Oligarchia a wybory parlamentarne w Republice Mołdawii w 2019 r.

• Autorzy: Kinga Bacewicz

Warianty tytułu

Oligarchy and Parliamentary Elections in the Republic of Moldova in 2019

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszego artykułu jest analiza wpływu najważniejszych mołdawskich oligarchów na wybory parlamentarne w Republice Mołdawii w 2019 r. oraz głównych mechanizmów wdrożonych do procesu wyborczego w celu realizacji oligarchicznych interesów. Wybrany przeze mnie problem badawczy to zagadnienie z zakresu nauk o polityce i studiów wschodnich, poszerzające wiedzę na temat oligarchii w obszarze postradzieckim. Uwzględniam również w tekście znaczenie aktywności politycznej mołdawskich oligarchów dla środowiska zewnętrznego - szczególnie przestrzeni postsowieckiej oraz procesów integracyjnych w Europie. Ze względu na bliskość czasową omawianych wydarzeń jest to również jedno z pierwszych opracowań naukowych na temat wpływów oligarchatu w Republice Mołdawii w ostatniej dekadzie. (fragment tekstu)

EN

Parliamentary elections in the Republic of Moldova were held on 24 February 2019. According to domestic and international observers, the election results did not refl ect the real preferences of Moldovan voters. This assessment was a result of numerous violations (such as buying votes and abusing administrative resources) and political manipulation made by Moldovan oligarchs and political parties, subordinated to the oligarchs. In this situation, establishing a majority government was impossible, leading to a temporary period of dual power. The political deadlock was finally broken by the unanimous eff orts of the Russian Federation, the United States and the European Union. The international intervention deprived Vlad Plahotniuc of his hegemonic political infl uence. The oligarch left Moldova and the power in the country was taken over by a new coalition government composed of the socialists and the opposition bloc acum. However, this change did not lead to the democratisation of Moldovan political life. After only a few months, the role of the political hegemon was taken by the pro-Russian president Igor Dodon. Therefore, the postulate of the deoligarchisation of Moldova, which was used for several months by national and foreign media, only served to change the person in the position of the main political leader. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kapitalizm oligarchiczny; Wybory parlamentarne; System polityczny; Społeczeństwo postsocjalistyczne; Nadużycie prawa

EN

Oligarchic capitalism; Parliamentary election; Political system; Post-communist society; Abuse of law

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 4
• Strony: 95--129

Twórcy

autor

Kinga Bacewicz

• Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE

Bibliografia

• International Election Observation Mission. Republic of Moldova - parliamentary elections, 24 February 2019. Statement of preliminary findings and conclusions. Preliminary conclusions, European Parliament, Organization for Security and Co-operation in Europe Office for Democratic Institutions and Human Rights, Organization for Security and Co-operation in Europe Parliamentary Assembly, 10 IV 2019: <https://www.osce.org/odihr/elections/moldova/412346?download= true/> [dostęp: 2 VI 2021].
• International Election Observation Mission to Moldova. Parliamentary Elections of 24 February 2019. Final report, European Network of Election Monitoring Orga-nizations, April 2019: <http://enemo.eu/uploads/file-manager/Enemofinalreport Moldova2019ENG.pdf> [dostęp: 2 VI 2021].
• IRI Moldova International Election Observation Mission. Final report, International Republican Institute, February 2019: <https://www.iri.org/sites/default/files/ iri_moldova_eom_final_reportpdf> [dostęp: 2 VI 2021].
• Kern C., Observation of the parliamentary elections in the Republic of Moldova (24 February 2019), Council of Europe, 8 IV 2019 (Election Observation Report, 14859): <https://assembly.coe.int/nw/xml/xRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid= 27492&lang=en/> [dostęp: 2 VI 2021].
• Observation Mission for the parliamentary elections of 24 February 2019. Final report, Promo-Lex, Chisinau 2019: <https://promolex.md/wp-content/uploads/2019/04/Raportul_final_alegeri_parlamentare_2019_Eng.pdf?__cf_chl_jschl_tk__=25ff30614d196beffcc5dcd9b0af7b9633500801-1623836187-0-Avq7iziRuxhxyWz3vu9KxgrMRrBnl31Ci40NkCGTuzl25r010fqg6lxbb29AWHvz3qGXFRKv0hj-M_rGFupOJ3W1azs-9v-Dstgtcx4Eol65ZpbDqyv2eyx9t1oKwąóBPslhGY-0a0u6-L5KzsuWaRL3lFS-kdbDce0YfhisAX7LSwgJZzd8xg_pize01Xg4LEdiL27F1svhqa8xqfgNJzSi9a4f_3LdqHsoSqc-nMzUiL3ff-ppvE7F5JxYbnBmY4LkfT5Bk0liirgwu-sARCZRqA2h8v3lYiAL6tjdF43hOyPi5h8j_XSlKW5hy-zgGPY4krhg6k6wiJK0GYJvTFJaD8w-0lJTcme4FNmSAv00S0c82x2)OjpdOjhzqCK7Kx8g1Bd_vTUpzqGxGr_Ybd4t8NU5LWg6ozkqZpJuYS)'5N0mpD5SvWaL-o7pXLDy9alcaWuenX20CSJwo_eTep0gHHvgqYsfeFfutgKpvU2GZKYxw1sEfR2vSBLin09nM_m0novLmPnv1e5DFSSBWp1tXvXYZLG4JyeiveiFd7szFSxC_0hl2hDSPMsy7YKrq5vcO> [dostęp: 2 VI 2021].
• ODIHR Elections Observation Mission. Republic of Moldova, parliamentary elections, 24 February 2019. Interim report (15 January - 4 February 2019), 0SCE Office for Democratic Institutions and Human Rights, 8 II 2019: <https://www.osce.org/ odihr/elections/moldova/410996/> [dostęp: 2 VI 2021].
• Report of the European Parliament Delegation for the observation of the parliamentary elections in the Republic of Moldova headed by Ms Rebecca Harms, European Parliament, 24 II 2019: <https://www.europarl.europa.eu/cmsdata/212474/Moldova-EP-Report-parliamentary-elections_Feb_2019.pdf/> [dostęp: 2 VI 2021].
• Republic of Moldova. Parliamentary elections 24 February 2019. odihr Elections Observation Mission final report, Organization for Security and Co-operation in Europe Office for Democratic Institutions and Human Rights, Warsaw 22 V 2019: <https://www.osce.org/files/f/documents/8/a/420452.pdf> [dostęp: 2 VI 2021].
• Republic of Moldova Parliamentary elections 24 February 2019. odihr Needs Assessment Mission report, Organization for Security and Co-operation in Europe Office for Democratic Institutions and Human Rights, Warsaw 30 VII 2018: <https://www. osce.org/odihr/elections/389345?download=true> [dostęp: 2 VI 2021].
• Republic of Moldova. Presidential election 30 October and 13 November 2016. osce/ odihr Elections Observation Mission final report, Organization for Security and Co-operation in Europe Office for Democratic Institutions and Human Rights, Warsaw 15 II 2017: <https://www.osce.org/odihr/elections/moldova /300016?download=true/> [dostęp: 2 VI 2021].
• Arystoteles, Polityka, tłum. L. Piotrowicz, [w:] Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 1, Warszawa 2003.
• Bacewicz K., Wiemers S., IT010 Spot Report no.01, 2.02.2019. Republic of Moldova.
• Parliamentary elections 24 February 2019, Organization for Security and Co-operation in Europe, Bielce 2 II 2019.
• Baker M., Moldova's mysterious magnate, "Radio Free Europe. Radio Liberty" [online], 6 V 2015 [dostęp: 18 IX 2019]: <https://www.rferl.org/a/moldova-myste-rious-magnate-ilan-shor-scandal/26998388.html/>.
• Benedyczak J., Dyner A. M., Gibadło L., Kaca E., Pieńkowski J., Szeligowski D., Wizja rozwoju Partnerstwa Wschodniego po 2020 roku, red. E. Kaca, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2019: <https://www.pism.pl/publikacje/Raport_PiSM_Wizja_rozwoju_Partnerstwa_Wschodniego_po_2020_roku> [dostęp: 2 VI 2021].
• Burakowski A., Cianciara A. K., Wódka J., Olszewski P., Europeizacja partii politycznych i grup interesu w wybranych krajach Partnerstwa Wschodniego i kandydujących do Unii Europejskiej, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2015.
• Całus K., Mołdawia: od pluralizmu oligarchicznego do hegemonii Plahotniuca, Ośrodek Studiów Wschodnich, [Warszawa] 11 IV 2016 (Komentarze osw, 208): <https:// www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2016-04-11/moldawia-od-pluralizmu-oligarchicznego-do-hegemonii/> [dostęp: 8 VIII 2019].
• Całus K., Mołdawia. Państwo niekonieczne, Wydawnictwo "Czarne", Wołowiec 2020.
• Całus K., Mołdawia: upadek rządu Mai Sandu, "Ośrodek Studiów Wschodnich" [online], 13 XI 2019 [dostęp: 18 XI 2019]: <https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/ analizy/2019-11-13/moldawia-upadek-rzadu-mai-sandu/>.
• Całus K., Mołdawia: wybory bez nadziei, "Ośrodek Studiów Wschodnich" [online], 25 II 2019 [dostęp: 12 IX 2019]: <https:https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/ analizy/2019-02-25/moldawia-wybory-bez-nadziei>.
• Całus K., Mołdawski teatr polityczny. Układ sił w roku wyborczym, Ośrodek Studiów Wschodnich, [Warszawa] 31 I 2018 (Komentarze OSW, 258): <https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2018-01-31/moldawski-teatr-polityczny-uklad-sil-w-roku-wyborczym/> [dostęp: 18 IV 2020].
• Całus K., Państwo niedokończone. 25 lat mołdawskiej niepodległości, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2016 (Prace OSW, 59).
• Codul Penal al Republicii Moldova: <https://bit.ly/2LnHjdm.> [dostęp: 22 V 2019].
• European Parliament resolution of 14 November 2018 on the implementation of the EU Association Agreement with Moldova (2017/2281(1*11)), P8_ta(2018)0458, European Parliament, 14 XI 2018: <https://www.europarl.europa.eu/doceo/docu-ment/TA-8-2018-0458_EN.html?redirect/> [dostęp: 18 IV 2021].
• Heywood A., Politologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• Ignatowicz K., Emanacja rosyjskich interesów w Republice Mołdawii, "Studia Wschodnioeuropejskie" 2019, nr 10.
• Konończuk W., Cenusa D., Kakachia K., Oligarchs in Ukraine, Moldova and Georgia as key obstacles to reforms, Centre for European Policy Studies, The Institute for Economic Research and Policy Consulting, The Expert-Group, Reformatics, 24 V 2017: <http://gip.ge/wp-content/uploads/2017/07/Oligarchs_14-June_FiNAL_0.pdf> [dostęp: 18 IV 2021].
• Martus V., Orheiland. The amusement park in the north of Moldova, "Itinari" [online], 3 VII 2019 [dostęp: 18 IX 2019]: <https://www.itinari.com/orheiland-the-amusement-park-in-the-north-of-moldova-ui2s/>.
• Między historią polityczną a historią społeczną, red. J. Gołota, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Pułtusk-Olsztyn-Ostrołęka-Warszawa 2014.
• Necsutu M., Moldova's parliament backs Ion Chicu as new PM, "Balkan Insight" [online], 14 XI 2019 [dostęp: 18 XI 2019]: <https://balkaninsight.com/2019/11/14/moldovas-parliament-votes-in-ion-chicu-as-new-pm//>.
• Oligarchizacja, "Słownik Języka Polskiego PWN" [online, dostęp: 17 III 2019]: <http://sjp.pwn.pl/szukaj/oligarchizacja.html>.
• Parafianowicz Z., Potocki M., Vladimir Plahotniuc. Ballada o człowieku, który ukradł państwo, "Dziennik Gazeta Prawna" [online], 28 X 2016 [dostęp: 10 IX 2019]: <https://www.gazetaprawna.pl/artykuly/988366,moldawia-vladimir-plahotniuc-czlowiek-ktory-ukradl-panstwo.html/>.
• Populizm, "Encyklopedia PWN" [online, dostęp: 18 IV 2020]: <https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/populizm;3960525.html/>.
• Raileanu Szeles M., Examining the foreign policy attitudes in Moldova, "Plos One" [online], 15 I 2021 [dostęp: 15 IV 2021]: <https://journals.plos.org/plosone/artic-le?id=10.1371/journal.pone.0245322/>.
• Rata M., Money, businesses and interests of Igor Dodon and "crucial" alliances of PD-PSRM, "Anticoruptie" [online], 16 X 2016 [dostęp: 17 IX 2019]: <https://anticoruptie.md/en/elections-2016/money-businesses-and-interests-of-igor-dodon-and-crucial-alliances-of-pd-psrm/>.
• Rybczyński A., Układ mocarstw i taśmy prezydenta. Tydzień, który wstrząsnął Mołdawią, "TVP Info" [online], 15 VI 2019 [dostęp: 15 X 2019]: <https://www.tvp.info/43090261/ uklad-mocarstw-i-tasmy-prezydenta-tydzien-ktory-wstrzasnal-moldawia>.
• Spotkania polsko-mołdawskie. Księga poświęcona pamięci Profesora Janusza Solaka, red. M. Kosienkowski, Lublin 2013.
• Zdaniuk B., Konsolidacja państwa w Republice Mołdawii, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2016.
• Zdaniuk B., Linie podziałów politycznych w Republice Mołdawii - aspekt tożsamościowy, [w:] Spotkania polsko-mołdawskie. Księga poświęcona pamięci Profesora Janusza Solaka, red. M. Kosienkowski, Lublin 2013.
• Zdaniuk B., Praktyka rządów prozachodniej koalicji w Republice Mołdawii po rewolucji "twitterowej" 2009 roku, [w:] Między historią polityczną a historią społeczną, red. J. Gołota, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Pułtusk-Olsztyn-Ostrołęka-Warszawa 2014.

Identyfikatory

DOI

10.35757/sm.2020.73.4.04