Zielony romantyzm, kontrkultura i ekologia Kilka uwag na temat romantycznych inspiracji ekologicznego oporu

• Autorzy: Andrzej Kasperek

Warianty tytułu

Green Romanticism, Counterculture and Ecology A Few Remarks on the Romantic Inspirations of Ecological Resistance

Grüne Romantik, Gegenkultur und Ökologie Ein paar Bemerkungen zu romantischen Inspirationen für ökologischen Wiederstand

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Bunt, opór, kontestacja, sprzeciw stanowią bez wątpienia charakterystyczne cechy kontrkultury. W związku z tym, że z pojęciem kontrkultury kojarzymy najczęściej dwudziestowieczną młodzieżową rewoltę, kontrkulturowe odrzucenie status quo zwykliśmy też łączyć z tym historycznym zjawiskiem, które z racji swoich konsekwencji społecznych nie daje się bagatelizować. Ważny element socjologicznej refleksji stanowi bez wątpienia debata nad dziedzictwem kontrkultury młodzieżowej lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego wieku oraz nad konsekwencjami kontrkulturowego buntu (oporu, kontestacji). Chciałbym zaproponować nieco inne niż dominujące spojrzenie na kontrkulturę, a tym samym poszerzyć problematykę kontrkulturowego zrywu i jego konsekwencji. Chodzi o spojrzenie na dwudziestowieczną kontrkulturę jako na kolejną falę romantycznego buntu (oporu). Analogicznie do tego spojrzenia na kontkulturę młodzieżową w ekologicznym oporze dostrzegam obecność romantycznej koncepcji natury, a sam "zielony" romantyzm uznaję za protoplastę współczesnych ruchów ekologicznych, czegoś, co można określić mianem environmentalist milieu1.(fragment tekstu)

EN

In the article, a broad understanding of counterculture and countercultural resistance is proposed. The author suggests broadening the analyses of countercultural resistance with Romantic resistance and with ecological resistance movements. At the same time, he pays due attention in his analyses to the significance and manifestation of the "Romantic need." The importance of the idea of nature is also emphasized - the idea which, in the author's opinion, was taken over by Romantics from the esoteric tradition, only to be subsequently reinterpreted and continued in the 20th-century youth counterculture and in environmentalist milieu/environmentalist circles(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekologia; Protesty społeczne; Ochrona środowiska

EN

Ecology; Social protests; Environmental protection

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2017
• Tom: 2(49)
• Strony: 123--140

Twórcy

autor

Andrzej Kasperek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Abrams M.H.: Natural Supernaturalism. Tradition and Revolution in Romantic Literature. New York-London: W.W. Norton & Company, 1973.
• Bartkows K. i J.P., Swearingen W.S.: God Meets Gaia in Austin. A Case Study of Environmentalism as Implicit Religion. "Review of Religious Research" 1997, vol. 38, no. 4.
• Bielik-Robson A.: Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", 2000.
• Bielska E.: Koncepcje oporu we współczesnych naukach społecznych. Główne problemy, pojęcia, rozstrzygnięcia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013.
• Campbell C.: The Cult, the Cultic Milieu and Secularization. "A Sociological Yearbook of Religion in Britain" 1972, vol. 5.
• Coleridge S.T.: Biographia Literaria. In: I d em: The Major Works. Ed. H.J. Jackson. Oxford-New York: Oxford University Press, 2008.
• Elg n D.: The Living Universe. Where Are We? Who Are We? Where Are We Going? San Francisco: Berrett-Koehler Publishers, Inc., 2009.
• Emerson R.W.: Nature. London: Penguin Books, 2008.
• Fostowicz M.: Słownik. W: Wiersze i pisma Williama Blake'a. Kraków: Miniatura, 2007.
• Granholm K.: The Sociology of Esotericism. In: The Oxford Handbook of The Sociology of Religion. Ed. P.B. Clarke. New York-Oxford: Oxford Univerity Press, 2009.
• Grigsby M.: Buying Time and Getting By. The Voluntary Simplicity Movement. Albany, NY: State University of New York Press, 2004.
• Gusdorf G.: Fondements du savoir romantique. Paris: Payot, 1982.
• Hanegraaff W.J.: The New Age Movement and the Esoteric Tradition. In: Gnosis and Hermeticism from Antiquity to Modern Times. Eds. R. vanden Broek, W.J. Hanegraaff. Albany, NY: State University of New York Press, 1998.
• Hanegraaff W.J.: Western Esotericism. A Guide for the Perplexed. London- New York: Bloomsbury, 2013.
• Honneth A.: La société du mépris. Vers une nouvelle Théorie critique. Trad. O. Voirol, P. Rusch, A. Dupeyrix. Paris: Éditions La Découverte, 2006.
• Iwersen J.: The Epistemological Foundations of Esoteric Thought and Practice. "Journal of Alternative Spiritualities and New Age Studies" 2007, no. 3.
• Janion M.: Gorączka romantyczna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975.
• Janion M.: Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.
• Janion M., Żmigrodzka M.: Romantyzm i egzystencja: fragmenty niedokończonego dzieła. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2004.
• Kasperek A.: Relacja natura - kultura w socjologicznych treściach kształcenia (na przykładzie studiów pedagogicznych). "Chowanna" 2016, T. 2 (47).
• Kasperek A.: Wolność spod znaku undergroundu. Duchowość (po)nowoczesna w perspektywie heremeneutyki kultury i socjologii religii. Kraków: Zakład Wydawniczy "NOMOS"-Uniwersytet Śląski w Katowicach, 2012.
• Kasperek A., Cabała A.: The Forgotten Slavism. A Sociological Study on the Depreciation of the Memory Concerning the Slavic Heritage in History Textbooks and Curricula in Secondary Schools. "Kultura i Edukacja" / "Culture and Education" 2013, no. 5.
• Maintenay A.: Environmentalism as Religion. A Fruitful Concept? A Roundtable Discussion. "Studies in Religion / Sciences Religieuses" 2013, vol. 42. DOI: 10: 1177/0008429813488340
• Mc Kusick J.C.: Green Writing. Romanticism and Ecology. New York: Palgrave-St. Martin's Press, 2000.
• Meyer P.: Historia sztuki europejskiej. Od renesansu po czasy współczesne. T. 2. Warszawa: PWN, 1973.
• Miłosz C.: Ziemia Ulro. Przedmowa J. Sadzik. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.
• Naess A.: The Deep Ecological Movement. Some Philosophical Aspects. "Philosophical Inquiry" 1986, vol. 8 (1/2).
• Partridge Ch.: The Re-Enchantment of the West. Alternative Spiritualities, Sacralization, Popular Culture, and Occulture. Vol. 1-2. London- New York: T&T Clark International, 2004-2005.
• Quispel G.: Gnosis and Culture. In: Gnostica, Judaica, Catholica. Collected Essays of Gilles Quispel. Ed. J. van Oort. Leiden: Brill, 2008.
• Roszak T.: The Making of a Counter Culture. Reflections on the Technocratic Society & Its Youthful Oppositions. London: Faber and Faber, 1973.
• Sandoval Ch.: Methodology of Oppressed. Minneapolis-London: University of Minnesota Press, 2000.
• Sayre R., Löwy M.: Romanticism and Capitalism. In: A Companion to European Romanticism. Ed. M. Ferber. Oxford: Blackwell Publishing, 2005.
• Sessions G.: The Deep Ecology Movement. A Review. "Environmental Review" 1987, vol. 11, no. 2.
• Shalin D.N.: Romanticism and the Rise of Sociological Hermeneutics. "Social Research" 1986, vol. 53, no. 1.
• Shelley P.B.: A Defence of Poetry. In: The Selected Poetry & Prose of Shelley. Footnotes and foreword B. Woodcock. Ware, Hertfordshire: Wordsworth Editions Limited, 2002.
• Taylor Ch.: Etyka autentyczności. Przeł. A. Pawelec. Kraków-Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak-Fundacja im. Stefana Batorego, 1996.
• Thoreau H.D.: O obywatelskim nieposłuszeństwie. Przeł. M. Barski. Kraków: Vis à vis Etiuda, 2016.
• Tiryakian E.A.: Toward the Sociology of Esoteric Culture. In: On the Margin of the Visible. Sociology, the Esoteric, and the Occult. Ed. E.A. T i - ryakian. New York-London-Sydney-Toronto: John Wiley & Sons, 1974.
• Truzzi M.: Definition and Dimensions of the Occult. Towards a Sociological Perspective. In: On the Margin of the Visible. Sociology, the Esoteric, and the Occult. Ed. E.A. Tiryakian. New York-London-Sydney- Toronto: John Wiley & Sons, 1974.
• Yankelovich D.: The New Naturalism. "The Saturday Review", 1st April 1972.