Dobro - wartość realna czy pożądana? Refleksje z perspektywy potrzeby rewitalizacji dobra poprzez sztukę/teatr w codzienności przestrzeni społecznej

• Autorzy: Beata Mazepa-Domagała , Teresa Wilk

Warianty tytułu

Das Gute - wirklicher oder gesuchter Wert? Die Reflexionen in Bezug auf den Revitalisierungsbedarf des Guten mittels Kunst/Theater im Alltag

Goodness, the Real or Desirable Value? Reflections from the Perspective of the Need for Revitalization of Goodness Through Art / Theater in the Everyday of the Social Space

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W literaturze przedmiotu, tudzież wielu opracowaniach pozanaukowych, nader często można odczytać, iż okres/czas społeczno-historyczny, o którym stanowi dane opracowanie, jest szczególny/wyjątkowy. Zapewne takie jest odczucie uczestników owego czasu, z punktu widzenia kolejnych pokoleń owa wyjątkowość może już być nieco "przyblakła". Uznawanie czasu sobie współczesnego za wyjątkowy wydaje się wszelako uzasadnione, najważniejsze bowiem dla społeczeństw jest to, co bezpośrednio ich dotyczy. Różnorodność doświadczanej codzienności - bez względu na to, której epoki dotyczy - sprzyja konstruowaniu wielu refleksji, opisów i analiz, które próbują tę codzienność definiować. Owa wielość opinii skłoniła nas do próby sprecyzowania kategorii codzienności/życia codziennego. Mając świadomość wielu ustaleń definicyjnych, swój namysł kierujemy ku wyjaśnieniom Piotra Sztompki, który zauważa, że "życie codzienne nie jest przeciwstawne odświętnemu, obejmuje całokształt naszej aktywności. Mieści także praktyki religijne czy magiczne, rytualne czy symboliczne, uroczyste i podniosłe - zamyka więc w sobie zarówno Durkheimowską dziedzinę profanum, jak i sacrum. [...] życie codzienne nie przeciwstawia się elitarnemu, mieści w sobie praktyki klas wyższych, arystokratycznych, uprzywilejowanych na równi z aktywnością mas społecznych. Życie codzienne to nie synonim życia »pospólstwa«, lecz kategoria stosowalna w poprzek podziałów klasowych. [...] życie codzienne to nie to samo co prywatne, »domowe« i stąd przeciwstawiane publicznemu. W obręb tej kategorii wchodzą także zdarzenia publiczne: strajki i wybory, wiece i debaty polityczne, razem ze zdarzeniami prywatnymi: ślubem i pogrzebem, kłótnią rodzinną i kolacją wigilijną". Analiza tych i innych określeń nasuwa myśl, iż codzienność to wszystko, co nas otacza, zarówno materia ożywiona, jak i nieożywiona, ludzie, ich relacje i postawy, aktywności, konteksty indywidualne i zbiorowe - wszystko to napełnia codzienne życie społeczne. Codzienność to podstawowa forma naszego bytu. (fragment tekstu)

EN

The presented article is a reflection of the authors on a scarcity of goodness in the social space. Taking into consideration that goodness is a prerequisite for a rewarding human existence, it is vital to be aware of the need for experiencing / the presence of goodness in all areas of human activity at every stage of human life. By recalling some titles of literature illustrating the manifestations of goodness in everyday social relationships, attitudes and actions, the authors would like to direct the readers' attention to only selected areas which - at low cost of willingness, kindness, responsibility, may become a space where goodness will be not merely a sought-after value, but will become a genuinely real value. What is also worth noticing is the involvement and participation of art / theater in shaping positive needs, including the need for goodness. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sztuka; Teatr; Rewitalizacja; Wartości i normy etyczne

EN

Art; Theater; Revitalization; Value and ethical norms

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2015
• Tom: 1(44)
• Strony: 131--147

Twórcy

autor

Beata Mazepa-Domagała

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

autor

Teresa Wilk

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Bendyk E.: Od pająkokozy do pikselozy. "Polityka" 2013, nr 22.
• Beuys J.: Teksty, komentarze, wywiady. Wybór, oprac., wstęp J. Jedliński. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Ruchu i Centrum Sztuki Współczesnej, 1990.
• Buber M.: Ja i Ty. Przekł. J. Doktór. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1992.
• Czerski P.: Do analogowych. "Polityka" 2012, nr 10.
• Gadacz T.: Historia filozofii XX wieku. Nurty. T. 1-2. Kraków: Wydawnictwo "Znak", 2009.
• Giddens A.: Nowoczesność i tożsamość. "Ja" i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przeł. A. Szulżycka. Warszawa: PWN, 2002.
• Golka M.: Socjologia sztuki. Warszawa: Centrum Doradztwa i Informacji Difin, 2008.
• Guzy-Steinke H., Wilk T.: Uczeń i teatr. Realia a poszukiwania możliwości realizacji edukacji teatralnej w szkole. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", 2009.
• Kaczmarek J.: Joseph Beuys: od koncepcji artystycznej do teorii społecznej. "Kultura i Społeczeństwo" 1995, nr 1.
• Kwaśniewicz W.: Procesy żywiołowe. W: Encyklopedia socjologii. T. 3. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2000.
• Kyzioł A.: Dzieci Medei. "Polityka" 2014, nr 23.
• Kyzioł A.: Lament w deszczu. "Polityka" 2007, nr 27.
• Kyzioł A.: Środkowy czerwcowy. "Polityka" 2013, nr 27.
• Kyzioł A.: Światło, deszcz i krew. "Polityka" 2013, nr 41.
• Logic of Some - Selected - Concepts in Contemporary Education. (Between Education and Perception of Committed Art/Theatre). Eds. A. Rzymełka-Frąckiewicz, T. Wilk. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", 2014.
• Mazepa-Domagała B.: Dziecięce spotkania ze sztuką. Strategia projektowania spotkań ze sztuką oparta na rozumieniu, interpretacji i tworzeniu przekazów wizualnych. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2009.
• Mazepa-Domagała B.: Edukacja dla przyszłości, czyli o mocy wyobraźni. W: W kręgu sztuki i ekspresji dziecka. Rozważania inspirujące. Red. K. Krasoń, B. Mazepa-Domagała. Mysłowice-Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda, 2006.
• Mazepa-Domagała B.: Edukacja kulturalna - wymiar historyczny i współczesny. W: Wychowanie - opieka - wsparcie (tradycje i doświadczenia polskiej pedagogiki oraz możliwości współczesnego ich wykorzystania). Red. M. Wójcik. Mysłowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda, 2002.
• Mazepa-Domagała B.: Upodobania obrazowe dzieci w wieku przedczytelniczym w zakresie ilustracji książkowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2011.
• Radziewicz-Winnicki A.: Społeczeństwo w trakcie zmiany. Rozważania z zakresu pedagogiki społecznej i socjologii transformacji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004.
• Sztompka P.: Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2012.
• Sztompka P.: Życie codzienne - temat najnowszej socjologii. W: Socjologia codzienności. Red. P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008.
• Tatarkiewicz W.: Historia filozofii. T. 1. Warszawa: PWN, 1988.
• Tischner J.: Filozofia dramatu. Wyd. 2. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2006.
• Tischner J.: Spór o istnienie człowieka. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1998.
• Wilk T: Rewitalizacja społeczna poprzez współczesną sztukę teatralną w ocenie reprezentantów (twórców i odbiorców) sztuki dramatycznej Legnicy, Nowej Huty i Wałbrzycha. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010.
• Wróblewski J.: Grupowa terapia. "Polityka" 2013, nr 5.
• Wróblewski J.: Piekło w raju. "Polityka" 2012, nr 29.
• Wróblewski J.: Szekspir w więzieniu. "Polityka" 2013, nr 3.