Immanentne źródła deformacji teorii marksistowskiej

• Autorzy: Florian Donocik

Warianty tytułu

Immanent Sources of Marxist Theory Deformation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Teoria K. Marksa, od momentu samego jej powstania narażona była na różnorakie deformacje, jako że w jej strukturze istniały już elementy dozwalające odmienne interpretacje. Stawały się one udziałem nawet F. Engelsa, bezpośrednio przecież współpracującego z twórcą tej koncepcji. Wprawdzie Engels krytykował młode pokolenie marksistów za upraszczanie wykładni tej teorii, ale sam też nadawał jej zgoła odmienny sens, co zauważyć można na tak rozbieżnych tendencjach, jakimi są: podążanie do zbudowania realistycznej teorii procesów historycznych, jak w przypadku Marksa, albo materialistycznej koncepcji pojmowania dziejów, jak interpretował ją Engels. W końcu właściwie ta ostatnia, spopularyzowana forma przyjęła się w skali powszechnej i ex post przypisywana jest Marksowi. Dokładnie, na źródłowej literaturze wykazałem, że Marks stale pisał o "realistycznym dziejopisarstwie", poszukując jedynie materialnych podstaw dla takiej konstrukcji, co wcale nie oznacza, że wskutek tego cała ta konstrukcja staje się odtąd materialistyczną, a nie realistyczną, jak to tłumaczył sobie Engels. Doskonale wiemy o tym, że rozważania teoretyczne wymagają precyzji, a zatem utożsamianie podstaw jakiegoś systemu z całością konstrukcji tego systemu, stanowi już wyraźne naruszenie tych wymogów. To zaś musi skłaniać nas do następującego spostrzeżenia: skoro bezpośredni współtwórca tej teorii już wprowadzał do niej uproszczenia, to jakże można się dziwić późniejszym pokoleniom marksistów, że dość dowolnie interpretowali sobie poszczególne elementy Marksowskiej teorii procesów społecznych w ogóle, a teorii przeobrażeń społeczeństw kapitalistycznych w socjalistyczne w szczególności. (fragment tekstu)

EN

The author justifies the view according to which it is already in the case of Engels where one may notice simplifications of the theory of Marx, which are later apparent to a greater extent in the approaches of Lenin and Stalin. Stalin attributed Marxism a completely different shape by making use of some of Marx's notions and conceptions but first of all carrying out a political activity which was completely contradictory to the ideal image of socialism perceived by Marx. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia; Teorie społeczne; Socjalizm

EN

Economics; Social theories; Socialism

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie
• Rocznik: 1991
• Numer: nr 331
• Strony: 27--48

Twórcy

autor

Florian Donocik

• Akademia Ekonomiczna w Krakowie

Bibliografia

• F. Donocik, Ideały społeczeństw przyszłości (1988), rozdz, XI, Marksowska koncepcja realistycznego, czy materialistycznego pojmowania dziejów, s. 322-335.
• F. Donocik, Marksowska koncepcja realistycznego pojmowania dziejów , (1988).
• F. Donocik, Miejsce teorii Marksa w kontekście koncepcji filozoficznych przeszłości i współczesności (1984, obj. 103 s. , część opubl. w ZN AE, Kraków 1987)
• F. Donocik, Marksowska koncepcja organizacji społecznej socjalizmu (1985, obj, 59 s.);
• F. Donocik, Spór o kształt socjalizmu (1982, poszerzony w 1986 r. obj. 350 s);
• F. Donocik, Potrzeba nowej refleksji nad losem rodzaju ludzkiego (1986, obj. 93 s);
• F. Donocik, 0 potrzebie refleksji nad konieczną konstrukcją współczesnego ideału współdziałania narodów (1986, obj. 50 s.)
• F. Donocik,, Ideały społeczeństw przyszłości (1988, obj. 750 s. rozdz. XIV - Leninowska koncepcja rewolucyjnego przekształcenia dotychczasowego społeczeństwa w socjalistyczne - s. 503-680).
• F. Donocik, Marksizm a status quo społecznej rzeczywistości (1988, obj. 100 s.)
• F. Donocik, Dylematy współczesnego marksizmu (1988, obj. 35 s.).
• L. Krzywicki, W świecie utopij, "Prawda" 1891, nr 31, 1 sierpnia, przedruk w: ibidem, Dzieła, Warszawa 1960, t. 5, s. 587-588.
• I.F. Wolski (L.Krzywicki), Nieco o teorii i praktyce socjalistycznej w chwili obecnej, "Przedświt" 1919, nr 5-6.
• T. Kowalik, 0 Ludwiku Krzywickim. Studium społeczno-ekonomiczny, Warszawa 1959, s. 369.
• L. Krzywicki, "Wspomnienia" (t. 1-3, Warszawa, 1947 i 1957- 1959) t.1, wg wyd. Warszawa 1957, s. 301-302.
• W. Lenin, Plan przemówienia wygłoszonego na II Ogólnorosyjskim Zjeździe Komitetów Polityczno-Oświatowych, w: W.Lenin, Dzieła, t. 36, Warszawa 1958, s. 583.
• W. Lenin, Przemówienie wygłoszone w dniu 17 października 1921 r. na ww. zjeździe, w: Dzieła, t. 33, Warszawa 1957, s. 45-66.