Wykorzystanie metody DEA do pomiaru efektywności liceów ogólnokształcących w Szczecinie

• Autorzy: Łukasz Brzezicki

Warianty tytułu

The Use of the DEA Method to Measure the Efficiency of High Schools in Szczecin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule dokonano pomiaru efektywności 19 szczecińskich liceów ogólnokształcących w 2018 roku za pomocą dwóch modeli DEA (Data Envelopment Analysis) zorientowanych\ na wyniki. Wykorzystano model Cross Efficiency (CE) oraz Game Cross Efficiency (GCE) do oszacowania efektywności krzyżowej. Przeanalizowano efektywność techniczną szkół średnich pod względem ilości (liczby uczniów) i jakości (rankingów edukacji). W zależności od wybranego modelu empirycznego za wyniki przyjęto liczbę uczniów, absolwentów lub wskaźnik rankingowy i średnią wartość matur. Natomiast za nakłady w obu przypadkach uwzględniono liczbę pracowników pedagogicznych. Najniższą efektywnością we wszystkich obszarach - zarówno ilościowych, jak i jakościowych - charakteryzowało się LO Mistrzostwa Sportowego w CMS. Najwyższe wartości efektywności w zakresie ilościowej charakterystyki kształcenia uzyskało I LO, a odnośnie do jakościowego aspektu edukacji - XIII LO. Szkoły, które zdecydowałyby się na strategie braku współpracy z innymi jednostkami, uzyskałyby wyższy poziom efektywności niż w przypadku współpracy wszystkich ośrodków edukacyjnych średnio o 7 p. proc w aspekcie ilościowym i 3 p. proc w jakościowym. (abstrakt oryginalny)

EN

The article measures the efficiency of 19 high schools in Szczecin in 2018 using two DEA (Data Envelopment Analysis) models focused on results. The Cross Efficiency model (CE) and Game Cross Efficiency model (GCE) were used to estimate cross-flow efficiency. The technical efficiency of high schools was analysed in terms of quantity (number of students) and quality (education rankings). Depending on the empirical model chosen, the number of students, graduates or ranking index and the average value of high schools baccalaureate were assumed as the results. In both cases, the number of pedagogical employees was taken into account for the inputs. The lowest efficiency in the areas, both in terms of quantity and quality, was observed in the case of LO Sport Championships in CMS. The highest values of efficiency in terms of the quantitative characteristics of education were achieved by the 1st High School, and as regards the qualitative aspect of education at the XIII High School. Schools that opted for non-cooperation strategies with other units would achieve a higher level of efficiency than in the case of cooperation of all educational institutions by 7 p.p. on average in terms of quantity and 3 p.p. in terms of quality. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Metoda DEA (analiza obwiedni danych); Efektywność; Pomiar efektywności; Szkolnictwo ponadpodstawowe; Szkolnictwo średnie

EN

Data Envelopment Analysis (DEA); Effectiveness; Efficiency measurement; Post-primary education; Secondary education

• Czasopismo: Studia i Materiały / Wydział Zarządzania. Uniwersytet Warszawski
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 2
• Strony: 18--31

Twórcy

autor

Łukasz Brzezicki

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Akbar, R. (2018). Evaluating The Efficiency of Indonesia's Secondary School Education. Journal Pendidikan Indonesia, 7(1), 1-9.
• Allen, R., Athanassopoulos, A., Dyson, R.G. i Thanassoulis, E. (1997). Weights restrictions and value judgements in data envelopment analysis. Annals of Operations Research, 73, 13-34. https://doi.org/10.1023/A:1018968909638.
• Banker, R.D., Charnes, A. i Cooper, W.W. (1984). Some models for estimating technical and scale inefficiencies in data envelopment analysis. Management Science, 30(9), 1078-1092. https://doi.org/10.1287/mnsc.30.9.1078.
• Biernacki, M. (2013). Ocena efektywności instytucji publicznych w sektorach edukacji i ochrony zdrowia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
• Biernacki, M. i Ejsmont, W. (2017). Ocena działalności i efektywności kształcenia wrocławskich liceów. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 318, 13-22.
• Brzezicki, Ł. (2018a). Zestawienie badan efektywności i produktywności polskiego szkolnictwa wyższego prowadzonych za pomocą metody DEA i indeksu Malmquista w latach 2005-2018. Pozyskano z: https:// www.researchgate.net/publication/324156245_ Zestawienie_badan_efektywnosci_i_produktywno- sci_polskiego_szkolnictwa_wyzszego_prowadzo-nych_za_pomoca_metody_DEA_i_indeksu_Mal- mquista_w_latach_2005-2018 (dostęp: 22.05.2019).
• Brzezicki, Ł. (2018b). Zestawienie badań efektywności i produktywności szkół należących do systemu oświaty w Polsce realizowanych za pomocą metody DEA i indeksu Malmquista. Pozyskano z: https://www.researchgate.net/publication/322655827_Zestawienie_badan_efektywnosci_i_produktywnosci_szkol_nalezacych_do_systemu_oswiaty_w_Polsce_realizowanych_za_ pomoca_metody_DEA_i_indeksu_Malmquista (dostęp: 22.05.2019).
• Brzezicki, Ł. (2018c). Pomiar efektywności i (nie-) skuteczności pośredniej studiów w polskim publicznym szkolnictwie wyższym. Organizacja i Zarządzanie, 132, 97-117.
• Brzezicki, Ł. i Prędki, A. (2018). Zastosowanie metod DEA, SFA oraz StoNED do pomiaru efektywności publicznych szkół wyższych. Wiadomości Statystyczne, 5(684), 5-24.
• Brzezicki, Ł. (2020). Przegląd badań dotyczących efektywności i produktywności polskiego szkolnictwa wyższego, prowadzonych za pomocą metody DEA i indeksu Malmquista Ekonomia - Wroclaw Economic Review, 26(2), 19-40.
• Burney, N.A., Johnes, J., Al-Enezi, M. i Al-Musallam, M. (2013). The efficiency of public schools: the case of Kuwait. Education Economics, 21(4), 360-379. https://doi.org/10.1080/09645292.2011.59 5580.
• Charnes, A., Cooper, W.W. i Rhodes, E. (1978). Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research, 2(6), 429-444. https://doi.org/10.1016/0377-2217(78)90138-8.
• Chodakowska, E. (2009). Przykłady zastosowań metody Data Envelopment Analysis w badaniu efektywności podmiotów sektora edukacji. Problemy Zarządzania, 7(4), 91-112.
• Chodakowska, E. (2015). The Future of Evaluation of Lower Secondary Schools' Management. Business Management and Education, 13(1), 112-125. https://doi.org/10.3846/bme.2015.256.
• Chodakowska, E. i Komuda, M. (2010). Zgodność rankingów jednostek sektora edukacji uzyskanych za pomocą metody obwiedni danych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 107, 492-500.
• De Witte, K. i López-Torres, L. (2017). Efficiency in education: a review of literature and a way forward. Journal of the Operational Research Society, 68(4), 339-363. https://doi.org/10.1057/jors.2015.92.
• Doyle, J. i Green, R. (1994). Efficiency and Cross Efficiency in DEA: Derivations, Meanings and Uses. Journal of the Operational Research Society, 45(5), 567-578. https://doi.org/10.1057/jors.1994.84.
• Gospodarowicz, M. (2009). Jednostki samorządu terytorialnego w kształtowaniu kapitału ludzkiego. W: M. Gospodarowicz, H. Kałuża, D. Kołodziejczyk i A. Wasilewski (red.), Instytucjonalne instrumenty kształtowania kapitału ludzkiego i społecznego na obszarach woj. Mazowieckiego. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy.
• GUS (2018). Dojazdy uczniów do szkół zlokalizowanych w miastach wojewódzkich. Warszawa.
• Halkiotis, D., Konteles, I. i Brinia, V (2018). The Technical Efficiency of High Schools: The Case of a Greek Prefecture. Education Sciences, 8(84), 1-16. https://doi.org/10.3390/educsci8020084.
• Hauer, A. (2016). Efektywność zmian systemowych w sektorze szkolnictwa zawodowego po 1999 roku. Warszawa: CeDeWu.
• Herman, S. (2014). Badanie efektywności szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych w Polsce z zastosowaniem Data Envelopment Analysis. W: W. Jurek (red.), Matematyka i informatyka na usługach ekonomii rozważania ogólne modele. Poznań: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu.
• Hyżak, D. (2013). Wysoka jakość kształcenia kluczowym wyzwaniem systemu edukacji. Cieszyński Almanach Pedagogiczny, 2, 172-183.
• Kaczyńska, A. (2016). The efficiency of public spending on primary education in the Greater Poland Voivodeship. The Business and Management Review, 7(5), 449-456.
• Liang, L., Wu, J., Cook, W. i Zhu J. (2008). The DEA game cross-efficiency model and its Nash equilibrium. Operations Reaearch, 56(5), 1278-1288. https://doi.org/10.1287/opre.1070.0487.
• MEN (2016). Uzasadnienie projektu ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe. Pozyskano z: https://archiwum.men.gov.pl/wp-content/uploads/2016/10/uzasadnienie-przepisy-wprowadza- jace.pdf (dostęp: 22.05.2019).
• MEN (2019). Aktualizacja Rocznego Planu Działania MEN na rok 2019 - 11.03.2019. Pozyskano z: https://efs.men.gov.pl/aktualizacja-rocznego-planu- dzialania-men-na-rok-2019-11-03-2019/
• Polcyn, J. (2010). Data Envelopment Analysis (DEA) w szkole ponadgimnazjalnej. Przedsiębiorstwa Przyszłości, 3(4), 80-88.
• Polcyn, J. (2014a). Efektywność kształcenia w liceach ogólnokształcących na tle powiatów województwa wielkopolskiego z zastosowaniem analizy DEA. W: D.J. Mierzejewski i J. Polcyn (red.), Rozwój regionalny i jego determinant. Piła: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Staszica w Pile.
• Polcyn, J. (2014b). Zastosowanie Data Envelopment Analysis jako miernika zróżnicowania edukacyjnego regionów. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 37(1), 333-343.
• Sexton, T.R., Silkman, R.H. i Hogan, A.J. (1986). Data Envelopment Analysis: Critique and Extensions, W: R.H. Silkman (red.), Measuring Efficiency: An Assessment of Data Envelopment Analysis. San Francisco: Jossey-Bass.
• Soteriou, A.C., Karahanna, E., Papanastasiou, C. i Diakourakis, M.S. (1998). Using DEA to evaluate the efficiency of secondary schools: the case of Cyprus. International Journal of Educational Management, 12(2), 65-73. https://doi.org/10.1108/09513549810204441.
• Staniewska-Garsztka, A. i Garsztka, P (2011). Badanie efektywności działalności szkół podstawowych w gminach województw lubuskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego z zastosowaniem metody DEA. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, 203, 86-103.
• Staniewska-Garsztka, A. i Garsztka, P (2012). Zastosowanie metody DEA do badania efektywności nauczania w szkołach powiatów grodzkich w Polsce w latach 2008-2010. W: B. Pawełek (red.), Modelowanie i prognozowanie zjawisk społeczno- gospodarczych: aktualny stan i perspektywy rozwoju. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela Dz. U. z 2018 r. poz. 967
• WaszaEdukacja.pl (2018a). https://waszaedukacja.pl/ranking/szczecin/licea (dostęp: 22.05.2019).
• WaszaEdukacja.pl (2018b). https://waszaedukacja.pl/artykuly/metodologia-ranking-waszaedukacja. pl-2018 (dostęp: 22.05.2019).
• Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku (2014). Analiza sytuacji w zakresie kształcenia zawodowego w województwie podlaskim w latach 2010-2012. Białystok.
• Wu, J., Liang, L. i Chen, Y. (2009). DEA game cross-efficiency approach to Olympic rankings. Omega, 37(4), 909-918. https://doi.org/10.1016Zj. omega.2008.07.001.

Identyfikatory

DOI

10.7172/1733-9758.2020.33.2