Wzmacnianie zasobów osobistych uczestników warsztatów mediacyjnych - uczniów sprawiających trudności wychowawcze

• Autorzy: Agnieszka Lewicka-Zelent , Ewa Trojanowska

Warianty tytułu

Strengthening Personal Resources Mediation Workshops' Participants - Discipline Problems among Students

Die Verstärkung von persönlichen Ressourcen bei den an Mediationsworkshops teilnehmenden schwererziehbaren Schülern

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Młodzież w okresie dojrzewania stanowi dość trudny podmiot oddziaływań wychowawczych ze względu na przebiegający proces kształtowania się jej tożsamości. W obrębie każdej sfery funkcjonowania młodego człowieka w okresie dojrzewania zachodzą intensywne zmiany. Na poziomie społecznym autorytet rodziców przestaje pełnić zasadniczą rolę w życiu nastolatka i jest wypierany przez autorytet rówieśniczy. Jednostka pragnie być za wszelką cenę akceptowana. Chce być zaradna społecznie, niezależna i czuć się pewnie w grupie osób w tym samym wieku i przeżywających podobne problemy. W okresie tych burzliwych przemian biopsychicznych i społecznych młodzież sprawia liczne trudności wychowawcze, które analizowane są najczęściej w aspekcie socjologicznym, psychologicznym bądź pedagogicznym, co wskazuje na ich złożoność i dynamikę. W wąskim znaczeniu trudności te rozumiane są jako zachowania sprzeczne z normami społecznymi danej grupy. Trudności te można także rozpatrywać w szerszym kontekście "zespołu przyczyn utrudniających osiąganie celów wychowania"; wśród przyczyn trudności ważną rolę odgrywają: rodzaj stosowanych metod wychowawczych, relacje rówieśnicze oraz właściwości wychowanków. Uczniowie sprawiający problemy wychowawcze są często - między innymi ze względu na swoją agresywność - odrzucani przez grupę rówieśniczą. Doświadczanie alienacji społecznej w okresie intensywnego rozwoju sprzyja kształtowaniu się zachowań internalizacyjnych, a przez to występowaniu chorób psychicznych oraz zjawisku inkluzji do różnorodnych subkultur młodzieżowych. Niski status społeczny młodego człowieka potęguje jego wrogość wobec siebie samego i często znajduje ujście w postaci agresji wobec innych. "Odrzucenie przez »normalną« grupę rówieśniczą ogranicza kontakt z rówieśnikami o postawach prospołecznych i w ten sposób redukuje możliwości rozwoju umiejętności utrzymywania społecznych kontaktów według norm ogólnospołecznych". (fragment tekstu)

EN

Human adolescence is a very difficult period due to the number and intensity of changes taking place at the level of social and biopsychic functioning. The peer group is beginning to play an increasingly important role in one's life. The impact exerted on a person can be negative as well as positive. The purpose of this article is to focus on selected personal resources namely empathy and the "to be" attitude of junior secondary school students who cause educational problems. The presented pilot study indicate a certain alternative to working with young people during organized mediation workshops. The results of the study point to relatively high efficiency of the completed activities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wychowanie; Młodzież; Mediacje

EN

Parenting; Youth; Mediation

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2015
• Tom: 1(44)
• Strony: 251--267

Twórcy

autor

Agnieszka Lewicka-Zelent

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

autor

Ewa Trojanowska

• Miejskie Centrum Pomocy Rodzinie w Zamościu

Bibliografia

• Alder H., Heather B.: NLP w 21 dni. Przeł. A. Sawicka-Chrapkiewicz. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2000.
• Bierman K.L., Smoot D.L., Aumiller K.: Characteristic of Aggressive-Rejected (Nonrejected) and Rejected (Nonrejected) Boys. "Child Development" 1993, no. 64.
• Bonino S.: Rozwój empatii w kontekście zarażania się emocjami innych osób oraz tworzenia reprezentacji poznawczej. "Nowiny Psychologiczne" 1996, nr 1.
• Brzeziński J.: Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN, 2002.
• Davis M.H.: Empatia. O umiejętności współodczuwania. Tłum. J. Kubiak. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwa Psychologiczne, 1999.
• Domagała-Zyśk E.: Autonomia czy odłączenie? Rola osoby znaczącej w życiu młodzieży z trudnościami w nauce. Lublin: TN KUL, 2004.
• Famuła-Jurczak A.: Rola grup rówieśniczych w zapobieganiu uzależnieniom. "Wychowanie na co Dzień" 2009, nr 10-11.
• Gaś Z.B.: Młodzieżowe programy wsparcia rówieśniczego. Katowice: Śląsk, 1999.
• Grudziewska E., Frąk P.: Umiejętności społeczne nieletnich z młodzieżowych ośrodków wychowawczych - Kwestionariusz Umiejętności Prospołecznych A. Goldsteina. W: Diagnostyka resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia. Red. A. Wojnarska. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010.
• Grulkowski B.: Elementy motywacyjne postaw "być" i "mieć". Lublin: RW KUL, 1996.
• Grulkowski B.: Metoda pomiaru i psychologiczna charakterystyka postaw "być" i "mieć". "Roczniki Filozoficzne" 1995, R. 43, z. 4.
• Grulkowski B.: Skala postaw Być i Mieć. Podręcznik. Kraków: Impuls, 2007.
• Kalliopuska M.: Holistyczny model empatii. "Nowiny Psychologiczne" 1994, nr 4.
• Kosyrz Z.: Osobowość wychowawcy. Warszawa: Pedagogium, 2005.
• Kulpa S., Ługowska K., Bartnik K.: Szansa. Aktywizacja społeczno-zawodowa młodzieży trudnej na Lubelszczyźnie. Lublin: Postis, 2012.
• Lewicka A.: Pomiar poziomu empatii emocjonalno-poznawczej Indeksem Reaktywności Interpersonalnej. W: Diagnostyka resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia. Red. A. Wojnarska. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010.
• Lewicka A.: Postawy egzystencjalne a nieprzystosowanie społeczne młodzieży gimnazjalnej. W: Opieka i wychowanie dzieci. Historia i współczesność. Red. M. Chepil. Drohobycz: Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Iwana Franki, 2010.
• Lewicka A.: Rozwijanie empatii u studentów pedagogiki specjalnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2006.
• Lewicka A., Kopoć A.: Poziom agresji i empatii emocjonalno-poznawczej uczniów szkół gimnazjalnych. W: Powinności i kompetencje w wychowaniu osób niedostosowanych społecznie. Red. Z. Bartkowicz, A. Węgliński, A. Lewicka. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010.
• Lewicka-Zelent A.: Obniżanie poziomu przemocy i lęku młodzieży gimnazjalnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2012.
• Misztal B.: Grupy rówieśnicze młodzieży. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974.
• Mudyń K.: Czy można mieć zasoby, nie mając do nich dostępu? Problem dostępności zasobów. W: Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki. Red. Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2003.
• Piaget J., Inhelder B.: Psychologia dziecka. Przeł. Z. Zakrzewska. Wrocław: "Siedmioróg", 1993.
• Poleszak W.: Charakterystyka środowiska ochotniczych hufców pracy. W: Efektywność instytucjonalnych form pomocy na rzecz młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym. Red. Z.B. Gaś. Lublin: PWF "Masz Szansę", 2008.
• Poleszak W.: Diagnoza relacji rówieśniczych w środowisku szkolnym. W: Badanie zapotrzebowania na profilaktykę w szkole. Poradnik dla szkolnych liderów profilaktyki. Red. Z.B. Gaś. Lublin: Fundacja "Masz Szansę", 2004.
• Program społeczny dzienników regionalnych oraz Fundacji Orange. www.szkolabezprzemocy.pl/51,o-programie [dostęp: 10.06.2010].
• Reykowski J.: Motywacja i postawy prospołeczne a osobowość. Warszawa: PWN, 1986.
• Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka. Red. M. Deutsch, P.T. Coleman. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2005.
• Sikorski W.: Kształtowanie postaw prospołecznych uczniów jako wariant "nauczania wychowującego". "Opieka - Wychowanie - Terapia" 1997, nr 4.
• Stop-klatka. Stowarzyszenie Praktyków Dramy. www.stop-klatka.org.pl/stowarzyszenie [dostęp: 16.07.2010].
• "Szansa. Aktywizacja społeczno-zawodowa młodzieży trudnej". Program dla ośrodków kuratorskich. Raport ewaluacyjny. Red. Z. Bartkowicz, A. Wojnarska. Lublin: POSTIS, 2009.
• Trzebińska E.: Empatia jako forma komunikacji interpersonalnej. "Przegląd Psychologiczny" 1985, nr 2.
• Urban B.: Zaburzenia w zachowaniu i niedostosowanie społeczne w świetle współczesnych wyników badań. W: Resocjalizacja. Red. B. Urban, J.M. Stanik. Warszawa: Pedagogium, 2008.
• Urban B.: Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2000.
• Węgliński A.: Poziom empatii a zachowanie na koloniach resocjalizacyjnych dzieci z rodzin zagrożonych demoralizacją. "Kwartalnik Pedagogiczny" 1984, nr 1.
• Wilczek-Rużyczka E.: Empatia i jej rozwój u osób pomagających. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002.