Wykształcenie matki jako czynnik różnicujący rodzicielskie strategie rozpoznawania i rozwijania zainteresowań i zdolności dzieci

• Autorzy: Joanna Łukasiewicz-Wieleba , Alicja Baum

Warianty tytułu

Mother's Education as the Factor Which Differentiates Parental Strategies to Recognise and Develop Children's Interests and Giftedness

Die Ausbildung der Mutter als ein die von den Eltern angewandten Strategien, Interessen und Fähigkeiten ihrer Kinder zu erkennen u. zu entwickeln, differenzierender Faktor

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Rodzina jest miejscem wczesnego rozpoznawania potencjału dziecka. Rodzice, którzy są uważnymi obserwatorami, mogą wskazać zainteresowania dziecka, jego mocne strony, wyróżniające ich dziecko spośród innych dzieci. Rodzice mają także wpływ na kształtowanie zaobserwowanych zdolności - mogą zachęcać, wspierać, zapewniać środki. Mogą również, w sposób zamierzony lub nieświadomy, zniechęcić, utrudnić lub uniemożliwić rozwijanie potencjału dziecka. Stały wgląd w życie dziecka, obserwowanie i analizowanie jego zachowań i potrzeb, wychodzenie dziecku naprzeciw pozwalają na bardzo wczesne odkrycie indywidualnych możliwości dziecka, co z kolei daje szansę na lepsze i skuteczniejsze ich stymulowanie. Wrażliwość rodziców na przejawy ponadprzeciętnego potencjału dziecka musi być jednak połączona z przekonaniem, że już we wczesnych latach możliwe jest odkrycie i pobudzanie predyspozycji, oraz z nastawieniem na optymalne rozwijanie potomka. Oznacza to nie tylko skupienie się na tych dziedzinach, których konieczność rozwoju jest dla rodziców oczywista lub pożądana, lecz także na takich, które są rzeczywistą pasją dziecka. Na przykład dziedziną, w której zainteresowania i zdolności ujawniają się bardzo wcześnie, jest muzyka. Rodzice, którzy nie mają przygotowania i wrażliwości muzycznej, nawet gdy przypuszczają, że dziecko przejawia zachowania świadczące o wysokich predyspozycjach w tym zakresie, mogą je zniechęcać do podejmowania działań, żywiąc przekonanie o niskiej atrakcyjności lub niewielkiej przydatności tej dziedziny, mając świadomość braku własnych kompetencji do wspierania dziecka w jego aktywnościach muzycznych czy uznając, że jeżeli jest to rzeczywisty talent, to dziecko w późniejszym czasie samo znajdzie sposób na to, by ów talent rozwinąć. Tymczasem należy podkreślić, że w przypadku zdolności muzycznych wiek między piątym a dziewiątym rokiem życia jest bardzo ważny dla rozwoju koniecznych umiejętności w tym zakresie związanych na przykład z zapisem nutowym czy wykonywaniem zadań rytmicznych i melodycznych, a wczesne rozwijanie uzdolnień w tym obszarze - warunkiem wysokich osiągnięć, szczególnie w odniesieniu do gry na instrumentach. Stąd preferowane przez rodziców wartości, zaangażowanie rodziców oraz stawiane przed dzieckiem cele, wyrażane względem niego oczekiwania, udzielanie wsparcia i tworzenie warunków do podejmowania wyzwań nie pozostają bez wpływu na wybory i zachowania dziecka związane z rozwijaniem posiadanych predyspozycji. (fragment tekstu)

EN

The article presents the results of the partial research devoted to parental strategies to recognise and develop children's interests and giftedness in the preschool age. It is assumed that mothers are those who primarily resolve and take actions relevant to children's education as well as recognition and fulfilling their needs of perception. Consequently, the answer for the question "In what way does mothers' education differentiate the ways of recognition and development of children's interests and giftedness in the families?" is searched for in the article. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rodzina; Rodzicielstwo; Opieka nad dzieckiem; Wykształcenie

EN

Family; Parenthood; Childcare; People's education

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2014
• Tom: 2(43)
• Strony: 301--319

Twórcy

autor

Joanna Łukasiewicz-Wieleba

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

autor

Alicja Baum

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

Bibliografia

• Bereźnicki F.: Dydaktyka kształcenia ogólnego. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2001.
• Brodacka-Adamowicz E.: Znaczenie wykształcenia kobiet a proces globalizacji. W: Andragogika w ujęciu interdyscyplinarnym. Red. W. Horyń, J. Maciejewski. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2007.
• Centrum Badania Opinii Społecznej: Wydatki rodziców na edukację dzieci w roku szkolnym 2013/2014. Warszawa, październik 2013.BS/151/2013. http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_151_13.PDF [dostęp: 6.12.2013].
• Cęcelek G.: Sytuacja szkolna dziecka z rodziny ubogiej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2011.
• Chudobski A.: Edukacja a wartości cywilizacji współczesnej. W: Wartość. Edukacja. Globalizacja. Red. W. Kojs. Cieszyn: Uniwersytet Śląski - Filia w Cieszynie, 2002.
• Dyrda B.: Edukacyjne wspieranie rozwoju uczniów zdolnych. Studium społeczno-pedagogiczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2012.
• Gęsicki J., Wiatr J.J.: Problemy edukacji. Koszalin: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Humanistycznej, 2001.
• Góralski A.: Metody opisu i wnioskowania statystycznego w psychologii. Warszawa: PWN, 1976.
• Góralski A.: Statystyka kwalitatywna. Warszawa: Wydawnictwo Universitas Rediviva, 2007.
• Gurycka A.: Zainteresowania. W: Encyklopedia psychologii. Red. W. Szewczuk. Warszawa: Fundacja Innowacje, 1998.
• Kawula S.: Rodzina a start społeczny i edukacyjny młodego pokolenia. W: Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Red. S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2006.
• Kołaczek B.: Podstawowe uwarunkowania społeczne dostępu młodzieży do kształcenia. "Polityka Społeczna" 2005, nr 1.
• Kotlarski K.: Kariery edukacyjne uczniów zdolnych i mniej zdolnych matematycznie. Toruń: Wydawnictwo UMK, 1995.
• Limont W.: Synektyka a zdolności twórcze. Toruń: Wydawnictwo UMK, 1994.
• Łukasiewicz-Wieleba J., Baum A.: Rodzicielskie sposoby rozpoznawania i rozwijania zainteresowań i zdolności. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2013.
• Mucha B.: Zainteresowania. W: Rodzice i dzieci. Encyklopedia. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Park, 2002.
• Okoń W.: Słownik pedagogiczny. Warszawa: PWN, 1984.
• Pindera M.: Środowiskowe uwarunkowania niepowodzeń szkolnych. W: Pedagogika w działaniu społecznym. Red. T. Dyrda, S. Ścisłowski. Ostrowiec Świętokrzyski: Wydawnictwo Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju WSBiP, 2004.
• Rzymełka-Frąckiewicz A.: Znaczenie wykształcenia w wymiarze indywidualnego i globalnego rozwoju społecznego. Polska a współczynnik rozwoju społecznego - Human Development Index (HDI). "Chowanna" 2012, T. 1 (38): Edukacja a marginalizacja i wykluczenie społeczne [red. A. Nowak], 2012.
• Shuter-Dyson R., Gabriel C.: Psychologia uzdolnienia muzycznego. Przeł. E. Głowacka, K. Miklaszewski. Warszawa: WSiP, 1986.
• Wilk T.: Postrzeganie wykształcenia jako wartości - szansą dla współczesnego społeczeństwa. W: Wartość. Edukacja. Globalizacja. Red. W. Kojs. Cieszyn: Uniwersytet Śląski - Filia w Cieszynie, 2002.
• Ziemska M.: Wpływ przemian funkcji rodziny na socjalizację dzieci. W: Rodzina i dziecko. Red. M. Ziemska. Warszawa: PWN, 1986.