Prawna ochrona wartości dziecka i dzieciństwa

• Autorzy: Anna Nowak

Warianty tytułu

Legal Protection of the Value of a Child and Childhood

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dziecko, dzieciństwo to przedmiot żywego zainteresowania przedstawicieli nauk społecznych, humanistycznych, nauk o człowieku, podejmujących próby i wysiłki obiektywizacji fenomenu bycia dzieckiem, doświadczania dzieciństwa w jego wymiarze indywidualnym czy wspólnotowym (Modrzewski, 2005, s. 74). Dzieciństwo w ujęciu nauk społecznych (humanistycznych) postrzegane jest zwykle jako fakt kulturowy, zrelatywizowany do określonego historycznie miejsca i czasu. Jest zatem bytem określonym w kontekście danej kultury i postrzeganym jako byt skonwencjonalizowany, intersubiektywnie obecny, obarczony znaczeniami, nierzadko o statusie wartości kulturowej (Modrzewski, 2005, s. 75). W swoim tekście chciałabym zwrócić uwagę na aspekt prawny dotyczący dziecka, dzieciństwa i prawnej ochrony ich wartości. Na gruncie prawa wyróżniono trzy etapy życia ludzkiego. Życie człowieka rozpoczynają narodziny i symboliczne podniesienie niemowlaka do góry przez ojca; to tzw. sublatio stanowiło swoiste uznanie dziecka i wywodziło się z tradycji przedchrześcijańskich. Dziecko nie ma żadnych uprawnień, określane jest jako małoletnie - minorennitas i podlega ojcu we wszystkim. Drugi etap określają lata sprawne maiorennitas albo anni pubertatis. Dzieci mogą uczestniczyć w pewnych czynnościach prawnych. I w końcu nadchodzą lata roztropne anni discretionis (Żołądź -Strzelczyk, 2005, s. 87). W przeszłości dzieci należały do swoich rodziców. W dawnej Polsce dziecko nie posiadało pełni praw, było podporządkowane głównie ojcu i całkowicie od niego zależne. Dzieci do 7. roku życia były pod opieką kobiet, a następnie przechodziły pod opiekę ojca. Władza ojca była tak rozległa, nieograniczona, że mógł on decydować o wolności, życiu i śmierci członków rodziny, także dzieci. Ojciec miał prawo porzucić słabowite dziecko, miał prawo sprzedać je, zabić, zastawić... Dopiero wiek XX przyniósł zmiany. (fragment tekstu)

EN

The analysis presented in the paper are focused at the problems of legal protection of the children and child values. There is presented the juvenile's status in the civil and family law as well as there is indicated the rule of children's good as a superior idea, which should be respected by adults during examination the law cases related to the children. There are analyzed the possibilities of the children's good protection by the court's interference to the custody by using different law means. There is also presented a reference to the Polish Constitution and it's legal regulations related to the children and childhood protection. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dzieci; Rodzina; Prawa dziecka; Ochrona praw dziecka; Regulacje prawne

EN

Children; Family; Child rights; Protection of children's rights; Legal regulations

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2010
• Tom: 1(34) Dzieciństwo - witraż bolesny
• Strony: 119--126

Twórcy

autor

Anna Nowak

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Cichowlas R., 2000: Dobro dziecka w kontekście Konwencji o Prawach Dziecka. W: Pedagogiczne aspekty Paktów Praw Człowieka i Konwencji Praw Dziecka, założenia i rzeczywistość. Red. M. Jakowicka, K. Stecha. Zielona Góra.
• Domachowski W., 1998: "Dobro dziecka" jako kategoria w psychologicznej ekspertyzie sądowej w sprawach o przemoc w rodzinie. W: Przemoc w rodzinie: diagnoza, orzecznictwo, profilaktyka. Red. J.M. Stanik, Z. Majchrzak. Katowice.
• Gardocki L., 2001: Prawo karne. Warszawa.
• Haak H., 1995: Władza rodzicielska. Komentarz. Toruń.
• Konarska-Wrzosek V., 1999: Ochrona dziecka w polskim prawie karnym. Toruń.
• Modrzewski J., 2005: Małe ojczyzny jako przestrzeń socjalizacji dzieci. Między standaryzacją a marginalizacją dzieciństwa. W: Dziecko edukacyjne i pomocowe. Oferty małych ojczyzn. Red. T. Frąckowiak. Poznań-Wągrowiec.
• Nowacki J., Tobor Z., 1991: Wstęp do prawoznawstwa. Katowice.
• Nowak A., 2005: Zarys prawa dla pedagogów społecznych. Katowice.
• Smyczyński T., 2005: Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa.
• Żołądź-Strzelczyk D., 2005: Dziecko w rodzinie i społeczeństwie staropolskim. W: Dziecko edukacyjne i pomocowe. Oferty małych ojczyzn. Red. T. Frąckowiak. Poznań-Wągrowiec.