(Nie)koniecznie realizm - uwagi krytyczno-afirmatywne do perspektywy realistycznej w pedagogice

• Autorzy: Krzysztof Maliszewski

Warianty tytułu

(Nicht)unbedingt: Realismus - kritisch-affirmative Bemerkungen uber realistische Betrachtungsweise in der Padagogik

(Not) Necessarily Realism - the Critical-Affirmative Comments to the Point of View of Realism in Pedagogy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jednym z podstawowych stanowisk filozoficznych, jakie bierze się pod uwagę jako fundament projektów pedagogicznych, jest tzw. realizm1. W poszukiwaniu jasno określonych koncepcji wychowania bądź źródeł polskiej myśli pedagogicznej często się dziś do tego pojęcia sięga. Sprawa jest jednak złożona i wymaga pewnej ostrożności. Realność to niezwykle istotna kategoria myślenia pedagogicznego, deficytowa w dzisiejszej edukacji, generującej olbrzymie pokłady pozoru: zredukowanej aż po fałsz wizji życia ludzkiego, nieautentycznych odniesień kulturowych, marketingowego oszustwa, biurokratycznej iluzji etc., ale niekoniecznie realizm - przynajmniej w pewnych ujęciach - pozwala sprostać przenikliwości i złożoności pedagogicznego rozpoznania. Moim celem jest zwrócenie uwagi na kilka możliwych ograniczeń perspektywy realistycznej. Nie chodzi mi w żadnym razie o jej wykluczenie z dyskursu, jako że i na tym gruncie możliwe są - ufam - głębokie wglądy i pouczające konfrontacje, ale o uwypuklenie pułapek, w jakie przy braku ostrożności wpaść możemy, w dobrej wierze zatroskani o to, jak naprawdę jest.(fragment tekstu)

EN

The "reality" is an important category of pedagogical thinking. Education generates enormous layers of simulations today. But realism as an epistemological stance - at least in some shots - it is not able to meet this category. The text shows the dysfunctionality of disputes and reviews in the humanities (including those in pedagogy) that are carried out according to the dualistic division of the epistemological basis in philosophy between realism and idealism. Paradoxically, it could dissuade the interest in reality as a crucial category for education and pedagogical thought. The tradition of realism is worth to read again and look for its potential, but it can't mean building a museum in the midst of debates in the humanities. You need to open realism to a dialogue and an experience. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nauki społeczne; Pedagogika; Edukacja; Historia

EN

Social sciences; Pedagogy; Education; History

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2016
• Tom: 2(47)
• Strony: 217--230

Twórcy

autor

Krzysztof Maliszewski

Bibliografia

• Bal M.: Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik. Przeł. M. Bucholc. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2012.
• Filek J.: Filozofia jako etyka. Eseje filozoficzno-etyczne. Kraków: Znak, 2001.
• Godoń R.: Między myśleniem a działaniem. O ewolucji anglosaskiej filozofii edukacji. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012.
• Gutek G.: Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji. Przeł. A. Kacmajor, A. Sulak. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003.
• Horowski J.: Wychowanie moralne według pedagogiki neotomistycznej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
• Kołakowski L.: Etyka bez kodeksu. W: Idem: Kultura i fetysze. Eseje. Warszawa: PWN, 2000.
• Lenartowicz-Podbielska A.: Między nadmiarem a niedomiarem relatywizmu. Pytanie o transcendentalizm kulturowy. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2003.
• Maliszewski K.: Pedagogika filozoficzna jako ruch transdyscyplinarny. "Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne" 2016, T. 1, nr 2.
• Nagel T.: Pytania ostateczne. Przeł. A. Romaniuk. Warszawa: Fundacja "Aletheia", 1997.
• Nagel T.: Widok znikąd. Przeł. C. Cieśliński. Warszawa: Fundacja "Aletheia", 1997.
• Oby wszyscy tak milczeli o Bogu! Z ks. Józefem Tischnerem rozmawia Anna Karoń-Ostrowska. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2015.
• Poręba M.: Co to jest rzeczywistość? Warszawa: Fundacja na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi, 2014.
• Przyłębski A.: Etyka w świetle hermeneutyki. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2010.
• Ricoeur P.: O sobie samym jako innym. Przeł. B. Chełstowski. Warszawa: PWN, 2003.
• Rorty R.: Spełnianie obietnicy naszego kraju. Myśl lewicowa w dwudziestowiecznej Ameryce. Przeł. A. Karalus, A. Szahaj. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2010.
• Steiner G.: Rzeczywiste obecności. Przeł. O. Kubińska. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 1997.
• Tischner J.: Wstęp. Filozofia i chrześcijaństwo. W: Filozofia współczesna. Red. J. Tischner. Kraków: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy, 1989.
• Witkowski L.: Przełom dwoistości w pedagogice polskiej. Historia, teoria, krytyka. Kraków: Impuls, 2013.
• Markowski M.P.: Pochwała subiektywizmu. http://www.newsweek. pl/pochwala-subiektywizmu,45340,1,1.html [27.04.2016].