Ekspresja somaestetyczna w aktualizacji potencjalności kreacyjnej dziecka

• Autorzy: Katarzyna Krasoń

Warianty tytułu

Somaesthetic Expression in Child's Creational Potential Activation

Somaästhetische Expression bei Aktualisierung der kreativen Potentialität des Kindes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Terminem "ekspresja" posługiwali się już starożytni Grecy, choć używali do tego słowa mimesis, oznaczającego wyrażanie uczuć w tańcu, śpiewie czy poezji. W następstwie czasowym dokonuje się koincydencja rozumienia pojęć ekspresji i kontemplacji, ponieważ zauważono, że narzędzia ekspresji (taniec, muzyka, poezja) mogą oddziaływać i na twórców, i odbiorców. Samo określenie "ekspresja" pochodzi od łacińskiego expressio (wyciskanie soku) i metaforycznie zostaje odniesione do pozostawiania/odciskania śladów na otoczeniu, ujawnianiu i wyrażaniu siebie. Koresponduje owo definiowanie z ideą Herberta Reada, który to ekspresję rozumie jako wrodzoną potrzebę wyrażania przeżyć oraz komunikowania innym swoich myśli i uczuć, a także koncepcją Władysława Tatarkiewicza, uznającego, iż oznacza ona wyrażanie treści psychicznej poprzez przedmioty/wytwory, ujawniające rzeczywiste zjawiska emocjonalne występujące w istotach posiadających życie psychiczne. W przypadku małego dziecka mamy do czynienia głównie ze spontaniczną ekspresją twórczą, która pozwala uzewnętrznić jego uczucia, myśli i przekonania, dlatego traktuje się ją jako samorzutną wypowiedź kilkuletniego wykonawcy, szczególnie w języku sztuki, a zatem wyrażania się w muzyce, wytworze plastycznym, ruchowym czy w sztuce dramatycznej. (fragment tekstu)

EN

The article presents the author's strategy of working with a child based on bodily activities, used for activating child's potential creativity. The text introduces theoretical remarks along with a pilot empirical studies that were conducted among pre-school children. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kreatywność; Dzieci; Kształtowanie postawy twórczej; Sztuka

EN

Creativity; Children; Developing creative attitude; Art

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2014
• Tom: 2(43)
• Strony: 61--79

Twórcy

autor

Katarzyna Krasoń

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Axline V.M.: Play Therapy. New York: Ballantine Books, 1947.
• Bogdanowicz M.: Integracja percepcyjno-motoryczna: Teoria - diagnoza - terapia. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, 2000.
• Bokus B.: Niedyrektywna terapia zabawowa. Koncepcja V. Axline. "Psychologia Wychowawcza" 1979, nr 5.
• Dennison P.: The Physical Aspects of Brain Organization. "Brain Gym® Journal" 1996, no. 3.
• Gersie A., King N.: Drama. Tworzenie opowieści w edukacji i terapii. Tłum. K. Rustecka. Warszawa: Wydawnictwo "Cyklady", 1999.
• Karwowski M.: Zgłębianie kreatywności. Studia nad pomiarem poziomu i stylu twórczości. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2009.
• Kataryńczuk-Mania L.: Formy aktywności muzycznej w klasie integracyjnej. W: Sztuka w życiu i edukacji osób niepełnosprawnych. Wybrane zagadnienia. Red. E. Jutrzyna. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, 2003.
• Konarzewski K.: Jak uprawiać badania oświatowe. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2000.
• Kowalczyk M.: Teatr w świadomości uczniów (1985-1990). Warszawa: Wydawnictwo DiG, 1995.
• Krasoń K.: Cielesność aktu tworzenia w teatrze ruchu. Integracja sztuki i edukacji w rozwoju i transgresji potencjału człowieka. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2013.
• Krasoń K.: Dziecięce odkrywanie tekstu literackiego - kinestetyczne interpretacje liryki. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005.
• Krasoń K.: Myślenie twórcze dziecka w wieku przedszkolnym - polisensoryczne płaszczyzny diagnozowania. "Chowanna" 2002, T. 2 (19).
• Krasoń K.: Skala Postaw Twórczych i Odtwórczych (SPTO). Podręcznik testu - wersja dla uczniów szkoły podstawowej klas I-III. Kraków: Ministerstwo Edukacji Narodowej, 2011.
• Krasoń K., Szafraniec G.: Directive and Non-directive Movement in Child Therapy. "Early Child Development and Care" 1999, vol. 158.
• Krasoń K., Szafraniec G.: Dwa światy, Ruch dyrektywny i niedyrektywny jako wizualizacja - odkrywanie - poznawanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2000.
• Landreth G.L.: Play Therapy. Dynamic of the Process off Counseling with Children. Springfield: CHC Thomas Publ., 1982.
• Leathers D.G.: Komunikacja niewerbalna: zasady i zastosowanie. Tłum. M. Trzcińska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
• Pielasińska W.: Ekspresja - jej wartość i potrzeba. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1983.
• Piszczek M.: Terapia zabawą. Terapia przez sztukę. Wybrane zagadnienia i metody. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, 2009.
• Popek S.: Barwy i psychika. Percepcja, ekspresja, projekcja. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2003.
• Popek S.: Twórczość artystyczna w wychowaniu dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1985.
• Przetacznikowa M.: Wiek przedszkolny. W: Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. Red. M. Żebrowska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982.
• Rogers C.: Terapia nastawiona na klienta. Grupy spotkaniowe. Tłum. A. Dodziuk, E. Knoll. Wrocław: Thesaurus-Press, 1991.
• Schrader C.A.: A Sense of Dance. Exploring Your Moving Potential. Champaign: Human Kinetics, 1996.
• Sherborne W.: Ruch rozwijający dla dzieci. Tłum. M. Bogdanowicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997.
• Shusterman R.: O sztuce i życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii somatycznej. Tłum. W. Małecki. Wrocław: Wydawnictwo Atla 2, 2007.
• Shusterman R.: Thinking Through the Body. Education for the Humanities: A Plea for Somaesthetics, referat wygłoszony podczas I Polskiego Kongresu Estetycznego "Wizje i re-wizje" Kraków 21-24 września 2006 (materiały własne) 2006.
• Sołowiej J.: Psychologia twórczości. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1997.
• Stasiakiewicz M.: Twórcza aktywność dziecka jako czynnik jego rozwoju. "Życie Szkoły" 1980, nr 402.
• Strobel W., Huppmann G.: Musiktherapie. Grundlagen, Formen, Möglichkeiten. Göttingen-Toronto-Zürich: Hogrefe, 1997.
• Trojanowska-Kaczmarska A.: Dziecko i twórczość. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1971.
• Wańtuch A.: Taniec jako sztuka somaestetyczna par excellence. Rekonstrukcja filozofii Richarda Shustermana w kontekście tańca. "Kultura Współczesna" 2011, nr 3.
• Winnicott D.: Bawienie się. Rozważania teoretyczne. W: Dziecko w zabawie i świecie języka. Red. A. Brzezińska et al. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 1995.
• Zborowski J.: Rozwijanie aktywności twórczej dzieci. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1986.