Psychologiczno-psychiatryczna problematyka psychopatii a potrzeby i praktyka opiniodawstwa w procesie stosowania prawa

• Autorzy: Beata Pastwa-Wojciechowska

Warianty tytułu

Psychological and Psychiatric Aspects of Psychopathy versus the Practice of Opinion Making in the Application of Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W omówieniu pojęcia "psychopatia" pragnę przedstawić trzy zagadnienia - moim zdaniem - kluczowe nie tylko dla zrozumienia tego pojęcia jako konstruktu klinicznego, ale także dla zrozumienia jego znaczenia w procesie opiniowania sądowo-psychologicznego oraz pracy resocjalizacyjnej. Zagadnieniami tymi są: 1. Definicja psychopatii - przedstawienie współczesnego rozumienia pojęcia "psychopatia" zgodnie z koncepcją Roberta D. Hare. 2. Struktura czynnikowa pojęcia "psychopatia". 3. Znaczenie i rola płci w analizie pojęcia "psychopatia". (fragment tekstu)

EN

Of all the interesting topics in the field of forensic psychology, psychopathy probably generates the most fascination. The research showed that the term psychopathy could be legitimately used because of the existing diagnosis differences between discerned personality types. The review refers to the construct of psychopathy which is of increasing relevance for forensic psychiatry and psychology, especially empiric studies on legal prognosis and predictors of opinion making and therapeutic efficacy. Psychopathy is related to early-onset delinquency, number and severeness of violent crimes, number of sexual victims in rapists, and unfavorable legal prognosis. Recent research has also indicated that the treatment of psychopaths is complicated by low levels of motivation and high rates of attrition. In psychological and psychiatric-diagnostic terms, psychopathy is related to substance abuse and dependency and to cluster A and B personality disorders, especially to antisocial and borderline. More so, as the behavioral component proves least important in explaining the intensity of psychopathic traits and lawbreaking. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Psychologia; Psychologia człowieka; Osobowość człowieka; Zachowania społeczne; Przestępczość; Postępowanie sądowe

EN

Psychology; Human psychology; Human personality; Social behaviour; Crime; Legal proceedings

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2011
• Tom: 2(37) Psychologia a prawo - płaszczyzny teoretyczne i aplikacyjne (związki i różnice)
• Strony: 159--177

Twórcy

autor

Beata Pastwa-Wojciechowska

Bibliografia

• Bandura A., 1973: Aggression: A social learning analysis. Englewood Cliffs, N.J
• Baumeister R.F., Heatherton T.F., Tice D.M., 2000: Utrata kontroli. Jak i dlaczego tracimy zdolność samoregulacji. Warszawa
• Blackburn R., 1998: Psychopathy and Personality Disorder: Implications of interpersonal theory, chapter to appear. In: Psychopathy: Theory, Research and Implications for Society. Eds. D.J. Cooke, A.E. Forth, R . D. Hare. Dordrecht, Netherlands. Amsterdam
• Blair R.J., 2007: Aggression, Psychopathy and Free Will from a Cognitive Neuroscience Perspective. "Behavioral Sciencess and The Law", vol. 25, no. 2
• Buss A.H., 1962: The Psychology of Aggression. New York
• Cierpiałkowska L., red., 2004: Psychologia zaburzeń osobowości. Wybrane zagadnienia. Poznań
• Cooke D.J., Michie Ch., 2001: Refining the Construct of Psychopathy: Towards a hierarchy model. "Psychological Assessment", no. 13
• Edens J. et al., 2006: Psychopathic, not Psychopathic: Taxometric evidence for the dimensional structure of psychopathy. "Journal of Abnormal Psychology", vol. 115 (1)
• Frick P.J., 1998: Callous-unemotional Traits and Conduct Problems: Applying the Two-Factor Model of Psychopathy to Children. In: Psychopathy: Theory, Research and Implications for Society. Eds. D.J. Cooke, A.E. Forth, R.D. Hare. Dordrecht, Netherlands
• Gierowski J.K., 2003: Psychiatria sądowa w Polsce - aktualny stan i perspektywy. "Palestra", nr 7-8
• Gierowski J.K., 2007: Kompleksowe, psychiatryczno-psychologiczne opiniowanie o stanie zdrowia psychicznego sprawcy czynu zabronionego. W: Kliniczne i sądowo-penitencjarne aspekty funkcjonowania człowieka. Red. G. Chojnacka-Szawłowska, B. Pastwa-Wojciechowska. Kraków
• Gierowski J.K., Heitzman J., Rutkowski K., 1996: Koncepcja sieci społecznej jako przykład nowoczesnego postępowania diagnostycznego w psychiatrii sądowej. W: Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie. Wybrane zagadnienia z psychiatrii, psychologii i seksuologii sądowej. Red. J.K. Gierowski, A. Szymusik. Kraków
• Goldstein D., Primeau M., 1999: Assessment of Frontal Lobe Functioning in Psychopathy. "Journal of the International Neuropsychological Society", vol. 5, no. 133
• Grann M., 2000: The PCL-R and gender. "European Journal of Psychological Assessment", vol. 16, no. 3
• Grčar M., 1990: Rola i znaczenie ekspertyzy psychologicznej w praktyce wymiaru sprawiedliwości. W: Współczesna sądowa ekspertyza psychologiczna - niewykorzystane możliwości. Materiały konferencji sądowej. Red. M. Grčar. Kraków
• Hajdukiewicz D., Bogdanowicz E., 1997: Orzecznictwo sądowo-psychiatryczne w tzw. anormalnej reakcji na alkohol Hoffa. "Postępy Psychiatrii i Neurologii", nr 6, suplement 1 (4)
• Hamilton-Giachritsis C., Browne K., Falshaw L., 2005: Krzywdzenie dzieci w rodzinie i poza rodziną oraz jego związek z zachowaniami przestępczymi dzieci. "Dziecko Krzywdzone", nr 10
• Hare R.D., 1991: The Hare Psychopathy Checklist-Revised. Toronto
• Hare R.D., 1996: Psychopathy: A Clinical Construct whose Time has Come. "Criminal Justice and Behavior", vol. 23
• Hare R.D., 1998: Psychopathy, Affect and Behaviour. In: Psychopathy: Theory, Research and Implications for Society. Eds. D.J. Cooke, A.E. Forth, R.D. Hare. Dordrecht, Netherlands
• Hare R.D., 2006: Psychopaty: A clinical of forensic overview. "Psychiatric Clinics of North America", vol. 29, no. 3
• Harpur T.J., Hakstian A.R., Hare R.D., 1988: Factor structure of the Psychopathy Checklist. "Journal of Consulting and Clinical Psychology", vol. 56
• Hołyst B., 2004: Psychologia kryminalistyczna. Warszawa
• Jakubik A., 1997: Zaburzenia osobowości. Warszawa
• Jodzio K., 2008: Neuropsychologia intencjonalnego działania. Koncepcje funkcji wykonawczych. Warszawa
• Lilienfeld S.O. et al., 1986: The relationship of histrionic personalisty disorder to antisocial personalisty and somatization disorder. "American Journal of Psychiatry", vol. 143
• Meloy R.J., 1996: The psychopathic personality. San Diego: Specialized Training Services, INC
• Millon T. et al., 2005: Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie. Przeł. H. Grzegołowska-Klarkowska. Warszawa
• Mulder R.T. et al., 1994: Antisocial women. "Journal of Personality Disorders", vol. 8
• Munoz L.C. et al., 2008: Verbal ability and delinquency: Testing the moderating role of psychopathic traits. "Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines", vol. 49, no. 4
• Odgers C.L., Reppucci N.D., Moretti M.M., 2005: Nipping psychopathy in the bud: An examination of the convergent, predictive, and theoretical utility of the PCL-YV among adolescent girls. "Behavioral Sciences and the Law", vol. 23
• Ostrowska K., 1981: Psychologiczne determinanty przestępczości młodocianych. Warszawa
• Parker J., Sitarenios G., Hare R.D., 2003: Large sample multigroup analyses of the factor structure of the Hare Psychopathy Checklist-Revised (PCL-R)
• Pastwa-Wojciechowska B., 2004: Naruszanie norm prawnych w psychopatii. Analiza kryminologiczno-psychologiczna. Gdańsk
• Pastwa-Wojciechowska B., 2005: Rola biegłego psychologa w ochronie praw ofiar przestępstw na tle seksualnym. W: Edukacyjna wspólnota na rzecz społeczeństwa dla wszystkich. Red. A. Sajdak. Kraków
• Pastwa-Wojciechowska B., 2008a: Psychopathy and Gender Differences. From norm to pathology. In: Appreciating diversity - gender and cultural issues. Eds. A. Chybicka, M. Kaźmierczak. Cracov
• Pastwa-Wojciechowska B., 2008b: Samoregulacja i samokontrola a psychopatyczne zaburzenia osobowości. "Czasopismo Psychologiczne", T. 14, nr 2
• Pastwa-Wojciechowska B., [w druku] a: Płeć a struktura czynnikowa psychopatii
• Pastwa-Wojciechowska B., [w druku] b: Pojęcie traumy i rewiktymizacji w analizie zachowania osób o psychopatycznej strukturze osobowości
• Penney S.R., Moretti M.M., 2007: The relation of psychopathy to concurrent aggression and antisocial behavior. In high-risk adolescent girl and boy. "Behavioral Science and the Law", vol. 25
• Przybysz J., 2003: Psychiatria sądowa. Opiniowanie w procesie karnym. Toruń
• Rogers R. et al., 2000: Prototypical analysis of antisocial personality disorder: A study of inmate samples. "Criminal Justice and Behavior", vol. 27
• Salekin R.T., Rogers R., Sewell K., 1997: Construct validity of psychopathy in female offender sample: a multitrait-multimethod evaluation. "Journal of Abnormal Psychology", vol. 106, no. 4
• Servais L. et al., 2006: Fear emotional expression in psychopathy and antisocial personality disorder. In: Fear in cognitive neurosciences. Ed. C. Salvatore. Mauppauge, NY
• Stanik J.M., 1980: Asocjalność nieletnich przestępców jako przedmiot psychologicznej diagnozy klinicznej. Warszawa
• Widom C.S., Ames M.A., 1994: Criminal consequences of childhood sexual victimization. "Child Abuse and Neglect", vol. 18
• Witkowski B.M., Robinson M.D., 2009: Putting the brakes on antisocial behavior. Secondary psychopathy and post-error adjustment in deaction time. "Personality and Individual Differences", no. 44, issue 8