PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Czasopismo
2013 | 1(40) W poszukiwaniu wyznaczników jakości życia | 143--158
Tytuł artykułu

Psychologiczne wyznaczniki zadowolenia z życia osób w wieku emerytalnym

Autorzy
Warianty tytułu
Psychological Determinants of Life Satisfaction in Retirement Age
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Celem prezentowanych w tym artykule badań było sprawdzenie: 1. Czy wymiary osobowości (wyróżnione w Modelu Wielkiej Piątki), zasoby osobiste (poczucie koherencji, poczucie własnej skuteczności, poczucie własnej wartości, dyspozycyjny optymizm) i subiektywna ocena stanu zdrowia wiążą się z poznawczym i emocjonalnym zadowoleniem z życia osób w okresie zmian emerytalnych? 2. Które z uwzględnionych zmiennych psychologicznych pełnią rolę predykatorów każdego z wyróżnionych aspektów zadowolenia z życia w tym okresie? Opierając się na wynikach dotychczasowych badań, zakładano, że wyższej ocenie zadowolenia z życia (wyższej satysfakcji z życia, wyższemu poziomowi emocji pozytywnych oraz niższemu poziomowi emocji negatywnych) towarzyszyć będzie wyższy poziom ekstrawersji, otwartości na doświadczenia, ugodowości i sumienności oraz uwzględnionych zasobów osobistych. Przewidywano też, że neurotyczność oraz deklarowany poziom dolegliwości somatycznych będą ujemnie wiązać się z oceną zadowolenia z życia. (fragment tekstu)
EN
The aim of the study was to analyze the relationship between psychological variables (personality traits, personal resources, self-rated health) and psychological well-being (life satisfaction, positive and negative emotions) in those over retirement age. The results show significant correlations between most personality traits, personal resources and psychological well-being. No significant dependences have been found between openness to experiences and life satisfaction. The relationship between self-rated health and psychological well-being seem to be curvilinear. The regression analysis for life satisfaction has displayed three predicators that explain altogether 25% of the results' variance: the sense of comprehensibility (R2 = 0,18), self-esteem and self-efficacy. Positive emotions are predicted by four predicators that are responsible for 34% of the total variance - the sense of meaningfulness (R2 = 0,25), extraversion, self-efficacy and neuroticism. The greatest role in predicting negative emotions (altogether 58% of the results' variance) is played by neuroticism (R2 = 0,46). Other variables that are marked as significant ones in the regression analysis (the sense of manageability, intensity of self-esteem and extraversion) play a less important role. (original abstract)
Czasopismo
Rocznik
Strony
143--158
Opis fizyczny
Twórcy
  • Uniwersytet Łódzki
Bibliografia
  • Antonovsky A., 1993: The structure and properties of sense of coherence scale. "Social Science and Medicine", vol. 36 (6), s. 725-733.
  • Antonovsky A., 1995: Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Przeł. H. Grzegołowska-Klarkowska. Warszawa.
  • Argyle M., 2004: Psychologia szczęścia. Przeł. T. Kunz. Wrocław.
  • Beehr T.A., 1986: The process of retirement: A review and recommendations for future investigations. "Personnel Psychology", vol. 39, s. 31-55.
  • Bishop G.D., 2000: Psychologia zdrowia. Wrocław.
  • Bryniewicz W., 2007: Pozycja społeczna człowieka starego. W: Życie w starości. Red. B. Bugajska. Szczecin, s. 225-229.
  • Calasanti T.M., 1996: Gender and life satisfaction in retirement: An assessment of the male model. "Journal of Gerontology: Social Sciences", vol. 51B (1), s. 18-29.
  • Charrow C.B., 2006: Self-efficacy as a predictor of life satisfaction in older adults. "Dissertation Abstracts International Section A: Humanities and Social Sciences", vol. 67 (1A), s. 292.
  • Costa P.T., McCrae R.R., 1980: Influence of extraversion and neuroticism on subjective well-being: happy and unhappy people. "Journal of Personality and Social Psychology", vol. 38, s. 668-678.
  • Czapiński J., 1994: Psychologia szczęścia. Przegląd badań i zarys teorii cebulowej. Warszawa.
  • DeNeve K., Cooper H., 1998: The happy personality: a meta-analysis of 137 personality traits and subjective well-being. "Psychological Bulletin", vol. 124, s. 197-229.
  • Diener E. et al., 1985: The satisfaction with Life Scale. "Journal of Personality Assessment", vol. 49 (1), s. 71-75.
  • Dolińska-Zygmunt G., 1996: Orientacja salutogeniczna w problematyce zdrowotnej. Model Antonovsky'ego. W: Elementy psychologii zdrowia. Red. G. Dolińska-Zygmunt. Wrocław, s. 17-29.
  • Finogenow M., 2008: Psychologiczne uwarunkowania zadowolenia z życia w wieku emerytalnym - wyniki modelowania równań strukturalnych. "Polskie Forum Psychologiczne", T. 13, nr 2, s. 82-95.
  • Finogenow M., 2011a: Starzenie się społeczeństwa i starzenie się kompetencji. W: Kształcenie ustawiczne od A do Z. Kompetencje pracowników a współczesne potrzeby rynku pracy. Red. M. Znajmiecka-Sikora, B. Kędzierska, E. Roszko. Łódź, s. 211-234.
  • Finogenow M., 2011b: Zadowolenie z życia w okresie przejścia na emeryturę - uwarunkowania socjo-demograficzne. W: Rodzina i praca w warunkach kryzysu. Red. E. Bielawska-Batorowicz, L. Golińska. Łódź, s. 335-347.
  • Frąckiewicz L., 2002: Społeczne i ekonomiczne konsekwencje procesu starzenia się ludności. W: Polska a Europa. Procesy demograficzne u progu XXI wieku. Red. L. Frąckiewicz. Katowice, s. 11-25.
  • Furnham A., 1991: Work and leisure satisfaction. In: Subjective well-being. An interdisciplinary perspective. Eds. F. Strack, M. Argyle, N. Schwarz. Oxford, s. 235-259.
  • Furnham A., C heng H., 2000: Perceived parental behavior, self-esteem, and happiness. "Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology", vol. 35, s. 463-470.
  • Golińska L., 2003: Poczucie koherencji a zadowolenie z życia w różnych jego fazach. "Nowiny Psychologiczne", nr 4, s. 33-46.
  • Hampton N.Z., Marshall A., 2000: Culture, gender, self-efficacy, and life satisfaction: A comparison between Americans and Chinese people with spinal cord injuries. "Journal of Rehabilitation", vol. 66 (3), s. 21-28.
  • Haring-Hidore M. et al., 1985: Marital status and the subjective well-being: A research synthesis. "Journal of Marriage and the Family", vol. 47, s. 947-953.
  • Hayes N., Joseph S., 2003: Big 5 correlates of three measures of subjective well-being. "Personality and Individual Differences", vol. 34, s. 723-727.
  • Headey B., Wearing A., 1991: Subjective well-being: A stocks and flows framework. In: Subjective well-being. An interdisciplinary perspective Eds. F. Strack, M. Argyle, N. Schwarz. Oxford, s. 49-76.
  • Isen A.M., Daubman K.A., Nowicki G.P., 1987: Positive affect facilitates creative problem solving. "Journal of Personality and Social Psychology", vol. 52, s. 1122-1131.
  • Juczyński Z., 1999: Narzędzia pomiaru w psychologii zdrowia. "Przegląd Psychologiczny", T. 42 (4), s. 54-63.
  • Juczyński Z., 2001: Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa.
  • Kim J.E., Moen P., 2001: Is retirement good or bad for subjective well-being? "Current Directions in Psychological Science", vol. 10 (3), s. 83-86.
  • Kim J.E., Moen P., 2002: Retirement transitions, gender, and psychological well-being: a life-course, ecological model. "Journals of Gerontology, Series B, Psychological Sciences and Social Sciences", vol. 57 (3), s. 212-222.
  • Koniarek J., Dudek B., Makowska Z., 1993: Kwestionariusz Orientacji Życiowej. Adaptacja The Sense of Coherence Questionnaire (SOC) A. Antonovsky'ego. "Przegląd Psychologiczny", T. 36, s. 491-502.
  • Langlois M.W., Cramer K.M., 2004: The relationship between household composition and retirement stress. "Guidance & Counselling", vol. 20 (2), s. 89-98.
  • McCrae R.R., 2002: The maturation of personality psychology: Adult personality development and psychological well-being. "Journal of Research in Personality", vol. 36, s. 307-317.
  • McCrae R.R., Costa P.T., 1991: Adding Liebe und Arbeit: The five-factor model and well-being. "Personality and Social Psychology Bulletin", vol. 17 (2), s. 227-232.
  • Mojs E., Głowacka M.D., Głowacka-Rębała A., 2007: Człowiek stary wobec przemian technologicznych. W: Życie w starości. Red. B. Bugajska. Szczecin, s. 327-333.
  • Pasik M., 2007: Poczucie koherencji a zadowolenie z życia u kobiet i mężczyzn na emeryturze. "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego - Folia Psychologica", [T.] 11, s. 67-79.
  • Pinquart M., Schindler I., 2007: Changes of life satisfaction in the transition to retirement: A latent-class approach. "Psychology and Aging", vol. 22 (3), s. 442-455.
  • Poprawa R., 2001: Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: Podstawy psychologii zdrowia. Red. G. Dolińska-Zygmunt. Wrocław, s. 103-142.
  • Reitzes D.C., Mutran E.J., Fernandez M.E., 1996: Does retirement hurt well-being? Factors influencing self-esteem and depression among retirees and workers. "Gerontologist", vol. 36 (5), s. 649-656.
  • Schimmack U., Diener E., 2003: Predictive validity of explicit and implicit self-esteem for subjective well-being. "Journal of Research in Personality", vol. 37, s. 100-106.
  • Seccombe K., Lee G.R., 1986: Gender differences in retirement satisfaction and its antecedents. "Research on Aging", vol. 8, s. 426-440.
  • Seligman M.E.P., 1995: Optymizmu można się nauczyć. Jak zmienić swoje myślenie i swoje życie. Przeł. A. Jankowski. Poznań.
  • Semków J., 2007: Starość jako zadania człowieka uwikłanego w kontekst współczesności. W: Życie w starości. Red. B. Bugajska. Szczecin, s. 33-40.
  • Skrzypińska K., 2002: Pogląd na świat a poczucie sensu i zadowolenie z życia. Kraków.
  • Straś-Romanowska M., 2000: Późna dorosłość. Wiek starzenia się. W: Psychologia rozwoju człowieka. Red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała. T. 2. Warszawa, s. 263-292.
  • Szarota P., 1998: Osobowość a samopoczucie. "Studia Psychologiczne", T. 36 (2), s. 119-128.
  • Trafiałek E., 2003: Polska starość w dobie przemian. Katowice.
  • Veenhoven R., 1991: Questions on happiness: classical topics, modern answers, blind spots. In: Subjective well-being. An interdisciplinary perspective. Eds. F. Strack, M. Argyle, N. Schwarz. Oxford, s. 7-26.
  • Watson D., Clark L.A., 1992: On traits and temperament: General and specific factors of emotional experience and their relation to the five-factor model. "Journal of Personality", vol. 60, s. 441-476.
  • Wu A.S., Tang C.S., Yan E.C., 2005: Post-retirement voluntary work and psychological functioning among older Chinese in Hong Kong. "Journal of Cross-Cultural Gerontology", vol. 20, s. 27-45.
  • Zając L., 2002: Psychologiczna sytuacja człowieka starszego oraz jej determinanty. W: Starość i osobowość. Red. K. Obuchowski. Bydgoszcz, s. 53-112.
  • Zalewska A., 2003: Dwa światy. Emocjonalne i poznawcze oceny jakości życia i ich uwarunkowania u osób o wysokiej i niskiej reaktywności. Warszawa.
  • Zawadzki B. et al., 1998: Inwentarz Osobowości NEO-FFI Costy i McCrae. Podręcznik do polskiej adaptacji. Warszawa.
  • Zhang L., Leung J.P., 2002: Moderating effects of gender and age on the relationship between self-esteem and life satisfaction in mainland Chinese. "International Journal of Psychology", vol. 37 (2), s. 83-91.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171627708

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.