Zarządzanie zasobami wspólnymi (common-pool resources) na obszarze metropolii

• Autorzy: Kamil Olzacki

Warianty tytułu

Abstract Managing Common-Pool Resources in the Metropolitan Area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Metropolie stanowią naturalny obszar występowania elementów infrastruktury zaliczanych do tzw. wspólnych zasobów. Zasoby te posiadają dwie wyróżniające je cechy. Po pierwsze, ich eksploatacja prowadzi do jednoczesnego ograniczenia możliwości pobierania z nich korzyści przez inne jednostki. Po drugie, zasoby te charakteryzują się trudnością w wykluczeniu potencjalnych użytkowników z eksploatowania ich, co sprawia, że są one podatne na ryzyko degradacji wskutek nadmiernego ich wykorzystywania. W artykule autor wyjaśnił różnice pomiędzy terminami używanymi w literaturze do określenia tego rodzaju zasobów (common i common-pool resources) i wskazał na przykłady ich występowania w środowisku miejskim i metropolitalnym. W dalszej części publikacji autor przywołał reguły zarządzania zasobami wspólnymi oraz zarysował problem odpowiedniego ich stosowania w unikalnych i zróżnicowanych warunkach środowiska metropolitalnego. Cel prezentowanego artykułu stanowiła ocena dopuszczalności bezpośredniego stosowania zbioru reguł zarządzania zasobami wspólnymi na obszarze metropolii. (abstrakt oryginalny)

EN

Metropolises are a natural area for the appearance of elements of infrastructure classified as so-called common resources. These resources have two distinguishing features. Firstly, their exploitation leads to a simultaneous restriction on the ability of other entities to benefit from them. Secondly, these resources are characterized by the difficulty of excluding potential users from exploiting them, which makes them susceptible to the risk of degradation as a result of their overuse. In the article, the author explained the differences between the terms used in the literature to describe resources of this type (common and common-pool resources) and pointed to examples of their appearance in urban and metropolitan environments. Later in the publication, the author refers to the rules of common-pool resource management and outlined the problem of their appropriate application in unique and diverse conditions of the metropolitan environment. The objective of this article was to assess the admissibility of the direct application of a set of rules of common resource management in a metropolitan area. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Obszar metropolitalny; Metropolizacja; Dobro wspólne; Zarządzanie

EN

Metropolitan area; Metropolisation; Common good; Management

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 7-8
• Strony: 76--89

Twórcy

autor

Kamil Olzacki

• Instytut Metropolitalny

Bibliografia

• Aldridge J., Creative lenses case study L'Asilo, Trans Europe Halles 2018.
• Bendyk E., Hausner J., Kudłacz M., Miasto-Idea - nowe podejście do rozwoju miast [w:] E. Bendyk, J. Buzek, J. Hausner, M. Kudłacz, A.D. Rotfeld, M. Zmyślony, Open Eyes Book, Kraków 2016.
• Borch Ch., Kornberger M., Urban commons. Rethinking the city, Routledge 2015.
• Degórski M., Gospodarka o obiegu zamkniętym circular economy - nowe podejście w rozumieniu relacji człowiek - środowisko [w:] Teoretyczne i aplikacyjne wyzwania współczesnej geografii społeczno-ekonomicznej, red. P. Churski, Warszawa 2018.
• Dodds R., Butler R., The phenomena of overtourism: a review, "International Journal of Tourism Cities" 2019/4.
• Dyląg A., Kassenberg A., Szymalski W., Energetyka obywatelska w Polsce - analiza stanu i rekomendacje do rozwoju, Warszawa 2019.
• Felstead A., Thwaites K., Simpson J., A conceptual framework for urban commoning in shared residential landscapes in the UK, "Sustainability" 2019/11.
• Ghorbani A., Bravo G., Managing the commons: a simple model of the emergence of institutions through collective action, "International Journal of the Commons" 2016/1.
• Giaro T., Posiadanie i prawa rzeczowe [w:] W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Berier, Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2016.
• Gidwani V., Baviskar A., Urban commons, "Review of Urban Affairs" 2011/50 Gniewek E., Prawo rzeczowe, Warszawa 2020.
• Goodwin H., Overtourism: causes, symptoms and treatment, Tourismus Wissen 2019.
• Gordon H.S., The economic theory of a common property resource: the fishery, "Journal of Political Economy" 1954/62.
• Gray A., Definitions of crowding and the effect of crowding on health, Ministry of Social Policy, New Zealand 2001.
• Hardin G., The tragedy of the commons, "Science. New Series" 1968/3859.
• Jakubowski M., Dobra publiczne i dobra wspólne [w:] Teoria wyboru publicznego. Wstęp do ekonomicznej analizy polityki i funkcjonowania sfery publicznej, red. J. Wilkin, Warszawa 2005.
• Kargol-Wasiluk A., Teoria dóbr publicznych a paradygmat ekonomii sektora publicznego, "Zarządzanie Publiczne" 2008/3.
• Karltorp K., Unpacking the complexity of community microgrids: A review of institutions' roles for developement of microgrids, "Renevable and Sustainable Energy Reviews" 2020/121.
• Karwińska A., Kudłacz M., Obszary ryzyka we współczesnych miastach w Polsce, "Studia Miejskie" 2017/25.
• Kudłacz M., Rola metropolii w rozwoju regionalnym. Podstawowe założenia w ujęciu teoretycznym, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie" 2011/868.
• Kupiec B., Analiza prawno-porównawcza klastrów energii i spółdzielni energetycznych, "Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego" 2020/1.
• Lloyd W.F., Two Lectures on the checks to population, Oxford 1833.
• Magrath W., The challenge of the commons: the allocation of nonexclusive resources, "Environment Department Working Paper" 1989/14.
• Markowski T., Marszał T., Metropolie. Obszary metropolitalne. Metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe, Warszawa 2006.
• Nowakowska A., Legutko-Kobus R., Walczak B.M., Współczesne podejścia do procesów rewitalizacji [w:] A. Nowakowska, R. Legutko-Kobus, B.M. Walczak, Od rehabilitacji do włączenia społecznego - współczesne ujęcie procesów rewitalizacji, Warszawa 2019.
• Okraszewska E., Demokracja energetyczna - społeczeństwo jako prosument energii elektrycznej, "Gospodarka w Praktyce i Teorii" 2016/2.
• Ostrom E., Dysponowanie wspólnymi zasobami, Warszawa 2013.
• Ostrom E., Walker J., Gardner R., Rules, games, and common-pool resources, Michigan 1994.
• Prandecki K., Dobro wspólne a zrównoważony rozwój, "Optimum. Studia Ekonomiczne" 2016/4.
• Rogge N., Theesfeld I., Strassner C., The potential of social learning in community gardens and the impact of community heterogeneity, "Learning, Culture and Social Interaction" 2020/24.
• Rose C.M., Thinking about the commons, "International Journal of the Commons" 2020/1.
• Schlager E., Common-pool resources theory [w:] Environmental governance reconsidered: challenges, choices, and opportunities, red. R.F. Durant, D.J. Fiorino, R. O'Leary, Cambridge 2004.
• Scott A., The fishery: the objectives of sole ownership, "Journal of Political Economy" 1955/63.
• Short C., The traditional commons of England and Wales in the twenty-first century: meeting new and old challenges, "International Journal of the Commons" 2008/2.
• Stiglitz J., Ekonomia sektora publicznego, Warszawa 2004.
• Szlachetko J.H., Normatywny model samorządu metropolitalnego, Gdańsk 2020.
• Szwed D., Maciejewska B., Demokracja energetyczna, Warszawa 2014.
• Vollan B., Prediger S., Frölich M., Co-managing common pool resources: Do formal rules have to be adapted to traditional ecological norms, "Working Papers in Economics and Statistics" 2013/15.
• Wade R., The management of common property resources: collective action as an alternative to privatisation or state regulation, "Cambridge Journal of Economics" 1987/2.
• Waheed H., The common good [w:] The Stanford encyclopedia of philosophy, red. E.N. Zalta, Metaphysics Research Lab, Stanford University 2018.
• Warneryd M., Hakansson M., Gui E.M., MacGill I., Typology of future clean energy communities: An exploratory structure, opportunities, and challenges, "Energy Research & Social Science" 2018/23.
• Wiatrak A.P., Sektor publiczny - istota, zakres i zarządzanie, "Problemy Zarządzania" 2005/4.
• Wolsink M., Distributed generation of sustainable Energy as a common pool resource: social acceptance in rural setting in smart (micro-)grid configurations [w:] B. Frantal, S. Martinat, New rural spaces: toward renewable energies, multifunctional farming, and sustainable tourism, Brno 2013.