Różnojednia, czyli (po)nowoczesna koncepcja dydaktyki komplementarnej Bronisława F. Trentowskiego

• Autorzy: Wiesław Andrukowicz

Warianty tytułu

Multiunity or a (post)Modern Conception of a Complementary Didactics by Bronisław F. Trentowski

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Kierunek niniejszych wywodów wyznacza nie tyle szczegółowa rekonstrukcja systemu filozoficznej pedagogiki autora Chowanny (czyli tryptyku pedagogicznego Nepiodyka, Dydaktyka, Epika), ile ukazanie dynamiki jego myśli w obszarze tego, co ja nazywam "dydaktyką komplementarną" (por. Andrukowicz , 1994), czyli dydaktyki szukającej przejść między różnymi formami racjonalności i stylami myślenia (w tym przeciwstawnymi), a nie tylko, jak to dzisiaj najczęściej się zdarza, funkcjonalnie łączącej podmiot z jej przedmiotem. Stąd najważniejsze stają się dla mnie te obszary dokonań Trentowskiego, które nie tylko pozostały niezauważone przez badaczy doktryn i myśli pedagogicznych, lecz ponadto wydają się interesujące z punktu widzenia współczesnej teorii i praktyki edukacyjnej, a do dnia dzisiejszego nie tylko nie zostały w pełni docenione, ale nawet (należy to wyraźnie powiedzieć) zlekceważone. W związku z tym akcent pada tutaj nie na interpretację historyczną, ale przede wszystkim na interpretację adaptacyjną. (fragment tekstu)

EN

The article is a recapitulation that has been made so far of an extremely difficult and original work of B.F. Trentowski. He describes, among other things, how every cognitive process can be threatened by reductionism, limited either to receptive or perceptive extraspection or to perceptive or receptive introspection. The theory presented by the author is fully complementary in relation to education theories existing hitherto, and it allows in human education to formulate comprehensively the contents and functions of the educators and the educated in the sphere of external and internal world. This makes possible to withdraw from extremely formalistic or behavioral strategy, as well as to take into account transgression and prospective strategies in different educational processes, thus to move considerably the stress from product-oriented education to process-oriented education. Therefore, there appears an attempt to give a picture of understanding model and of practicing an integral didactics linking reproductive with creativeness, vertical thinking with horizontal thinking, perceptions with emotions etc. The permanent crisis of modern pedagogy (sometimes too rashly associated with post-modernism, non-adaptation to other scientific disciplines or even other fields of humanities) may by overcome to some degree by dynamism and inclusiveness of Trentowski's "philosophic pedagogy" that makes it possible to avoid faults of "artificial split" of relatively unite space of thought and existence, theory and history, nobility and benefit. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Pedagogika; Filozofia; Dydaktyka; Eksploracja tekstu; Nauczanie; Edukacja

EN

Pedagogy; Philosophy; Didactics; Text mining; Teaching; Education

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2009
• Numer: Tom Jubileuszowy Modalne aspekty treści kształcenia
• Strony: 91--110

Twórcy

autor

Wiesław Andrukowicz

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Andrukowicz W., 2004: Dydaktyka komplementarna. Warszawa.
• Andrukowicz W., 2006: Szlachetny pożytek. O filozoficznej pedagogice B.F. Trentowskiego. Szczecin.
• Appadurai A., 1990: Disjuncture and Difference in the Global Cultural Economy. "Theory, Culture and Society", Vol. 7, No. 2-3.
• Bachelard G., 2000: Filozofia, która mówi nie. Esej o filozofii nowego ducha w nauce. Tłum. J. Budzyk. Gdańsk.
• Bourdieu P., 2006: Medytacje pascaliańskie. Tłum. K. Wakar. Warszawa.
• Derrida J., 1993: Pismo filozofii. Tłum. B. Banasiak, K. Matuszewski, P. Pieniążek. Kraków.
• Derrida J., 2002: Różnia. W: enże: Marginesy filozofii. Tłum. A. Dziadek, J. Margański, P. Pieniążek. Warszawa.
• Foucault M., 2002: Porządek dyskursu. Tłum. M. Kozłowski. Gdańsk.
• Gromiec W., 1978: Metodologia i opcje metafizyczne historyka filozofii. W: "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego", S. 1, z. 24. Łódź.
• Hannerz U., 1990: Cosmopolitans and Locajs in World Culture. "Theory, Culture and Society", Vol. 7, No. 2-3.
• James W., 1998: Pragmatyzm: nowe imię paru starych stylów myślenia. Tłum. M. Szczubiałka. Warszawa.
• Kmita J., 1971: Z metodologicznych problemów interpretacji humanistycznej. Warszawa.
• Kmita J., Nowak L., 1969: O racjonalizującym charakterze badań humanistycznych. "Studia Filozoficzne", nr 5.
• Kwieciński Z., 2000: Tropy - ślady - próby. Studia i szkice z pedagogii pogranicza. Poznań-Olsztyn.
• Lem S., 1988: Filozofia przypadku. Literatura w świecie empirii. T. 1-2. Kraków.
• Markowski M.P., 2001: Interpretacja i literatura. "Teksty Drugie", nr 5.
• Merton R.,1976: Sociological Ambivalence and Other Essays. New York.
• Obuchowski K., 1985: Adaptacja twórcza. Warszawa.
• Smart B., 1998: Postmodernizm. Tłum. M. Wasilewski. Poznań.
• Starzyńska - Kościuszko E., 2004: Koncepcja człowieka rzeczywistego. Z antropologii filozoficznej Bronisława Ferdynanda Trentowskiego. Olsztyn.
• Suchodolski B., 1990: Wychowanie mimo wszystko. Warszawa.
• Sztobryn S., 2000: Polskie badania nad myślą pedagogiczną w latach 1900-1939 w świetle czasopiśmiennictwa. Ujęcie metahistoryczne. Łódź.
• Thom R., 1991: Parabole i katastrofy. Rozmowy o matematyce, nauce i filozozofii. Tłum. R. Duda. Warszawa.
• Tichner J., 1998: Filozofia dramatu. Wprowadzenie. Kraków.
• Trentowski B.F., 1970: Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży. Wrocław.
• Trentowski B.F., 1978: Podstawy filozofii uniwersalnej. Wstęp do nauki o naturze. Tłum. M. Żułkoś - Rozmaryn. Warszawa.
• Welsch W., 1998: Nasza postmodernistyczna moderna. Tłum. R. Kubiski, A. Zeidler - Janiszewska. Warszawa.
• Witkowski L., 2007: Edukacja wobec sporów o (po)nowoczesność. T. 1: Edukacja i humanistyka. Nowe (kon)teksty dla nowoczesnych nauczycieli. T. 2: Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Studia, eseje, szkice. T. 3. Warszawa