Inicjatywa ludowa w sprawie przeprowadzenia ogólnokrajowego referendum wpływającego na ustawodawstwo : na przykładzie uregulowań szwajcarskich, włoskich i polskich

• Autorzy: Sabina Grabowska

Warianty tytułu

Popular Initiative Regarding Carrying Out Nationwide Referendum Influencing Legislation in Selected European Countries - Switzerland, Italy and Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W państwach europejskich tylko nieliczni ustawodawcy dopuścili stosowanie inicjatywy ludowej w sprawie przeprowadzenia referendum zwykłego. W niniejszym opracowaniu instytucja ta zostanie przedstawiona na przykładzie rozwiązań szwajcarskich, włoskich i polskich. W Szwajcarii i we Włoszech przez ustawę referendalną rozumie się taką ustawę, która po uchwaleniu przez parlament, ale jeszcze przed wejściem w życie, jest poddawana referendum, tzw. wetu ludowemu. W Polsce ustawa referendalna rozumiana jest jako ustawa, której projekt bądź materia mogą zostać poddane pod głosowanie ludowe przed jej uchwaleniem przez parlament. (fragment tekstu)

EN

The article touches upon one of the forms of direct democracy, that is the institution of popular initiative concerning usual referendum. The initiative has been exemplified by three European countries, i.e. Switzerland, Italy and Poland. Usual referendum can be held only when the law to be voted by popular voting is the referendum law. In Switzerland and Italy it is the law which after being passed by the Parliament, but before its coming into effect, is subject to the referendum, the so-called popular veto. In Poland, the referendum law is understood as the law whose bill or text can be subject to a popular vote before its passing by the parliament. In the countries under discussion, the subjects entitled to move for popular initiative regarding usual nationwide referendum are citizens. The minimum number of signatures which is necessary for a proposal to be put forward in accordance with the law has been adjusted to the number of citizens in a given country. A number of people supporting the referendum proposal have their own representative or representatives who are obliged to coordinate matters connected with organizing popular initiative and representing it before the organs responsible for its admission. Depending on legislative regulations in individual countries the motion to carry out the referendum is put forward either by legislative authority (one of the houses of parliament) or executive authority (President). Each of the legislators treated the problem of matters connected with popular initiative differently: either in a detailed way (Switzerland), or quite casually (Poland), up to complete passing over this matter in the law regulating questions related to the popular initiative (Italy). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Referendum; Regulacje prawne

EN

Referendum; Legal regulations

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2003/2004
• Tom: 50/51
• Strony: 45--73

Twórcy

autor

Sabina Grabowska

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• A. E. Ziasli: Schweizerisches Referendum, Zürich 1908,
• A. Jakowska: Referendum lokalne, "Wspólnota" 1999, nr 50,
• A. Jakowska: Sprawa ważna dla gminy, "Wspólnota" 1999, nr 44,
• A. Kulig, B. Naleziński: Referendum w systemie ustrojowym Polski, "Przegląd Sejmowy" 1996, nr 5,
• A. Patrzałek: Referendum na świecie. Problemy konstytucyjnoprawne, [w:] Referendum w Polsce współczesnej, pod red. D. Waniek, M. Staszewskiego, Warszawa 1995,
• A. Siegfried: La Suisse - démocratie témoin, Neuchâtel 1956,
• A. Stutzer: Demokratieindizes für die Kantone der Schweiz, IEW Working Paper 23, Institute for Empirical Research in Economics, University of Zurich 1999
• A. Szmyt: Ustawa referendalna, "Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 1745;
• A. Trechsel, U. Serdült: Kaleidoskop Volksrechte: Die Institutionen der direkten Demokratie in den schweizerischen Kantonen 1970-1996, Basel-Genf-München 1999,
• A. von Orelli: Das Staatsrecht der Schweizerischen Eidgenossenschaft, b.m.w. 1885,
• B. S. Frey: Direct Democracy: Politico-Economic Lessons from Swiss Experience, "American Economic Review" 1994, nr 84 (2),
• B. Szepietowska: Opinia w związku z postanowieniem Sądu Najwyższego z 26 maja 1998 r. uchylającym uchwałę Prezydium Sejmu w sprawie odmowy przyjęcia wniosku o zarządzenie referendum, "Przegląd Sejmowy" 1998, nr 5,
• B. Szepietowska: Treść art. 112 Konstytucji RP - zakres przedmiotowy regulaminu Sejmu, "Biuletyn - Ekspertyzy i Opinie Prawne, Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu", nr 3 (25), Warszawa 1997
• D. Thürer: Instytucje demokracji bezpośredniej w Szwajcarii, [w:] Tworzenie prawa w demokratycznym państwie, pod red. H. Suchockiej, Warszawa 1992.
• D'Alessio: Sui poteri presidenziali In tema d'indizione e di fissazione della data del referendum, G. C. 1973
• E. Gruner: Eigentumlichkeiten der schweiz. Parteienstruktur. Politische Vierteljahresschrift, Bd. 5/1964,
• E. Olejniczak-Szałowska: Referendum lokalne w świetle ustawodawstwa polskiego, Warszawa 2002,
• E. Spagna-Musso: L'iniziativa nella formazione delle leggi italiane, t. I - Il potere d'iniziativa legislativa, Napoli 1958,
• E. Zieliński: Referendum w państwie demokratycznym, [w:] Referendum w Polsce współczesnej, pod red. D. Waniek, M. T. Staszewskiego, Warszawa 1995,
• F. Masnata: Le parti socialiste et la tradition démocratique en Suisse, Paris 1963,
• G. Arezzo di Trifiletti: Il referendum abrogativo e gli istituti di democrazia diretta, Rimini 1988,
• G. Arezzo di Trifiletti: Istituti di democrazia diretta nell' ordinamento italiano, "Nuova rasserna di legislazione, dottrina e giurisprudenza" fasc. 5 (marzo 1) 1987
• G. Balladore-Pallieri: Diritto costituzionale, Milano 1965,
• G. Rolla : Primi cenni bulla funzione e bulla natura giuridica dei promotori del referendum abrogativo, [w:] Problemi relativi alla legge istitutiva del referendum abrogativo, Studi Parlamentari e di politica costituzionale, nr 14, Genova 1971,
• G. Vedel: Manuel élémentaire de droit constitutionnel, Paris 1949,
• H. Lüchinger: Die Auslegung der Schweizerischen Bundesverfassung, Zürich 1954
• J. A. Porowski, [w:] Sądy Konstytucyjne w Europie, t. I, pod red. J. Trzcińskiego, Warszawa 1996.
• J. Buczkowski: Podstawowe zasady prawa wyborczego III Rzeczypospolitej, Lublin 1998,
• J. F. Aubert: Traité du droit constitutionnel suisse, Ides et Calendes, Neuchâtel 1967.
• J. Hatschek: Allgemeines Staatsrecht, cz. II - Das Recht der modernen Demokretie, Leipzig 1907,
• J. Laferriere: Manuel de droit constitutionnel, Paris 1947.
• J. Meynaud: Les organisations profesionnelles en Suisse, Lozanna 1963,
• J. Mordwiłko: Opinia w sprawie postępowania z wnioskami obywatelskimi wniesionymi do Sejmu w sprawie zarządzenia referendum, "Przegląd Sejmowy" 1999, nr 1,
• J. Mordwiłko: Opinia w sprawie trybu postępowania Sejmu z wnioskiem grupy obywateli o przeprowadzenie referendum ogólnokrajowego, "Przegląd Sejmowy" 2000, nr 3,
• J. Mordwiłko: Opinia w związku z postanowieniem Sądu Najwyższego z 26 maja 1998 r. uchylającym uchwałę Prezydium Sejmu w sprawie odmowy przyjęcia wniosku o zarządzenie referendum, "Przegląd Sejmowy" 1998, nr 5,
• J. Mordwiłko: W sprawie struktury i kompetencji kierowniczego organu Sejmu w świetle Konstytucji RP, "Biuletyn Ekspertyzy i Opinie Prawne, Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu" nr 3 (25), Warszawa 1997
• J. Repel: Nowa ustawa o referendum, "Przegląd Sejmowy" 1997, nr 2,
• J. Steiner: Gewaltlose Politik und kulturelle Vielfalt, Bern 1970,
• J. Zakrzewska: Ustrój polityczny Republiki Włoskiej, Warszawa 1986,
• K. Buerkli: Direkte Gesetzgebung durch das Volk, Zürich-Genf 1869.
• K. Meyer: Verbände und Demokratie in der Schweiz, Olten 1968,
• L. Garlicki, B. Szepietowska: Ustawa w projektach Konstytucji RP, "Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 1745;
• L. Garlicki: Konstytucja a ustawy przedkonstytucyjne, [w:] Wejście w życie nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. XXXIX Ogólnopolska Konferencja Katedr Prawa Konstytucyjnego. Księga Pamiątkowa K. Działochy, pod red. Z. Witkowskiego, Toruń 1998.
• L. P. Feld i M. R. Savioz: Direct Democracy Matters for Economic Performance: An Empirical Investigation, "Kyklos" 1997, nr 50 (4),
• M. Bridel: Precis de droit constitutionnel et public suisse, Lausanne 1965
• M. Duverger: Droit constitutionnel et institutions politiques, Paris 1958.
• M. Jabłoński: Ogólna charakterystyka instytucji referendum ogólnokrajowego po uchwaleniu nowej Konstytucji RP, "Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 2142, "Przegląd Prawa i Administracji", Wrocław 1999, T. XLII,
• M. Jabłoński: Referendum "de lege lata" i "de lege ferenda", "Acta Universitatis Wratislaviensis", nr 2047, "Przegląd Prawa i Administracji", Wrocław 1997, T. XXXIX
• M. Jabłoński: Referendum jako forma wyrażenia zgody na przekazanie organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencji organów władzy państwowej w niektórych sprawach, "Acta Universitatis Wratislaviensis", nr 2079, "Przegląd Prawa i Administracji", Wrocław 1998, T. XL,
• M. Jabłoński: Referendum ogólnokrajowe w polskim prawie konstytucyjnym, "Acta Universitatis Wratislaviensis", nr 2331, "Prawo" Wrocław 2001, T. CCXXIV,
• M. Jabłoński: Uwagi o referendum lokalnym, "Prawa Człowieka", nr 4, Katowice 1997
• M. Jabłoński: Wynik referendum a zasada dyskontynuacji prac Sejmu, "Acta Universitatis Wratislaviensis", nr 2100, "Przegląd Prawa i Administracji", Wrocław 1997, T. XXXIX
• M. Kudej: Opinia w związku z postanowieniem Sądu Najwyższego z 26 maja 1998 r. uchylającym uchwałę Prezydium Sejmu w sprawie odmowy przyjęcia wniosku o zarządzenie referendum, "Przegląd Sejmowy" 1998, nr 5,
• M. Pietrzak: Demokracja reprezentacyjna i bezpośrednia w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Referendum konstytucyjne w Polsce, pod red. M. T. Staszewskiego, Warszawa 1997,
• M. Prélot: Institutions politiques et droit constitutionnel, Paris 1969,
• M. Wyrostek: Urządzenia polityczne Szwajcarii, Kraków 1907,
• P. Bellomia: Legittimità ammissibilità del referendum sull'aborto tra Corte costituzionale e Corte di Cassazione, [w:] Giurisprudenza constituzionale, 1975,
• P. Biscaretti di Ruffia: Diritto constituzionale, Napoli 1986.
• P. Furlong: The Constitutional Court in Italian Politics, "West European Politics", nr 11, lipiec 1988,
• P. Sarnecki: O regulacjach między przepisami nowej Konstytucji a pozycją i uprawnieniami Prezydium Sejmu, "Biuletyn Ekspertyzy i Opinie Prawne, Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu", nr 3 (25), Warszawa 1997
• P. Sarnecki: Opinia w sprawie postępowania z wnioskami obywatelskimi wniesionymi do Sejmu w sprawie zarządzenia referendum, "Przegląd Sejmowy" 1999, nr 1
• P. Sarnecki: Rząd a parlament Konfederacji Szwajcarskiej, Kraków 1978.
• P. Sarnecki: Ustawa z 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym na tle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, "Przegląd Sejmowy" 2003, nr 3,
• P. Sarnecki: Wprowadzenie Konstytucji w życie, [w:] Wejście w życie nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. XXXIX Ogólnopolska Konferencja Katedr Prawa Konstytucyjnego. Księga Pamiątkowa K. Działochy, pod red. Z. Witkowskiego, Toruń 1998.
• P. Winczorek: Projekt ustawy o referendach ogólnokrajowych, "Państwo i Prawo" 2002, nr 12
• Prawo, źródła prawa i gwarancje jego zasadności w projektach Konstytucji RP, pod red. K. Działochy, A. Preisnera, Wrocław 1995.
• Prawo, źródła prawa i gwarancje jego zasadności w projektach Konstytucji RP, pod red. K. Działochy, A. Preisnera, Wrocław 1995,
• R. Klimowiecki: Rada Związkowa (Bundesrat) w Szwajcarii, "Państwo i Prawo" 1958, nr 10,
• R. Szarek: Granice lokalnej demokracji, "Gazeta Prawna" 1999, nr 44,
• R. Szarek: Referendum gminne - realia a rzeczywistość, "Wspólnota" 1998, nr 11,
• R. Szewczuk: Konsultacje społeczne (referendum) przy zmianach w podziale terytorialnym kraju, "Studia Iuridica" t. 32, Współczesne problemy administracji publicznej, Warszawa 1996
• S. Garbowska: Inicjatywa ludowa w Rzeczypospolitej Polskiej, "Rzeszowskie Zeszyty Naukowe", Rzeszów 2001, t. 30,
• S. Grabowska: Geneza i ewolucja inicjatywy ludowej w Europie, "Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, Historia - Prawo - Administracja. Gubernaculum et Administratio", Częstochowa 2001,
• W. Haller: Das Schweizerische Bundesgericht als Verfassungsgericht, [w:] Verfassungsgerichtsbarkeit in Westeuropa, t. 211, Wien 1993
• W. Haller: Direkte Demokratie in der Schweiz, [w:] Politische Systeme und direkte Demokratie, W. Luthardt und A. Waschkuhn [rsg.], München und Wien 1997,
• W. Linder: Demokracja szwajcarska. Rozwiązywanie konfliktów w społeczeństwie wielokulturowym, tłum. Z. Pucek, Rzeszów 1996
• W. Skrzydło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku. Komentarz, Kraków 1998,
• W. Skrzydło: Problemy i kierunki nowelizacji prawa wyborczego w Polsce, [w:] Konstytucja - wybory - parlament. Studia ofiarowane Zdzisławowi Jaroszowi, pod red. L. Garlickiego, Warszawa 2000
• W. Sokolewicz: Postępowanie z projektem ustawy lub uchwały, do którego nie dołączono uzasadnienia, "Biuletyn Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu", Warszawa 1993, nr 2
• Y. Hangartner: Grundzüge des schweizerischen Staatsrechts, t. I - Organisation, Zürich 1980,
• Z. Czeszejko-Sochacki: Procedura legislacyjna w Konfederacji Szwajcarskiej, "Przegląd Sejmowy" 1994, nr 4,
• Z. Czeszejko-Sochacki: Referendum i inicjatywa ludowa w systemie politycznym Konfederacji Szwajcarskiej, "Studia Prawnicze PAN, Instytut Państwa i Prawa", z. 2-3, Warszawa 1989,
• Z. Czeszejko-Sochacki: Sądowa kontrola konstytucyjności w prawie szwajcarskim, "Przegląd Sejmowy" 1995, nr 4
• Z. Giacometti: Die rechtliche Stellung der Gemeinden in der Schweiz, [w:] Die direkte Gemeindedemokratie in der Schweiz, pod red. M. Bridel, Zürich 1952,
• Z. Jarosz: Opinia w związku z postanowieniem Sądu Najwyższego z 26 maja 1998 r. uchylającym uchwałę Prezydium Sejmu w sprawie odmowy przyjęcia wniosku o zarządzenie referendum, "Przegląd Sejmowy" 1998, nr 5,
• Z. Niewiadomski: Instytucje demokracji bezpośredniej w Szwajcarii, "Problemy Rad Narodowych" 1987, nr 68,
• Z. Wasik: Rola szwajcarskiej Rady Związkowej w działalności ustawodawczej państwa, "Państwo i Prawo" 1978, nr 11,
• Z. Witkowski: Trybunał Konstytucyjny Republiki Włoskiej, [w:] Sądy Konstytucyjne w Europie, t. I, pod red. J. Trzcińskiego, Warszawa 1996,