Między obrazem a dźwiękiem. Nauczyciel wobec współczesnej kultury medialnej

• Autorzy: Beata Pituła , Wiesława A. Sacher

Warianty tytułu

Zwischen Bild und Ton. Der Lehrer angesichts der gegenwärtigen medialen Kultur

Between an Image and Sound: a Teacher and the Contemporary Media Culture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wiele zagadnień dotyczących funkcjonowania współczesnych nauczycieli rozpatruje się w kontekście ich przygotowania zawodowego, posłannictwa, bezpośrednich działań w systemie edukacyjnym, relacji z uczniami i władzami oświatowymi oraz innych. Rozważa się także problem wypalenia zawodowego nauczycieli, związanego z coraz trudniejszymi zadaniami, którym nauczyciele muszą podołać, a które wynikają z uwarunkowań zewnętrznych, a więc ogólnej sytuacji społecznej i ekonomicznej w naszym kraju. To złożone zjawisko ma swoje źródła również w sferze kulturowej będącej odbiciem globalnych zmian we współczesnym świecie. Aby uwzględnić w myśleniu o nauczycielu wszystkie aspekty jego obecnego funkcjonowania, należałoby podjąć się ogromnej pracy zarówno teoretycznej, jak i badawczej. Jego działania bowiem uwikłane są w wiele kontekstów, o bardzo dużym poziomie złożoności. W tym opracowaniu rozpatrzono tylko jedną, wybraną kwestię z ogromu tej problematyki - podjęto próbę opisu relacji nauczyciela ze współczesną kulturą medialną, której wszelkie przejawy i wytwory mogą wpływać na postawę tej grupy zawodowej wobec świata, wobec sztuki i wobec wykonywanego zawodu. Nauczyciel bowiem, podobnie jak każdy członek społeczeństwa europejskiego, nieustannie podlega wpływom wytworów kultury, choć często sobie tego nie uświadamia. Brak świadomości nauczyciela dotyczącej wpływu na niego kultury wiąże się z jego wykształceniem artystycznym i kulturowym, najczęściej słabym, gdyż w polskim systemie nauczania, na każdym szczeblu, ten obszar wiedzy i umiejętności jest traktowany marginalnie. Warto też zaznaczyć, że nie sposób jednoznacznie określić roli i zadań nauczyciela, wynikających ze społecznych oczekiwań, ale też wyzwań i możliwości generowanych przez współczesną kulturę. Złożony, niejasny, często zawoalowany przekaz kulturowy burzy bowiem delikatną równowagę między dobrem i złem. W takiej sytuacji nauczyciel jest zobowiązany towarzyszyć uczniowi w drodze naznaczonej "chaosem i lawiną pytań". (fragment tekstu)

EN

The discussion presented in this paper aims at a broadened reflection on the teacher and their role in conditions of the contemporary media culture, which constitutes a difficult-to-define blend of "the non-obvious and the possible." The authors of the paper consider the relations between the teacher and the media culture, the manifestations and products of which can influence their stance on the world, art and profession practised. The assumed perspective leads to the outlining of the area of necessary changes in the whole educational system and raises the problem of the quality of cultural education of teachers. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kultura; Nauczyciele; Multimedia

EN

Culture; Teachers; Multimedia

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2015
• Tom: 2(45)
• Strony: 71--88

Twórcy

autor

Beata Pituła

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

autor

Wiesława A. Sacher

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Adorno T.: Teoria estetyczna. Przeł. K. Krzemieniowa. Warszawa: PWN, 1994.
• Angutek D.: Krajobraz - przestrzeń, którą "oswaja" człowiek. W: Sztuka w kontekście oddziaływania na człowieka. Red. L. Kataryńczuk-Mania, J. Karcz. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2006.
• Becker H.S.: Art as Collective Action. "American Sociological Review" 1974, vol. 39, no. 6.
• Czarnecki R.S.: Zanurzeni w kulturze. [2]. Serwis Racjonalista. http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,6936/k,2, [dostęp: 3.11.2014].
• Godlewski G.: Animacja i antropologia. "Wychowanie Muzyczne" 2011, nr 2.
• Habermas, Rorty, Kołakowski. Stan filozofii współczesnej. Przekł. i oprac. J. Niżnik. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, 1996.
• Hergreaves D.J.: Within You Without You: Music, Learning and Identity. http://www.rem.ufpr.br/_REM/REMv9-1/hargreaves-engl.html [dostęp: 3.11.2012].
• Jakubowski W.: Edukacja w świecie kultury popularnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2006.
• Jankowski W.: Pięć tez przeciw deprecjacji muzyki w szkole. W: A. Białkowski, M. Grusiewicz, M. Michalak: Edukacja muzyczna w Polsce.
• Diagnozy, debaty, aspiracje. Red. D. Szwarcman. Warszawa: Fundacja "Muzyka jest dla wszystkich", 2010.
• Jarzębska A.: Spór o piękno muzyki. Wprowadzenie do kultury muzycznej XX wieku. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, 2004.
• Junik W.: Jak mogą się odnaleźć. Nauczyciel i uczeń w kulturze popularnej. "Chowanna" 2013, T. 2: Nauczyciel we współczesnej kulturze [red. B. Pituła].
• Korzeniecka-Bondar A.: O potrzebie ustanowienia sieci współdziałania pomiędzy życiem rodzinnym i zawodowym nauczycielek (analiza przy użyciu kategorii czasu). "Chowanna" 2013, T. 2: Nauczyciel we współczesnej kulturze [red. B. Pituła].
• Kozłowska E.: W pogoni za symboliką obrazu czyli odkrywanie dzisiejszej ikonografii. W: Badania naukowe nad edukacją artystyczną i kulturową. Red. W.A. Sacher, A. Weiner. Bielsko-Biała: Wyższa Szkoła Administracji, 2011.
• Kraśkiewicz A.: Tango i cash, symfonia zakupów. [2009]. http://charaktery.eu/artykul/1884 [dostęp: 2014].
• Krawczyk M.: O prymacie sztuki nad filozofią. "Kultura i Historia" 2010, nr 18. http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/1906 [dostęp: 3.11.2015].
• Krzemińska E.: Edukacja muzyczna nie tylko w szkole. W: Nowe obszary i drogi rozwoju edukacji muzycznej w Polsce. Red. A. Białkowski. Warszawa: Instytut Muzyki i Tańca, 2012.
• Kunat B.: Trudny zawód nauczyciela plastyki. "Edukacja, Internet, Dialog" 2007. http://www.eid.edu.pl/archiwum/2007,57/styczen,87/trudny_zawod_nauczyciela_plastyki,247.html [dostęp: 2014].
• Kwiatkowska H.: Pedeutologia. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008.
• Mazepa-Domagała B.: Upodobania obrazowe dzieci w wieku przedczytelniczym w zakresie ilustracji książkowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2011.
• Melosik Z.: Kultura popularna jako czynnik socjalizacji. W: Pedagogika. Podręcznik akademicki. 1. Red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski. Wyd. 1. dodr. 2. Warszawa: PWN, 2004.
• Michalski Ł.: Dwa psy, czyli o estetykach obecności w kulturze wobec wyzwań w edukacji. "Chowanna" 2013, T. 2: Nauczyciel we współczesnej kulturze [red. B. Pituła].
• Piłat R.: Internet i ludzki umysł. "Kultura i Historia" 2007, nr 12. http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/421 [dostęp: 2009].
• Pituła B.: Stałe cechy osobowości nauczyciela determinantami jakości jego pracy zawodowej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2010.
• Pituła B.: Wokół roli nauczyciela w kulturze - nauczycielskie interpretacje. "Chowanna" 2013, T. 2: Nauczyciel we współczesnej kulturze [red. B. Pituła].
• Pituła B.: Wpływ mediów na model pracy nauczyciela. W: Edukacja, kultura, media. Wybrane aspekty pedagogiki kultury, muzyki i mediów. Red. W.A. Sacher, A. Wąsiński. Bielsko-Biała: Wyższa Szkoła Administracji, 2008.
• Sacher W.A.: Koncertowa aktywność nauczycieli akademickich a ich postawy wobec dziecięcej i młodzieżowej publiczności niepełnosprawnej. W: Wartości w muzyce. Studium monograficzne. Red. J. Uchyła-Zroski. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2008.
• Sacher W.A.: Médiá ako zdroj archaizácie hudobnej a kulturácie detí a mládeže. In: Mediálne a komunikačné aspekty hudby. Ed. J. Vereš. Nitra: UKF PF Katedra Hudby, 2008.
• Sacher W.A.: Musical Culture Sources for Early Education Teachers. In: Quality and Efficiency of Teaching in Learning Society. Eds. D. Komlenovic, D. Malinic, S. Gasic-Pavisic. Belgrade: Institute for Educational Research, 2009.
• Sacher W.A.: Pedagogika muzyki. Teoretyczne podstawy powszechnego kształcenia muzycznego. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2012.
• Sacher W.A.: W poszukiwaniu "ciszy" w muzyce, czyli czemu ma służyć edukacja muzyczna teraz i w przyszłości? "Studia Muzyczno-Edukacyjne" 2013, nr 1.
• Sacher W.A.: Źródła kultury muzycznej studentów pedagogiki. W: Edukacja, kultura, media. Wybrane aspekty pedagogiki kultury, muzyki i mediów. Red. W.A. Sacher, A. Wąsiński. Bielsko-Biała: Wyższa Szkoła Administracji, 2008.
• Sloboda J.A.: Umysł muzyczny. Poznawcza psychologia muzyki. Warszawa: Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina, 2002.
• Strzyczkowski K.: "Czego słuchasz" - wolność i dyskryminacja w gustach muzycznych. W: Sztuka i polityka. Muzyka popularna. Red. M. Jeziński, Ł. Wojtkowski. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012.
• Szeja J.: Nowa forma kultury: wyzwanie pedagogiki? "Kultura i Historia" 2008, nr 14. http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/96 [dostęp: 2014].
• Vereš J.: Interpretačne kontexty v procesoch poznávania. "Hudba - Integrácie - Interpretácie" 2014, no. 17 [eds. J. Vereš, W.A. Sacher].
• Wąsiński A.: Autokreacja człowieka w dobie kultury obrazkowej jako nowy aspekt badawczy pedagogiki mediów. "Neodidagmata" 2005, nr 27/28. https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/3098/1/w si ski.pdf [dostęp: 7.12.2015].