterricht in vergessener, unverstandener oder missbilligter Geschichte

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zróżnicowane doświadczenia życiowe kolejnych pokoleń dorosłych już Polaków (od końca XIX wieku, przez okres II wojny światowej, lata PRL, aż po obecne czasy demokracji) ujawniają trudną w realizacji potrzebę odszyfrowania przeszłości, której pełne zrozumienie pozwoli sprawnie funkcjonować w teraźniejszości i przyszłości we wspólnym regionie. Nie od dziś kultura była i jest ważnym czynnikiem edukacji człowieka, pomaga tworzyć własną osobowość, indywidualność, pogląd na świat1. W zetknięciu z kulturą budujemy naszą wiedzę, sądy czy postawy wobec świata zewnętrznego. W sferze kultury coraz częściej podejmowane są zadania uzupełniające procesy edukacyjne. Kultura (na przykład sztuka teatralna, film) ujawnia, przekazuje informacje na temat procesów, które zachodzą w naszej codziennej rzeczywistości; podejmuje tematykę minionych wydarzeń, procesów społecznych, które mimo upływu lat pozostają nadal nie do końca wyjaśnione, są rzadko podnoszone w publicznych dyskusjach, często wywołują spory i większe lub mniejsze konflikty społeczne. Zadaniem kultury jest próba podjęcia publicznej dyskusji, ukazania niezaprzeczalnych faktów i ich bolesnych, często do dziś, konsekwencji, które rzutują na skomplikowane relacje społeczne. (fragment tekstu)

EN

The currently reviving interest in local communities has generated discussions about the growing importance of regional education. The purpose of this education is to make students acquainted with basic knowledge on the history of their ancestors, the place and region in which they live and learn. Culture, i.e. theatre performance and film, is becoming both a valuable support for and complement to this process. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kultura; Sztuka; Teatr; Edukacja; Region; Relacje międzypokoleniowe

EN

Culture; Art; Theater; Education; Region; Intergenerational relations

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2015
• Tom: 1(44)
• Strony: 65--76

Twórcy

autor

Agata Rzymełka-Frąckiewicz

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Bauman Z.: O edukacji. Rozmowy z Riccardo Mazzeo. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, 2012.
• Czapla-Oslislo A.: Piąta strona świata istnieje. Zobaczysz ją w Teatrze Śląskim. "Gazeta Wyborcza" z dnia 18.02.2013, "Katowice" (nr 41). Wydanie elektroniczne: http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,7706898,20130218KA-DLO,Piata_strona_swiata_istnieje_w_Teatrze_Slaskim,.html [dostęp: 5.09.2014].
• Guzy-Steinke H., Wilk T.: Uczeń i teatr. Realia a poszukiwania możliwości realizacji edukacji teatralnej w szkole. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", 2009.
• Hałas E.: Konwersja. Perspektywa socjologiczna. Lublin: Wydawnictwo Norbertinum, 1992.
• Korus J.: Inkszo strona świata, "Teatr dla Was". http://teatrdlawas.pl/recenzje/838-inkszo-strona-swiata [dostęp: 5.09.2014].
• Kubinowski D.: Rewitalizacja. W: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Red. T. Pilch. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2006.
• Kwaśniewski K.: Zderzenie kultur. Tożsamość a aspekty konfliktów i tolerancji. Warszawa: PWN, 1982.
• Lubina-Cipińska D.: Trumienny portret Ślązaków. "Rzeczpospolita" z dnia 19.02.2013. Wydanie elektroniczne: http://www.rp.pl/artykul/9147,982176-Trumienny-portret-Slazakow.htm [dostęp: 5.09.2014].
• Nikitorowicz J.: Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2009.
• Posern-Zieliński A.: Etniczność. W: Słownik etnologiczny. Terminy ogólne. Red. Z. Staszczak. Warszawa-Poznań: Wydawnictwo PWN, 1987.
• Rzymełka-Frąckiewicz A., Wilk T.: Cele i zadania szkoły w zakresie edukacji regionalnej (na przykładzie Górnego Śląska). W: Wielokulturowość i problemy edukacji. Red. T. Lewowicki, A. Różańska, G. Piechaczek-Ogierman. Cieszyn-Warszawa-Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012.
• Sadowski A.: Pogranicze polsko-białoruskie. Tożsamość mieszkańców. Białystok: Wydawnictwo Trans-Humana, 1995.
• Siwczyk K.: Kazimierz Kutz: "Piąta strona świata", Kutzstory. "Polityka" z dnia 22.02.2010. Wydanie elektroniczne: http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/ksiazki/1503195,1,recenzja-ksiazki-kazimierz-kutz-piata-strona-swiata.read [dostęp: 5.09.2014].
• Szczepański M.S.: Opel z górniczym pióropuszem. Województwa katowickie i śląskie w procesie przemian. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002.
• Szramek E.: Śląsk jako problem socjologiczny. "Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku" 1934, T. 4.
• Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach - oficjalna strona internetowa. http://www1.teatrslaski.art.pl/index.php?lang=pl [dostęp: 5.09.2014].
• Wilk T.: Rewitalizacja społeczna poprzez współczesną sztukę teatralną w ocenie reprezentantów (twórców i odbiorców) sztuki dramatycznej Legnicy, Nowej Huty i Wałbrzycha. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010.
• Wilk T., Rzymełka-Frąckiewicz A.: Czego się boisz, Europo, czyli znajomy i obcy w perspektywie codzienności. Wybrane przykłady oswajania odmienności. W: Pedagogika międzykulturowa wobec wykluczenia społecznego i edukacyjnego. Red. T. Lewowicki, A. Szczurek-Boruta, J. Suchodolska. Cieszyn-Warszawa-Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011.
• Wódz J.: Niektóre problemy społeczne w województwie katowickim. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1993.