Demograficzny wymiar kurczenia się polskich miast o funkcji turystycznej

• Autorzy: Ewelina Cienkosz

Warianty tytułu

Demographic Dimension of Shrinkage of Polish Cities with Tourist Function

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zmiany demograficzne dotykają każdego typu miast niezależnie od ich wielkości. Monofunkcyjny rozwój oparty na konkretnej specjalizacji może stać się jednym z głównych uwarunkowań zmian ludnościowych ośrodków miejskich. Zjawisko to szeroko opisuje literatura krajowa i zagraniczna na przykładzie miast przemysłowych, wiążąc proces ubytku ludnościowego głównie z upadkiem ich bazy ekonomicznej. Grupą, nad którą warto się pochylić z punktu widzenia istoty badań, są miasta o funkcji turystycznej. Podobnie jak w przypadku ośrodków przemysłowych, miasta te są silnie "wyspecjalizowane" w jednej funkcji. W artykule poruszono kwestię związaną z ich demograficznym kurczeniem się. Celem pracy jest ocena miast o funkcji turystycznej na podstawie wybranych wskaźników demograficznych. By osiągnąć zamierzony cel, spośród wszystkich ośrodków miejskich w Polsce w pierwszej kolejności wytypowano miasta o funkcji turystycznej. Następnie, za pomocą wskaźników demograficznych obliczanych na podstawie danych udostępnionych z zasobu Głównego Urzędu Statystycznego, zestawiono je z wyznaczonymi grupami miast. W wyniku przeprowadzonej analizy podjęto próbę określenia sytuacji tych miast na tle pozostałych grup, a także udzielenia odpowiedzi na pytanie o zjawisko demograficzne najsilniej wpływające na zmianę liczby ludności w miastach o funkcji turystycznej. Przeprowadzona analiza wykazała, że miasta o funkcji turystycznej podlegają silnym procesom depopulacyjnym, co w szczególności zostało nakreślone w stosunku do pozostałych grup miast.(abstrakt oryginalny)

EN

Demographic changes affect cities of all types regardless of their size. Monofunctional development based on a specific specialisation may become one of the main determinants of population changes in urban centers. This phenomenon is widely described in Polish and foreign literature on the example of industrial cities, linking the process of population decline mainly with the decline of their economic base. The group worth focusing on from the point of view of the essence of research are cities with tourist function. As in the case of industrial centers, these cities are highly "specialised" in one function. The article addresses the issue of their demographic decline. The aim of the study is to evaluate cities with tourist function on the basis of selected demographic indicators. In order to achieve this goal, cities with tourism function were selected from a set of all urban centres in Poland. By means of demographic indicators calculated on the basis of data available from the Central Statistical Office (GUS), tourist cities were then compared with cities of other types. This led to an attempt to define the relative situation of these cities, as well as to picture the demographic phenomenon that has the strongest impact on the change in the number of inhabitants there. The analysis showed that cities with tourist function are subject to strong depopulation processes, which was especially visible when compared to other groups of cities(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Demografia; Demografia miasta; Przyrost naturalny

EN

Demography; City demography; Birth rate

• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2021
• Tom: 70
• Strony: 38--48

Twórcy

autor

Ewelina Cienkosz

• Instytut Rozwoju Miast i Regionów

Bibliografia

• Adamski J., 2013, Kierunki optymalizacji funkcjonowania usług i infrastruktury kurczących się miast, [w:] Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014-2020), Senat Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa, 137-146.
• Bąk I., Szczecińska B., 2014, Analiza atrakcyjności turystycznej miast wojewódzkich, Wiadomości Statystyczne, 12, 80-95.
• Bruneckiene J., Sinkiene J., 2015, The Economic Competitiveness of Lithuanian-Polish Border Region's Cities: the Specific of Urban Shrinkage, Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 10(4), 133-149. https://doi.org/10.12775/equil.2015.039.
• Cienkosz E., 2020, Demograficzny aspekt kurczenia się polskich miast, Urban Development Issues, 67, 45-56. https://doi.org/10.2478/udi-2020-0033.
• Ciesiółka P., Jaroszewska E., 2010, Strategie rewitalizacji w "kurczących się" miastach - doświadczenia europejskie, Kwartalnik Problemy Rozwoju Miast, 3, 13-21.
• Coping with City Shrinkage: A Global Issue, 31.03.2006, Schader Stiftung. Dostępne na: https://www.schader-stiftung.de/themen/stadtentwicklung-und-wohnen/fokus/konversion/artikel/coping-with-city-shrinkage-a-global-issue [data dostępu: 23.06.2021].
• Haase A., 2013, No one-size-fits-all. O różnorodności kurczących się miast w Europie, [w:] Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014-2020), Senat Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa, 31-43.
• Hendel M., 2016, Przydatność wskaźników funkcji turystycznej w ocenie rozwoju turystycznego obszaru na przykładzie Gminy Ustroń, Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie, 87, 158-170.
• Janas K., Piech K., Trzepacz P., 2019, Współczesne i prognozowane przemiany ludnościowe Polskich miast, [w:] R. Krzysztofik (red.), Przemiany demograficzne miast Polski. Wymiar krajowy, regionalny i lokalny, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków, 23-40.
• Jaroszewska E., 2014, Wałbrzych - dziedzictwo przeszłości a wyzwania przyszłości, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 102-114.
• Jaroszewska E., Stryjakiewicz T., 2014, Kurczenie się miast w Polsce, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 67-77.
• Jaroszewska E., 2019, Kurczenie się (shrinkage) starych miast przemysłowych i przeciwdziałanie jego negatywnym skutkom, Instytut Rozwoju Miast i Regionów i UAM Poznań, Warszawa-Kraków-Poznań.
• Kantor-Pietraga I., 2014, Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge J., 2012, Kontekst geograficzny i funkcjonalny kurczenia się małych miast w Polsce południowej, [w:] K. Heffner, A. Halama (red.), Ewolucja funkcji małych miast w Polsce (Studia Ekonomiczne, 92), Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice, 9-24.
• Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge J., Spórna T., 2014, Problemy zarządzania miastem kurczącym się na przykładzie Bytomia, Biuletyn. KPZK PAN, 253, 162-175.
• Krzysztofik R., 2013, "Zagłada miast" - projekt Shrink Smart - The Governance of Shrinkage within an European Context na Uniwersytecie Śląskim, [w:] Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014-2020), Senat Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa, 45-56.
• Krzysztofik R., Runge A., Runge J., Kantor-Pietraga I., 2014, Miasta konurbacji katowickiej, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 89-101.
• Mykhnenko V., Turok I., 2007, Cities in transition: East European urban trajectories 1960-2005, Centre for Public Policy for Regions (CPPR), University of Glasgow, Glasgow.
• Ogrodowczyk A., Marcińczak Sz., 2014, Łódź - od polskiego Manchesteru do polskiego Detroit?, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 79-88.
• Piotrowski P., 2015, Zmiany poziomu rozwoju funkcji turystycznej w rejonach turystycznych województwa śląskiego, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 215, 57-73.
• Runge J., 2007, Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej - elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Runge J., Kantor-Pietraga I., Runge A., Krzysztofik R., 2019, Demograficzny resize polskich miast - pomiędzy koniecznością a rzeczywistością, [w:] R. Krzysztofik (red.), Przemiany demograficzne miast Polski. Wymiar krajowy, regionalny i lokalny, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków, 163-167.
• Runge J., Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge A., 2014, Model urbanizacji złożonych układów osadniczych w świetle procesu kurczenia się miast w Polsce - próba analizy krytycznej, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 115-125.
• Sagan I., 2013, Wykład wprowadzający, [w:] Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014-2020), Senat Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa, 73-81.
• Stryjakiewicz T., 2014, Wprowadzenie, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 7-8.
• Stryjakiewicz T., Emirhafizović M., Čengić N.H., Dimitrova E., Schmeidler K., Korobar V.P., Siljanoska J. Păun-Contantinescu I., Krstić-Furundžić A., Đukić A., Buček J., Golicnik B., Šašek-Divjak M., Vajdovich Visy E., 2014a, Kurczenie się miast w postsocjalistycznych krajach Europy Środkowo-Wschodniej i Południowo-Wschodniej, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 29-38.
• Stryjakiewicz T., Jaroszewska E., Marcińczak Sz., Ogrodowczyk A., Rumpel P., Siwek T., Slach O., 2014b, Współczesny kontekst i podstawy teoretyczno-metodologiczne analizy procesu kurczenia się miast, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 9-14.
• Strzelecki Z., 2013, Regionalne konsekwencje spadku liczby mieszkańców miast, [w:] Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014-2020), Senat Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa, 121-135.
• Sykała Ł., Sroka B., 2019, Metodologia pomiaru i analizy procesu kurczenia się miast w Polsce (w tym delimitacji miast kurczących się), [w:] Ł. Sykała i in., Merytoryczne opracowanie wyników projektu. Mierzalny Efekt 2. Opis wypracowanej metodologii pomiaru i analizy procesów urbanizacji w Polsce - raport metodologiczny projektu pn. Nowy model urbanizacji w Polsce - praktyczne wdrożenie zasad odpowiedzialnej urbanizacji oraz miasta zwartego (Gospostrateg 1/384689/20/NCBR/2019), Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków-Warszawa, 7-48 (materiał niepublikowany).
• Szromek A.R., 2013, Pomiar funkcji turystycznej obszarów za pomocą wskaźników funkcji turystycznej na przykładzie obszarów państw europejskich, , Studia Ekonomiczne, 132 (13), 91-103.
• Trębacz P., 2013, Kurczenie się miasta na przykładzie Detroit, Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, IX(3), 84-96. https://doi.org/10.35784/teka.2541.
• Trzepacz P., Janas K., Piech K., 2019, Struktura wieku i procesy starzenia się ludności miast polski w latach 2006-2016, [w:] R. Krzysztofik (red.), Przemiany demograficzne miast Polski. Wymiar krajowy, regionalny i lokalny, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków, 63-73.
• Van de Kaa D.J., 1987, Europe's Second Demographic Transition, Population Bulletin, 42(1), 1-59.
• Wiechmann T., 2008, Errors Expected - Aligning Urban Strategy with Demographic Uncertainty in Shrinking Cities, International Planning Studies, 13(4), 431-446. https://doi.org/10.1080/13563470802519097.
• Wiechmann T., Wolff M., 2014, Skala i przestrzenne zróżnicowanie procesu kurczenia się miast w Europie na przełomie XX i XXI w., [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 15-28.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2009 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i nazw gmin oraz siedzib ich władz, ustalenia granic niektórych miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, Dz.U. 2009 nr 120 poz. 1000.
• Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, GUS: https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/3953,pojecie.html [data dostępu: 12.03.2021].

Identyfikatory

DOI

10.51733/udi.2021.70.04