Charakterystyka mężczyzn - sprawców przemocy w rodzinie w świetle psychologicznego opiniodawstwa sądowego (art. 207)

• Autorzy: Danuta Rode

Warianty tytułu

The Characteristics of Domestic Violence Perpetrators in Psychological Court Expertise

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem badań przeprowadzonych przez autorkę było dokonanie charakterystyki psychologicznej i społecznej sprawców przemocy domowej pod kątem: - wybranych cech osobowościowych; - funkcjonowania biologicznego, nadużywania alkoholu, zaburzeń psychicznych; - przebiegu socjalizacji; - funkcjonowania społecznego; - strategii radzenia sobie z sytuacjami trudnymi przez sprawców przemocy. W artykule przyjęto następującą definicję przemocy: "Przemoc domowa, zwana też przemocą w rodzinie, to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie skierowane przeciw członkowi rodziny, które narusza prawa i dobra osobiste, powodując cierpienie i szkody" (Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, prowadzony przez PARPA w Polsce - cyt. za: Sasa l, 1998, s. 17). Definicja ta odnosi się do sytuacji przemocy, w której sprawcą, a także ofiarą może być osoba dorosła lub dziecko. Najczęściej sprawcą jest dorosły, a ofiarą partner i/lub dziecko, lecz kierunek tej zależności może ulec odwróceniu. Definicja ta zawiera intencjonalne działanie sprawcy przemocy, przemoc związana jest z relacją z osobą bliską (partner, współmałżonek), w której istnieje nierówny układ sił, w układzie tym dochodzi do wykorzystania władzy i siły fizycznej przez silniejszego przeciwko słabszemu, powodującego szkody i naruszenie wszelkich dóbr osoby pokrzywdzonej oraz brak możliwości samoobrony. W polskim prawie karnym stosowanie przemocy wobec członka rodziny nosi nazwę znęcania się. W kodeksie karnym przestępstwo znęcania się jako jedno z przestępstw przeciwko rodzinie i opiece jest określone brzmieniem art. 207 § 1, 2, 3 - Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Głównym dobrem chronionym przez ten przepis jest należyte, wolne od znęcania się traktowanie ludzi w rodzinie w aspekcie zdrowia fizycznego i moralnego. Przez znęcanie się należy rozumieć działanie lub zaniechanie (przemoc czynna lub bierna) polegające na umyślnym zadawaniu bólu fizycznego lub dolegliwych cierpień moralnych (przemoc fizyczna lub psychiczna), powtarzające się albo jednorazowe, lecz intensywne i rozciągnięte w czasie. (fragment tekstu)

EN

The aim of the research was to obtain the answer to the question: can we distinguish different types of intrafamily violence perpetrators considering a specified profile of personality factors and temperament traits and how they cope with stressful situations? The research was conducted on a group of 325 men convicted for harassment over family members. The following personality traits of violence perpetrators were categorised: locus of control, self-acceptance, aggressiveness, hostility, IQ and temperament traits. The research techniques employed in the study were: the Wechsler Intelligence Scale, Berger's Self-Acceptance Scale, the Delta Questionnaire by R. Drwal, the SABD Questionnaire - Buss-Durkee, Formal Characteristics of Behaviour - Temperament Inventory (FCZ-KT) by J. Strelau, the WCQ (The Ways of Coping Questionnaire) by R.S. Lazarus and S. Folkman, a categorised interview and an analysis of court records. Resultantly, four subgroups (clusters), differing in terms of selected personality traits, were specified: reactively aggressive perpetrators, perpetrators of low preventive competences, psychopathic and retaliatory, and perpetrators with a big adaptive potential. Next, the groups were characterised in terms of stress-coping strategies, and psychological processes of coping with stress proceeded differently in the research group. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przemoc w rodzinie; Przemoc; Agresja; Psychologia człowieka; Zachowania społeczne; Uzależnienie; Bezrobocie; Praca

EN

Violence in the family; Abuse; Aggression; Human psychology; Social behaviour; Addiction; Unemployment; Labour

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2011
• Tom: 2(37) Psychologia a prawo - płaszczyzny teoretyczne i aplikacyjne (związki i różnice)
• Strony: 179--211

Twórcy

autor

Danuta Rode

Bibliografia

• Filipczuk H., 1985: Rodzice i dzieci w młodszym wieku szkolnym. Warszawa
• Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Kraków-Warszawa 1998
• Nartowska H., 1986: Wychowanie dziecka nadpobudliwego. Warszawa
• Pfiffner L.J., 2004: Wszystko o ADHD. Kompleksowy, praktyczny przewodnik dla nauczycieli. Poznań
• Spionek H., Włodarski M., 1975: Zaburzenia rozwoju. W: Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. Red. M. Żebrowsk a. Warszawa
• Wolańczyk T., Kołakowski A., Skotnicka M., 1999: Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci. Prawie wszystko co chcielibyście wiedzieć. Książka dla rodziców, nauczycieli i lekarzy. Lublin
• Wołoszynowa L., 1975: Młodszy wiek szkolny. W: Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. Red. M. Żebrowska. Warszawa
• Barkley R.A., 1998: Dzieci nadpobudliwe i roztargnione. "Świat Nauki", nr 11
• Czajkowska I., Herda K., 1999: Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole. Warszawa
• Hallowell E.M., Ratey J.J., 2004: W świecie ADHD. Nadpobudliwość psychoruchowa z zaburzeniami uwagi u dzieci i dorosłych. Poznań
• Karasowska A., 2006: Jak wychować i uczyć dzieci z zaburzeniami zachowania. Warszawa
• Mihilewicz S., 2001: Nadpobudliwość psychoruchowa. W: Dziecko z trudnościami w rozwoju. Red. M. Mihilewicz. Kraków
• Oszwa U., 2002: Dzieci z zaburzeniami uwagi. "Remedium", nr 4
• Prekop J., Schweitzer Ch., 1999: Niespokojne dzieci. Poznań
• Spionek H., 1970: Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych. Warszawa
• Święcicka M., 2003: Problemy psychologiczne dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Warszawa
• Święcicka M., Pisula A., Woźniak M., Wolańczyk T., 2001: Grupowy trening samokontroli u dzieci z nadpobudliwością psychoruchową. Doświadczenia własne. "Psychiatria i Psychologia Kliniczna Dzieci i Młodzieży", nr 1
• Wielowiejska-Comi I., 2002: Praktyka w ADHD i ADD. "Remedium", nr 4