Zadowolenie z pracy jako komponent jakości życia współczesnego człowieka

• Autorzy: Agata Chudzicka-Czupała

Warianty tytułu

Job Satisfaction as a Component of Life Quality of Contemporary Human

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zadowolenie z warunków, w jakich człowiekowi przychodzi wykonywać pracę, jest zaliczane do ważnych czynników wpływających na dobrostan człowieka. Wagę satysfakcji z pracy określa się terminem "jakość życia w pracy" (quality of working life). Równie znaczące dla ogólnej jakości życia, jak treść pracy i relacje społeczne w miejscu zatrudnienia, jest zachowanie równowagi między pracą i życiem prywatnym; równowaga ta wyraża się w proporcjach czasu pracy do czasu wolnego oraz w ilości sił i energii, jakie człowiek przeznacza na czynności zawodowe i prace domowe (R atajcza k, 2007). Normy, które regulują wspomnianą równowagę, są wypadkową czasów, w jakich żyjemy, oraz kultury. Maja Bier nac - ka (2009, s. 54, 57) podkreśla, że podczas gdy wartości protestanckie XIX wieku nakazywały pracę do upadłego, współcześnie w Polsce "instytucjonalny wymóg intensywnej pracy bywa uważany za przynoszący krzywdę, a pracoholizm - za uwarunkowany wchłonięciem pracownika przez wrogi i komercyjny system [...]. Dzisiejsi pracownicy, jeśli angażują się w obowiązki 70 godzin tygodniowo, traktowani są jako cierpiący na zaburzenie i wysyłani do psychologa". Podejście takie nie jest typowe tylko dla Polski, obserwujemy je również w Stanach Zjednoczonych czy w krajach Europy Zachodniej. A przecież tak niedawno obowiązywał protestancki etos pracy, w którym wiara w cnotę ciężkiej pracy, a nawet niechęć do czasu wolnego i próżnowania stanowiły powszechnie panujący wzorzec; dopiero w dzisiejszym świecie skrajne wyczerpanie organizmu pracą zawodową uważane jest za anormalne (ibidem). Psycholodzy praktycy i teoretycy, a także specjaliści innych profesji zwracają uwagę na takie kwestie, jak wypalenie zawodowe, długotrwały stres, niemożność wykonania zadań czy brak motywacji. Są to jedne z ważniejszych problemów współczesności. Uważa się, że w radzeniu sobie z nimi jednostka wymaga wsparcia. Poziom zadowolenia z pracy stał się dzisiaj bardzo ważnym wskaźnikiem, albowiem jest miarą rozwoju osoby i jej samorealizacji. (fragment tekstu)

EN

The author of the article presents the results of the studies conducted among the workers of Polish organizations concerned with the conditioning of job satisfaction. The analyses are conducted in the context of such variables as experiencing unethical behavior at work from the perspective of the victim and of the observer, organizational climate, the size and the type of the organization. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zadowolenie z pracy; Warunki pracy; Klimat organizacyjny; Jakość życia; Badania empiryczne; Dobrostan

EN

Job satisfaction; Working condition; Organizational climate; Quality of life; Empirical researches; Well-being

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2013
• Tom: 1(40) W poszukiwaniu wyznaczników jakości życia
• Strony: 13--38

Twórcy

autor

Agata Chudzicka-Czupała

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Adams A., 1992: Bullying at work: How to confront and overcome it. London.
• Adams J.S., 1965: Inequity in social exchange. In: Advances in experimental social psychology. Ed. L. Berkowitz. New York, s. 267-299.
• Andreoli N., Lefkowitz J., 2008: Individual and organizational antecedents of misconduct in organizations. "Journal of Business Ethics", vol. 85 (3), s. 309-332.
• Appelberg K. et al., 1991: Interpersonal conflicts at work and psychosocial characteristics of employees. "Social Science Medicine", vol. 32 (9), s. 1051-1056.
• Argyle M., 2004: Psychologia szczęścia. Przeł. T. Kunz. Wrocław.
• Bańka A., 1995: Jakość życia w psychologicznym doświadczeniu codzienności związanym z rozwojem zawodowym, pracą i bezrobociem. W: Pomiar i poczucie jakości życia u aktywnych zawodowo oraz bezrobotnych. Red. A. Bańka, R. Derbi s. Poznań-Częstochowa, s. 9-23.
• Bauman Z., 2000: Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa.
• Benin M.H., Nienstedt B.C., 1985: Happiness in single- and dual-earner families: the effects of marital happiness, job-satisfaction and life cycle. "Journal of Marriage and the Family", vol. 47, s. 975-984.
• Biernacka M., 2009: Człowiek korporacji. Od normatywizmu do afirmacji własnego Ja. Warszawa.
• Bluen S.D., Barling J., Burns W., 1990: Predicting sales performance, job satisfaction, and depression by using the Achievement Strivings and Impatience-Irritability dimensions of Type A behavior. "Journal of Applied Psychology", vol. 75 (2), s. 212-216.
• Bratnicki M., Kryś R., Stachowicz D., 1988: Kultura organizacyjna przedsiębiorstw. Studium kształtowania procesu zmian w zarządzaniu. Wrocław.
• Brodsky C.M., 1976: The harassed worker. Toronto, Ontario.
• Chomczyński P., 2008: Proces stawania się ofiarą. Łódź.
• Chudzicka A., Makselon-Kowalska B., 2004: Zachowania nieetyczne w środowisku pracy. Kontekst interpersonalny. W: Kryzysy, katastrofy, kataklizmy. Zjawiska współczesnej cywilizacji. Red. K. Popiołek. Poznań, s. 232-234.
• Chudzicka-Czupała A., Makselon-Kowalska B., 2005: Sprawca mobbingu czy ofiara? Psychologiczna charakterystyka nieetycznych zachowań interpersonalnych w organizacji. W: Kapitał ludzki w dobie integracji i globalizacji. Red. B. Kożusznik. Katowice, s. 279-290.
• Czapiński J., 1998: Jakość życia Polaków w czasie zmiany społecznej. Warszawa.
• Czapiński J., red., 2008: Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa.
• Derbis R., Bańka A., 1998: Poczucie jakości życia a swoboda działania i odpowiedzialność. Poznań.
• Diener E., Lucas R.E., Oishi S., 2004: Dobrostan psychiczny. Nauka o szczęściu i zadowoleniu z życia. W: Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Red. J. Czapiński. Warszawa, s. 35-50.
• Freud Z., 1992: Kultura jako źródło cierpień. Przeł. J. Prokopiuk. Warszawa.
• Freud Z., 1995: Kultura jako źródło cierpień. Przeł. R. Reszke. Warszawa.
• Handy C., 1996: Wiek paradoksu. W poszukiwaniu sensu przyszłości. Przeł. T. Jesień. Warszawa.
• Hoge D.R., Luna C.L., Miller D.K., 1987: The return of the fifties: Trends in college students' values between 1952 and 1984. "Sociological Forum", vol. 2, no. 3, s. 500-551.
• Joseph J., Berry K., De shpa nde S.P., 2009: Impact of emotional intelligence and other factors on perception of ethical behavior of peers. "Journal of Business Ethics", vol. 89, s. 539-546.
• Kaplan E.M., Cowen E.L., 1981: Interpersonal helping behavior of industrial foremen. "Journal of Applied Psychology", vol. 66, s. 633-638.
• Katz D., Kahn R., L., 1979: Społeczna psychologia organizacji. Przeł. B. Czarniawska. Warszawa.
• Kish-Gephart J.J., Harrison D.A., Trevino L.K., 2010: Bad apples, bad cases, and bad barrels: Meta-analytic evidence about sources of unethical decisions at work. "Journal of Applied Psychology", vol. 95, s. 1-31.
• Kolb D., Rubin I., McIntyre J., 1974: Organizational psychology. An experimental approach. New Jersey.
• Kożusznik B., 1998: Psychologia zespołu pracowniczego. Katowice.
• Kożusznik B., 2007: Zachowania człowieka w organizacji. Warszawa.
• Kożusznik B., Jezierski T., 1984: Psychologia doskonalenia zespołów. Wybrane zagadnienia. Katowice.
• Kreitner R., Kinicki A., 1992: Organizational behaviour. Burr Ridge.
• Laszczak M., 1999: Patologie w organizacji. Mechanizmy powstawania. Zwalczanie. Zapobieganie. Kraków.
• Leymann H., 1990: Mobbing and psychological terror at workplaces. "Violence and Victims", vol. 5, s. 119-126.
• Leymann H., 1996: The content and development of bullying at work. "European Journal of Work and Organizational Psychology", vol. 5, s. 165-184.
• Lipińska-Grobelny A., 2007: Kultura i klimat organizacyjny - zarys problematyki. W: Klimat organizacyjny i jego konsekwencje dla funkcjonowania pracowników. Red. A. Lipińska-Grobelny. Łódź, s. 11-33.
• Lyubomirsky S., King L., Diener E., 2005: The benefits of frequent positive affect: does happiness lead to success. "Psychological Bulletin", vol. 131, 6, s. 803-855.
• McKenna B.G. et. al., 2003: Horizontal violence: experiences of registered nurses in their first year of practice. "Journal of Advanced Nursing", vol. 42 (1), s. 90-96.
• Nicarthy G., Gottlieb N., Coffman S., 1993: You don't have to take it! A woman's guide to confronting emotional abuse at work. Washington, Seattle.
• Quine L., 1999: Workplace Bullying in NHS Community Trust: Staff Questionnaire Survey. "British Medical Journal", vol. 318, s. 228-232.
• Rapley M., 2003: Quality of life research - a critical introduction. London.
• Ratajczak Z., 2007: Psychologia pracy i organizacji. Warszawa.
• Roberts K., Parsell G., 1987: Recent changes in the pathways from school to work. In: The social world of adolescents. International perspectives. Eds. K. Hurrelmann, U. Engel. Berlin, s. 369-391.
• Robbins S.P., 1998: Zachowania w organizacji. Przeł. A. Ehrlich. Warszawa.
• Schein E.H., 1996: Culture: The missing concept in organization studies. "Administrative Science Quarterly", vol. 41, s. 229-240.
• Schmitt N., Bedeian A.G., 1982: A comparison of LISREL and two-stage least squares analysis of a hypothesized life-job satisfaction, reciprocal relationship. "Journal of Applied Psychology", vol. 67, s. 806-817.
• Schultz D.P., Schultz S.E., 2006: Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy. Przeł. G. Kranas. Warszawa.
• Sirota D.L., Mischkind A., Meltzer M.I., 2005: The enthusiastic employee: How companies profit by giving workers what they want. New Jersey.
• Weiss H.M., Cropanzano R., 1996: Affective events theory: A theoretical discussion of the structure, causes, and consequences of affective experiences at work. "Research in Organizational Behavior", vol. 18, s. 1-74.
• Vardi Y., 2001: The effects of organizational and ethical climates on misconduct at work. "Journal of Business Ethics", vol. 29, s. 325-337.
• Vartia M., 1991: Bullying at workplaces. In: Towards the 21st century, work in the 1990s, International Symposium on Future Trends in the Changing Working Life, 13-15 August 1991, Helsinki, Finland. Eds. S. Lehtinene et al. Helsinki, s. 131-135.
• Vartia M., 1996: The sources of bullying - psychological work environment and organizational climate. "European Journal of Work and Organizational Psychology", vol. 5, s. 203-214.
• Yankelowich D., 1981: The new rules: Searching for self-fulfillment in a world turned upside down. New York.