Związki uprzemysłowienia i urbanizacji w procesie rozwoju społeczno-gospodarczego

• Autorzy: Janusz Narkiewicz

Warianty tytułu

The Relations Between Industrialization and Urbanization in the Process of Socio-economic Development

Vzaimosvâzi meždu industrializaciej i urbanizaciej v processeobŝestvenno-hozâjstvennogo razvitiâ

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W literaturze przedmiotu powszechnie uznana jest teza o współzależności uprzemysłowienia i urbanizacji. Zjawiska te wiążą się ze sobą tak ściśle, że trudno jest rozważać jedno z nich nie wspominając o drugim, a wzajemne ich oddziaływanie jest głównym przejawem rozwoju regionalnego. W niektórych publikacjach zachodnich industrializacja i urbanizacja traktowane są jako podstawowy element szerszego procesu modernizacji lub wzrostu skali społecznej4, wskutek czego pojęcia te tracą nawet różnicujący charakter.(fragment tekstu)

EN

The purpose of the paper is to provide a synthetic evaluation of the mutual relations between industrialization and urbanization in Poland. In the light of theoretical and empirical studies conducted so far it can be stated that the development of industry was the basic factor making urbanization processes more dynamic in the Polish conditions (especially after World War II). It was also characteristic that urbanization was slowed down in relation to the accelerated process of industrialization, which is often termed as the disproportion between material production and the working force reproduction. The author of the article also points out at the fact that the rate of urbanization changes was dependent not only on the general increase of the industrialization level, but also on the structural changes in industry expressed for example in a faster development of the modern brnaches of industry, in the increase of diversification of the branch structure and the degree of technical concentration. With the progress in the socio-economic development the influence of industrialization on urbanization becomes weaker. The cause is that the role of the factor in urbanization changes is to a growing extent taken over by other kinds of human activity, and above all by the services. It is more frequent that urbanization also occurs in the function of the independent variable in relation to industralization, which is to the growing orientation of human activity, and above all by the services. The article points at the need to undertake inter-disciplinary studies on the relations between industrialization and urbanization, which should, in the conditions of the economic reform, contribute to a number of economic and social gains.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rozwój społeczno-gospodarczy; Urbanizacja; Przemysł

EN

Social economic development; Urbanisation; Industry

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia
• Rocznik: 1989
• Tom: 23
• Strony: 225--240

Twórcy

autor

Janusz Narkiewicz

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• L. H. К1aasen: Bieguny wzrostu w teorii i polityce ekonomicznej [w:] Planowanie rozwoju regionalnego w świetle doświadczeń międzynarodowych. PWE, Warszawa 1974
• A. Kukliński, M. Najgrakowski: Industrializacja, urbanizacja i rozwój regionalny w Polsce. "Miasto" 1979, 1-2.
• L. Schnore: The statistical measure of urbanization and economic development. "Land Economics" 1961, 37.
• S. Greer: The emerging city. Oxford University Press, London - Oxford - New York 1973
• M. Castells: Kwestia miejska, PWN, Warszawa 1982
• J. Szczepański: Stan badań socjologicznych nad społecznymi procesami industrializacji. "Studia Socjologiczne" 1964, z. 4
• K. Dziewoński: Procesy urbanizacyjne we współczesnej Polsce. Stopień poznania, próba syntezy. "Przegląd Geograficzny" 1962, z. 3
• W. Rakowski: Uprzemysłowienie a proces urbanizacji. PWE, Warszawa 1980
• J. Gajda: Ekonomika, i programowanie rozwoju przemysłu. PWE, Warszawa 1982
• D. R. Kamerschen: Further analysis of overurbanization. "Economic Development Cultural Change" 1969, 2.
• A. Kukliński: Próba oceny roli procesów industrializacji i urbanizacji w kształtowaniu gospodarki przestrzennej. "Biuletyn KPZK AN" 1981, z.116, s. 139
• P. Ebrhardt: Procesy urbanizacyjne w Polsce Ludowej. "Miasto" 1981
• A. Zagożdżon: Rola procesów industrializacji i urbanizacji w bieżącym i perspektywicznym funkcjonowaniu gospodarki przestrzennej Polski. "Biuletyn KPZK PAN" 1983, z. 123
• S. Misztal, W. Kaczorowski: Regionalne zróżnicowanie procesu uprzemysłowienia Polski 1945-1975. "Studia KPZK PAN" t. LXXVI, 1983
• M. Klimczyk: Urbanizacja a uprzemysłowienie województw w latach 1970 i 1978. "Wiadomości Statystyczne" 1980, 8.
• S. Bronsztejn: Wpływ uprzemysłowienia powiatu na kształtowanie się procesów demograficznych na przykładzie Lubina i Zgorzelca. "Studia Demograficzne" 1967, 14, s. 73-88
• S. Bronsztejn: Uprzemysłowienie a przebieg zjawisk demograficznych w woj. wrocławskim. "Studia Demograficzne" 1969, 18, s. 71-90
• R. Szewczyk: Z zagadnień wpływu uprzemysłowienia podregionu na jego strukturę ludności. "Studia Demograficzne" 1964, 6, s. 31-43
• Z. Zioło: Wpływ zatrudnienia w przemyśle na rozwój demograficzny miast woj. rzeszowskiego w latach 1937-1970. "Folia Geographica" Series Geographia Oeconomica 1974, vol. VII, s. 39-55
• Z. Zioło: Wpływ przemysłu na rozwój społeczno-ekonomiczny regionu rzeszowskiego. PWN, Warszawa 1980
• H. Rogacki: Uprzemysłowienie jako czynnik urbanizacji (na przykładzie regionu poznańskiego). UAM, Poznań 1976
• B. Szczaniecka-Manikowska: Analiza związków między uprzemysłowieniem a urbanizacją w Konińskim Okręgu Przemysłowym. "Zeszyty Naukowe UAM w Poznaniu" Seria Geografia 1979, 18, s. 97-113
• W. Rakowski: Procesy urbanizacji wsi na przykładzie woj. warszawskiego. "Studia KPZK PAN" t. L, 1975
• Problemy osadnictwa robotniczego na wsi. Praca zb. pod red. S. Golachowskiego i E. Goldzamta. PWN, Warszawa 1971
• J. Turowski: Przemiany na wsi pod wpływem zakładu przemysłowego. Studium rejonu Milejowa. "Studia KPZK PAN" t. VIII, 1964
• S. Ignar: Rozwój industrializacja i jej wpływ na przemiany społeczno-ekonomiczne wsi. "Ekonomista" 1964, 2, s. 258-271
• B. Jałowiecki: Osadnictwo robotnicze jako czynnik urbanizacji wsi. "Studia Socjologiczne" z. 2, 1967, s. 195-212
• L. Zacher: Struktury dynamizujące postęp techniczny. "Gospodarka Planowa" 1970, 9
• S. Kuznets: Economic-growth and structure. London 1965
• A. Klasik: Analiza wzrostu i przemian strukturalnych gospodarki regionu. .Studia KPZK PAN" t. XXXV, s. 36-88
• T. Hermansen: Bieguny rozwoju i teorie pokrewne. Przegląd porównawczy. [w:] Planowanie rozwoju regionalnego w świetle doświadczeń międzynarodowych. Praca zb. pod red. A. Kuklińskiego. PWE, Warszawa 1974
• F. Perroux: L'Economie de XXeme siecle. Paris 1964
• A. Jewtuchowicz: Wpływ zakładów przemysłowych na poprawę warunków bytowych ludności miejskiej. "Biuletyn KPZK PAN" 1981, z. 115, s. 95-166
• J. Turowski: Studium socjologiczno-urbanistyczne miasta Świdnika. "Studia Socjologiczne" 1963, z. 4, s. 97-119.
• S. Nowakowski: Wpływ przemysłu na miasto [w:] Przemysł i społeczeństwo w Polsce Ludowej. Praca zb. pod red. J. Szczepńskiego. Ossolineum, Wrocław 1969
• B. Gruchman: Czynniki aglomeracji i deglomeracji przemysłu w gospodarce socjalistycznej. "Studia KPZK PAN" t. XVIII, 1967, s. 80-81.
• F. Krzykała: Socjologiczne aspekty funkcjonowania zakładów przemysłowych [w:] Rozwój infrastruktury społeczno-ekonomicznej w rejonie uprzemysławianym. PWN, Warszawa 1981
• B. Jałowiecki: Strategia uprzemysłowienia a proces urbanizacji. "Biuletyn KPZK PAN" 1982, z. 119
• T. Markowski: Znaczenie efektów zewnętrznych w rozwoju miast - teoria i rzeczywistość [w:] Miasto i jego władze. Studia nad ekonomiczną teorią rozwoju miast. Praca zb. pod red. J. Regulskiego. Ossolineum, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź 1984
• B. Jałowiecki: Przestrzenna organizacja gospodarki polskiej. Próba analizy krytycznej. "Biuletyn KPZK PAN" z. 117, 1981, s. 76
• P. Eberhardt: Koncentracja przestrzenna osadnictwa à produktywność przemysłu. "Biuletyn KPZK PAN" 1978, z. 97