Standardy urbanistyczne w polityce przestrzennej : analiza wybranych doświadczeń i propozycje

• Autorzy: Maciej J. Nowak , Przemysław Śleszyński

Warianty tytułu

Urban Spatial Policy Standards : Analysis of Selected Experiences and Proposals

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest określenie roli standardów urbanistycznych we współczesnym systemie gospodarki przestrzennej w Polsce. Chcąc zrealizować cel pracy, przytoczono podstawowe ustalenia w literaturze przedmiotu, przeanalizowano (z perspektywy geograficznej i prawnej) zakres problemowo-przedmiotowy "normatywu urbanistycznego" z 1974 r. oraz standardy zawarte w "specustawie mieszkaniowej" z lat 2018-2019. Ponadto określono zakres przedmiotowy standardów urbanistycznych oraz zbadano, w świetle dostępnych danych i na wybranych przykładach, jaki jest stan istniejący w gminach w zakresie występowania różnych cech rozwoju, związanych ściśle ze standardami. Autorzy wskazują, że z perspektywy całego systemu gospodarki przestrzennej odpowiednio wprowadzone standardy przyczynić się mogą z jednej strony do ograniczania chaosu przestrzennego, a z drugiej do podnoszenia jakości życia, w tym tendencji do tak potrzebnej koncentracji zabudowy na przejściowych obszarach miejsko-wiejskich. (abstrakt oryginalny)

EN

The objective of the article is to define the role of urban planning standards in the contemporary spatial management system in Poland. The basic findings in the literature on the subject were cited, the problem/subjective scope of the 'urban planning normative' of 1974 and the standards contained in the 'Special Housing Act' of 2018-2019 were analysed (from a geographical and legal point of view) in order to achieve the objective of the article. Furthermore, the subjective scope of urban planning standards has been specified and the existing situation in municipalities regarding the presence of various development features closely related to the standards is examined in the light of the available data and using selected examples. The authors demonstrate that, from the point of view of the whole of the spatial management system, appropriately introduced standards can, on the one hand, contribute to reducing spatial chaos and, on the other, to improving the quality of life, including the tendency for much-needed concentration of development in transitional urban-rural areas. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Urbanistyka; Polityka przestrzenna; Usługi publiczne; Gmina

EN

Urban studies; Spatial policy; Public services; District

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 7-8
• Strony: 127--146

Twórcy

autor

Maciej J. Nowak

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

autor

Przemysław Śleszyński

• Polska Akademia Nauk

Bibliografia

• Baścik J., Goras E., Staniszkis M., Węglowski M., Ziobrowski Z., Standardy urbanistyczne, Kraków 2007, maszynopis.
• Bąkowski T., Przyczyny nieporozumień powstałych wokół pojęcia wolności zabudowy w obowiązującym porządku prawnym [w:] Wolność zabudowy. Mity a normatywna rzeczywistość, red. T. Bąkowski, Gdańsk 2013.
• Borsa M., Korzeń J., Standardy urbanistyczne, "Przegląd Komunalny" 2020/8.
• Czynniki i ograniczenia rozwoju miast województwa pomorskiego w świetle relacji przestrzennych i dostępności komunikacyjnej, red. R. Guzik, Gdańsk 2012.
• Dąbrowska-Milewska G., Standardy urbanistyczne jako narzędzie racjonalnej gospodarki terenami w mieście, "Czasopismo Techniczne. Architektura" 2010/6-A/1.
• Fogel P., Wskaźniki oceny polityki i gospodarki przestrzennej w gminach, Warszawa 2012.
• Gadziński J., Ocena dostępności komunikacyjnej przestrzeni miejskiej na przykładzie Poznania, Poznań 2010.
• Goliszek S., Połom M., Duma P., Potential and cumulative accessibility of workplaces by public transport in Szczecin, "Bulletin of Geography. Socio-Economic Series" 2020/50.
• GUS, Wskaźniki dostępności terytorialnej mieszkańców Polski do wybranych obiektów użyteczności publicznej, Warszawa 2018.
• Guzik R., Przestrzenna dostępność szkolnictwa ponadpodstawowego, Kraków 2003.
• Izdebski H., Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni, Warszawa 2013.
• Izdebski H., Zachariasz I., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Warszawa 2013.
• Komornicki T., Rosik P., Stępniak M., Śleszyński P., Goliszek S., Pomianowski W., Kowalczyk K., Ewaluacja i monitoring zmian dostępności transportowej w Polsce z wykorzystaniem wskaźnika WMDT, Warszawa 2018.
• Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., Stępniaka M., Siłka P., Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Warszawa 2009.
• Korbel W., Słabości miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w praktyce ich stosowania [w:] Teoretyczne i praktyczne aspekty prawa gospodarki przestrzennej, red. W. Ratajczak, M. Szewczyk, J. Weltrowska, Poznań 2017.
• Korzeniewski W., Normatyw urbanistyczny i mieszkaniowy 1974, Warszawa 1980.
• Kowalewski A., Kryzys planowania miast w Polsce, "Przegląd Urbanistyczny" 2005/1.
• Leoński Z., Szewczyk M., Kruś M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2012.
• Leszczyński M., Urbanistyczny standard oświatowy w specustawie mieszkaniowej [w:] Specustawa mieszkaniowa a samodzielność planistyczna gminy. Dylematy prawników i urbanistów, red. J.H. Szlachetko, Gdańsk 2019.
• Liszewski S., Zróżnicowanie przestrzenne poziomu i jakości warunków życia ludności w aglomeracjach miejskich (program badań, pierwsze wyniki), "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica" 1995/20.
• Małysa-Sulińska K., Mnogość trybów ustalania lokalizacji inwestycji mieszkaniowej i inwestycji jej towarzyszących jako konsekwencja wejścia w życie przepisów specustawy mieszkaniowej [w:] Specustawy inwestycyjno-budowlane, red. T. Bąkowski, Gdańsk 2020.
• Niewiadomski Z., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, Warszawa 2016.
• Nowak M., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz do ustawy i przepisów powiązanych, Warszawa 2020.
• Nowak M., Blaszke M., Lokalne standardy urbanistyczne a zagadnienie sprawności władz publicznych, "Świat Nieruchomości" 2019/1.
• Rosik P., Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, "Prace Geograficzne" 2012/233.
• Sikora-Fernandez D., Nowak M., Blaszke M., Funkcja mieszkaniowa narzędzi polityki przestrzennej [w:] Funkcje narzędzi polityki przestrzennej, red. M. Nowak, Warszawa 2020.
• Specustawa mieszkaniowa a samodzielność planistyczna gminy. Dylematy prawników i urbanistów, red. J.H. Szlachetko, Gdańsk 2019.
• Stępniak M., Wykorzystanie metody 2SFCA w badaniach dostępności przestrzennej usług medycznych, "Przegląd Geograficzny" 2013/2.
• Stępniak M., Wiśniewski R., Goliszek S., Marcińczak S., Dostępność przestrzenna do usług publicznych w Polsce, "Prace Geograficzne" 2017/261.
• Studia nad chaosem przestrzennym, red. A. Kowalewski, T. Markowski, P. Śleszyński, Warszawa 2018.
• Szymańska W., Dostępność przestrzenna usług gastronomicznych w mieście na przykładzie Słupska i Koszalina, "Słupskie Prace Geograficzne" 2003/1.
• Śleszyński P., Normatyw urbanistyczny, "Przegląd Komunalny" 2020/8.
• Śleszyński P., Kretowicz P., Ocena efektów inwestycji drogowych pod względem dostępności przestrzennej wskutek realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego województwa mazowieckiego (2007-2013), "Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG" 2016/4.
• Śleszyński P., Stępniak M., Górczyńska M., Sieć autobusowa w województwie mazowieckim, "Transport Miejski i Regionalny" 2011/4.
• Taylor Z., Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej, "Prace Geograficzne" 1999/171.
• Walaszek M., Dostępność przestrzenna szkół oraz warunki i wyniki nauczania w aglomeracji poznańskiej, Poznań 2016.
• Węcławowicz G., Contemporary Poland: Space and society, London 1996.
• Wiśniewski S., Zróżnicowanie dostępności transportowej miast w województwie łódzkim, Łódź 2015.
• Woźniak M., Interes publiczny i interes indywidualny w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Opole 2018.
• Woźniak M., Interes publiczny jako przesłanka działań organów planistycznych [w:] Przestrzeń i nieruchomość jako przedmiot prawa administracyjnego. Publiczne prawo rzeczowe, red. I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2012.
• Wskaźniki ładu i zagospodarowania przestrzennego w gminach, red. P. Śleszyński, Warszawa 2013.
• Wskaźniki zrównoważonego rozwoju, red. T. Borys, Warszawa-Białystok 2005.
• Zelewski D., Standardy urbanistyczne według specustawy mieszkaniowej w ujęciu teoretycznym, historycznym i funkcjonalnym [w:] Specustawa mieszkaniowa a samodzielność planistyczna gminy. Dylematy prawników i urbanistów, red. J.H. Szlachetko, Gdańsk 2019.
• Ziobrowski Z., Mierniki jakości przestrzeni miejskiej, Warszawa 1992.