Natura czy kultura?

• Autorzy: Barbara Kotowa

Warianty tytułu

Natur oder Kultur?

Nature or Culture?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W praktyce codziennego życia nader często słyszymy stwierdzenia w rodzaju: "Taka jest ludzka natura", "To dzieje się wbrew ludzkiej naturze", "Oto do czego zdolna jest natura ludzka", "To leży w naturze ludzkiej" Wypowiada się je zwykle w sytuacjach, gdy nie jesteśmy w stanie czegoś zrozumieć ("To nie mieści się w głowie") bądź podać przekonywających argumentów na wyjaśnienie takich czy innych działań ludzkich, zwłaszcza tych, które wykraczają poza zwyczajowo, powszechnie w danej społeczności przyjęte reguły (na przykład normy obyczajowe) Zauważmy, że "ludzka natura" traktowana jest wówczas jako swojego rodzaju punkt odniesienia, jako taka instancja, skądinąd wygodna, która w sposób ostateczny uwarunkowuje (determinuje) określone działania; instancja, od której władzy nie można się nijak odwołać, z naturą przecież, jak wiadomo, nie dyskutuje się, natura jest nam dana!(fragment tekstu)

EN

The following article considers the relation culture versus nature from a cultural perspective. Assuming "double" subjectivity (self-awareness) of man as a constituent feature of human nature, which distinguishes man from the world of nature and situates him/her in the world of culture, the author attempts to show that both the idea of cultural determination through nature and the idea of determination of nature through culture have their historiccultural origins. They both "respond" to particular social demand: to a positive or negative outlook on nature or culture, depending on which of these two "worlds" is dominant in academic discourse and philosophical reflection at a given time.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Filozofia człowieka; Miejsce człowieka w społeczeństwie; Kultura

EN

Human philosophy; Person's role in society; Culture

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2016
• Tom: 2(47)
• Strony: 17--28

Twórcy

autor

Barbara Kotowa

Bibliografia

• Bielecki T : O pewnych niesamowitych właściwościach człowieka jako gatunku "Nauka" 2004, nr 1
• Ferry L , Vincent J -D : Co to jest człowiek? O podstawach filozofii i biologii. Przeł M Milewska Warszawa: PIW, 2003.
• Grzegorczyk A : Psychiczna osobliwość człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Scholar", 2003
• Ideas of Human Nature. Ed R Trigg 2nd ed Oxford, UK-Malden, Mass : Blackwell Publisher, 1999
• Jacob F : Gra możliwości. Esej o różnorodności życia Przeł M Kunicki-Goldfinger Wstępem opatrzył W J H Kunicki-Gold- finger Warszawa: PIW, 1987
• Kmita J : Kultura i poznanie. Warszawa: PWN, 1983
• Kmita J : Późny wnuk filozofii. Wprowadzenie do kulturoznawstwa Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2007
• Kołakowski L : Epistemologia strip-tease'u. W: Idem: Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone z lat 1955-1968. Przedmowa, wybór, oprac Z Mentzel T 3 Londyn: Plus Publication, 1989
• Kołakowski L : O barbarzyństwie W: Rozmowy na koniec wieku Cz 2 Prowadzą K Janowska, P Mucharski Kraków: Znak, 1998
• Lorenz K : Odwrotna strona zwierciadła Próba historii naturalnej ludzkiego poznania. Przeł K Wolicki Przedmową opatrzyła H Buczyńska-Garewicz Warszawa: PIW, 1977
• Pinker S : Tabula rasa. Spory o naturę ludzką Przekł A Nowak Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005
• Putnam H : Wiele twarzy realizmu i inne eseje. Wybrał, przełożył, wstępem poprzedził i przypisami opatrzył A Grobler Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998
• Vetulani J : Ten zły w nas. Z Jerzym Vetulanim rozmawia Justyna Siemienowicz "Znak" 2012, nr 690 (11)
• Wilson E O : O naturze ludzkiej. Przełożyła i opatrzyła słowem wstępnym B Szacka Warszawa: PIW, 1988