Słowo i muzyka w Śpiewniku dla dzieci - wpajanie postaw i przekazywanie dziedzictwa narodowego najmłodszym u schyłku XIX stulecia

• Autorzy: Anna Łobos

Warianty tytułu

Word and Music in the Songbook for Children - the Fostering of Attitudes and Transmission of the National Heritage to the Youngest Generation at the End of the 19th Ceuntry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Pełne entuzjazmu podejście romantyków do ludu i folkloru nie było typowe dla czasów, w których żyła M. Konopnicka. Romantyczny zachwyt wsią i jej mieszkańcami ze względów historyczno-społecznych pozytywiści zastąpili hasłami pracy organicznej i pracy u podstaw. Nie oznacza to, że ceniąca dorobek i działalność wieszcza nowelistka i poetka opisywała wyidealizowaną społeczność wiejską, czyli ludzi łagodnych, rozmiłowanych w rodzimej tradycji, gościnnych, ceniących życie w pokoju, szanujących związki rodzinne i sąsiedzkie. Jej nowele powstające pod koniec XIX wieku (choćby Nasza szkapa z 1890 roku) należą do tzw. monografii nędzy, w których pejzaże dzieciństwa mają wybitnie antysielski charakter. Poetka odwołuje się jednak - co najistotniejsze w twórczości dla dzieci - do romantycznego obrazu wsi jako miejsca cudownej prostoty życia, w którym człowiek może odnaleźć szczęście i bezpieczeństwo dzięki ciężkiej pracy oraz przestrzeganiu na co dzień tradycyjnych wartości. Taki właśnie charakter ma liryka adresowana do najmłodszych, pełna swobodnych nawiązań do znanych motywów ludowych, w której autorka umiejętnie zastosowała różnorodne zabiegi stylizacyjne. (fragment tekstu)

EN

The article presents some remakes on possilble ways of upbringing children by the employment of tools that are connected with the tradition. These remarks follow from Songbook for children written in 1890. It is very important that the lyrics and the musicon the Songbook are building the children world of values. It is unique work of art that has been addressed to children. The Songbook is the fruit of brilliant brainwave of two most famous polish artists of 19th ceuntry - composer Zygmunt Noskowski and poetess Maria Konopnicka. The Songbook is a one of examples of actions connected with the process of upbringing of young generation in the way, which has been initiated in the era of positivism. This valuable heritage is entirely unknown for contemporary children, as well for their parents. Konopnicka describes typical people, places and situations, connected with the experience of daily work and the celebration church holidays. Miniature poetical masterpieces refer to the Polish country and folk-dances. The outstanding meaning of Songbook is that if forces personal reflections, human feelings and emotions. The audience of Songbook will find there the great pleasure following from the music and poetry that build favorably the children world of important in their future lives values. It is worth to note that the contact with the true heritage can intensify the feeling of national identity of youth. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dzieci; Sztuka; Kształtowanie postawy twórczej; Dziedzictwo kulturowe; Edukacja

EN

Children; Art; Developing creative attitude; Cultural heritage; Education

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2009
• Numer: Tom Jubileuszowy Modalne aspekty treści kształcenia
• Strony: 297--305

Twórcy

autor

Anna Łobos

• Uniwersytet Śląski

Bibliografia

• Bartmiński J., 1990: Folklor, język, poetyka. Wrocław.
• Baculewski J., 1967-1968: Maria Konopnicka. W: Polski słownik biograficzny. T. 13. Wrocław.
• Boryś W., 2005: Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków.
• Brückner A., 1927: Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków.
• Bystroń J.S., 1926: Wstęp do ludoznawstwa polskiego. Lwów.
• Dąbrowska G.W., 2005-2006: Taniec w polskiej tradycji. Leksykon. Warszawa.
• Dubaj M., 2007: Warsztat kompozytora współczesnego a treści patriotyczne - autorefleksja. W: Patriotyczne przesłanie w sztuce i edukacji. Red. M. Knapik, A. Łobos. Bielsko-Biała.
• Krzyżanowski J., 1965: Słownik folkloru polskiego. Warszawa.
• Krzyżanowski J., Kapełuś H., red., 1982: Dzieje folklorystyki polskiej 1864-1918. Warszawa.
• Noskowski Z., 1924a: Słówka wyjaśnienia od kompozytora. W: Tenże: Śpiewnik dla dzieci do słów Marii Konopnickiej. Warszawa.
• Noskowski Z., 1924b: Śpiewnik dla dzieci do słów Marii Konopnickiej. Warszawa.
• Noskowski Z., 2006: Cztery pory roku. Płyta CD 004. Zespół Państwowych Szkół Muzycznych, Państwowa Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna II st. im. Karola Szymanowskiego w Katowicach.
• Tync S., Gołąbek J., Duszyńska J, 1937: Wskazówki metodyczne do podręcznika "Nasze miasto" dla II klasy szkół powszechnych miejskich. Lwów-Warszawa.