Nonkonformizm jako cecha osobowości Polaków trzech pokoleń

• Autorzy: Ewa Bernacka

Warianty tytułu

Nonkonformismus als ein Persönlichkeitsmerkmal der Polen von drei Generationen

Nonconformity as a Personality Trait of the Three Generations of Poles

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podstawowym celem artykułu jest diagnoza dwóch rodzajów osobowościowego nonkonformizmu: konstruktywnego i pozornego, w trzech pokoleniach Polaków. Nonkonformizm jako cecha osobowości jest definiowany jako względnie stała tendencja człowieka do przeciwstawiania się opiniom, ocenom, naciskom społecznym, poglądom innych ludzi oraz samodzielność i niezależność w myśleniu, ocenianiu i działaniu, która wynika z autonomicznego systemu wartości. Osoba nonkonformistyczna nie jest zbytnio uwrażliwiona na normy społeczne ani przesadnie nastawiona na ich łamanie, a w razie konieczności jest gotowa bronić swojego punktu widzenia. Priorytetem autentycznego nonkonformisty jest wierność w wypowiedziach, ekspresji i czynach swojemu ja aksjologicznemu i tym samym bycie w zgodzie ze swoją tożsamością. Dążność jednostki do (non)konformizmu, jak twierdzi Stanisław Popek, wypływa najczęściej z uwarunkowań osobowościowych odpowiednio regulowanych przez presję społeczną za pomocą norm, obyczajów społecznych, wartości ideowych, religijnych i politycznych. (Non)konformizm jest więc w pewnym stopniu kształtowany przez czynniki społeczno-kulturowo-polityczne, charakterystyczne dla danej epoki i czasów. Warto zatem przyjrzeć się bliżej specyfice i roli tych czynników w wybranych pokoleniach Polaków. (fragment tekstu)

EN

The primary objective of this paper is to diagnose two types of nonconformists: constructive and apparent in three generations of Poles. Research shows that among non-conformists you can often find in generation 70 and 90 non-conformists constructive than apparent. In generation 80 can meet more often among men non-conformist constructive than women. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Pokolenia; Psychologia osobowości; Typologia osobowości

EN

Generation; Personality psychology; Personality typologies

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2014
• Tom: 2(43)
• Strony: 215--234

Twórcy

autor

Ewa Bernacka

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Abra J., Valentine-French S.: Gender Differences in Creative Achievement: A Survey of Explanations. "Genetic, Social and General Psychology Monographs" 1991, vol. 117, no. 3.
• Aronson E., Wilson T.D., Akert R.M.: Psychologia społeczna. Serce i umysł. Poznań: Zysk i S-ka, 1997.
• Bateson P., Hinde R.A.: Developmental Changes in Sensitivity to Experience. In: Sensitive Periods in Development. Ed. M.H. Bornstein. Hillsdale, NJ: Erlbaum, 1987.
• Bernacka R.E.: Co wiemy o (non)konformizmie? W: Niezależni i ulegli. Studia o nonkonformizmie. Red. R.E. Bernacka. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008.
• Bernacka R.E.: KANH III. Maszynopis w posiadaniu autorki artykułu.
• Bernacka R.E.: KANH III Questionnaire of Creative Behaviour - Presentation of the Revised Version. W: Psychologia twórczości - nowe horyzonty / Psychology of Creativity. New Approaches. Red. S. Popek et al. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2009.
• Bernacka R.E.: Nonkonformizm a twórczość. W: Oblicza twórczości. Red. G. Mendecka. Katowice: Uniwersytet Śląski, 2010.
• Bernacka R.E.: Osobowościowy mechanizm konformizmu i nonkonformizmu. W: Twórczość w teorii i praktyce. Red. S. Popek et al. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004.
• Bernacka R.E.: Osobowościowy mechanizm konformizmu i nonkonformizmu - specyfika funkcjonowania i przejawy w zachowaniu. "Psychologia Rozwojowa" [Kraków] 2005, T. 10.
• Bornstein M.H.: Sensitive Periods in Development: Structural Characteristics and Casual Interpretations. "Psychological Bulletin" 1989, no. 105.
• Costa P.T., McCrae R.R.: Set Like Plaster? Evidence for the Stability of Adult Personality. In: Can Personality Change? Eds. T. Heatherton, J. Weinberger. Washington, DC: American Psychological Association, 1994.
• Chłopkiewicz M.: Osobowość dzieci i młodzieży. Warszawa: WSiP, 1987.
• Hamer H.: Psychologia społeczna. Teoria i praktyka. Warszawa: DIFIN, 2005.
• Hofstede G.: Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu. Tłum. M. Durska. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2000.
• Krech D., Crutchf ield R.S., Ballechey R.S.: Individuals in Society. A Textbook of Social Psychology. New York: McGraw Hill Book Company, 1962.
• Mach B.W.: Self Direction and Authoritarianism under Conditions of Radical Systemic Change. "Polish Sociological Review" 1994, no. 4 (108).
• Niemczuk A.: Konformizm contra nonkonformizm. Analiza filozoficzna. W: Niezależni i ulegli. Studia o nonkonformizmie. Red. R.E. Bernacka. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008.
• Pervin L.A.: Psychologia osobowości. Przekł. M. Orski. Gdańsk: GWP, 2002.
• Pietrasiński Z.: Rozwój człowieka dorosłego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1990.
• Piirto J.: Why Are There So Few? (Creative Women: Visual Artists, Mathematicians, Musicians). "Roeper Review" 1991, no. 13.
• Popek S.: Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2001.
• Popek S.: Konformizm-nonkonformizm jako osobowościowy mechanizm kształtujący przemienność stosunków społeczno-ustrojowych. W: Twórczość w teorii i praktyce. Red. S. Popek et al. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004.
• Popek S.: Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2000.
• Strzałecki A.: Twórczość a style rozwiązywania problemów praktycznych. Ujęcie prakseologiczne. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989.
• Van Liere C., Winkels J.W.: Parental Socialization Values and Status Groups Trends between 1972 and 1986. "Netherlands' Journal of Social Sciences" 1989, no. 25.
• Zielińska M.: Ariergarda realnego socjalizmu. Społeczne biografie pokolenia stanu wojennego. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2006.
• Zielińska M.: Przynależność pokoleniowa jako explanandum zmian mentalności społecznej w okresie przeobrażeń systemowych. "Rocznik Lubuski" [Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra] 2010, T. 36 [red. J. Frątczak-Müller, A. Mielczarek-Żejmo, L. Szczegóła].