Stanowisko państw Europy Środkowej wobec Inicjatywy Trójmorza

• Autorzy: Andrzej Wojtaszak

Warianty tytułu

The Position of Central European Countries Towards the Three Seas Initiative

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Powstanie Inicjatywy Trójmorza (TSI) w 2016 r., zapoczątkowało procesy integracyjne wokół koncepcji zbudowania nowego podmiotu geopolitycznego w Europie Środkowo-Wschodniej. Sama TSI powstała jako efekt reakcji ze strony grupy państw należących do Unii Europejskiej na wzrost zagrożenia ze strony Federacji Rosyjskiej, po jej ataku na tereny Ukrainy i aneksji Krymu. Państwa regionu zauważyły nie tylko wzrost zagrożenia bezpieczeństwa militarnego, ale i rosnącej zależności energetycznej (Gazprom) od Federacji Rosyjskiej. Cała koncepcja TSI stopniowego uniezależnienia energetycznego regionu spotkała się z negatywną reakcją innych krajów UE (głownie Francja i Niemcy) i samej Federacji Rosyjskiej. Pozytywnie do Inicjatywy zaczęły odnosić się Stany Zjednoczone. Poza krajami TSI sama koncepcja oparta na inwestycjach transportowych, informatycznych i energetycznych, spotkała się z zainteresowaniem innych państw UE oraz krajów znajdujących się poza Wspólnotą, dla których stwarza ona wiele nowych możliwości rozwoju. Prezentowany artykuł ma charakter badawczy. Jego celem jest prezentacja stanowiska państw Europy Środkowej wobec koncepcji TSI. Autor stawia pytania dotyczące wpływu zagrożenia ze strony Federacji Rosyjskiej na rozwój Inicjatywy, korzyści płynących dla państw członkowskich z udziału w Inicjatywie, roli Stanów Zjednoczonych i UE w koncepcji Trójmorza oraz wzrostu zainteresowania państw spoza TSI współpracą z państwami tego regionu. (abstrakt oryginalny)

EN

The establishment of the Three Seas Initiative (TSI) in 2016 initiated the integration processes around the concept of building a new geopolitical entity in Central Europe. The TSI itself was created as a result of a reaction from a group of countries belonging to the European Union to the increased threat from the Russian Federation after its attack on Ukraine and the annexation of Crimea. The countries of the region not only noticed the growing threat to military security, but also the growing energy dependence (Gazprom) on the Russian Federation. The whole concept of the TSI for the region's energy independence from the region met with a negative reaction from other EU countries (mainly France and Germany) and the Russian Federation itself. Gradually, the United States began to be positive about the Initiative. Apart from TSI countries, the very concept based on transport, IT and energy investments has met with the interest of other EU countries and countries outside the Community, for which it creates many new development opportunities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Stosunki międzynarodowe; Bezpieczeństwo międzynarodowe; Międzynarodowe stosunki polityczne; Międzynarodowe stosunki gospodarcze; Współpraca państw regionu bałtyckiego; Bezpieczeństwo energetyczne

EN

International relations; International security; International political relations; International economic relations; Cooperation of the Baltic Sea region countries; Energy security

• Czasopismo: Społeczeństwo i Polityka
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 1(66)
• Strony: 43--65

Twórcy

autor

Andrzej Wojtaszak

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Bajda P. (2020), Inicjatywa Trójmorza 2016-2020 in statu nascendi, "BAROMETER", cz. 1
• Baluk W. (2019), Europa Wschodnia umarła niech żyje Europa Środkowo-Wschodnia, czy Europa Środkowa?, "Komentarze/Polityka", nr 20, https://phavi.umcs.pl/at/ attachments/2019/0603/125832-cew-komentarz-nr20.pdf [dostęp: 20.06.2021].
• Brzezińska M.M. (2020), Inicjatywa Trójmorza w niemieckiej percepcji polityki i strategii budowania wpływu, "Seria wydawnicza ALERT", cz. 1.
• Cabada L., Waisová Š. (2018), The Visegrad Group as an Ambitious Actor of (Central-European Foreign and Security Policy, "Politics in Central Europe", Vol. 14, No. 2.
• Cabada L. (2018), Visegrad Group in the Context of Other Central European Cooperation Formats, "Politics in Central Europe", No. 13(2).
• Calheiros B. (November 2019-April 2020), The 3 Seas Initiative: geopolitics and infrastructure, JANUS NET e- journal of International Relations. "Observare. Universidade Autónoma de Lisboa", Vol. 10, No. 2.
• Chcemy, by szczyt zmienił gwarancje bezpieczeństwa w konkrety (2020), https://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/aktualnosci/ wydarzenia/art,3010,chcemy-by-szczyt-zmienil-gwarancje-bezpieczenstwaw- konkrety.html [dostęp: 28.04.2020].
• Czernicka M. (2018), Trójmorze w bułgarskiej polityce bezpieczeństwa, "Przegląd Geopolityczny", nr 26.
• Declaration Austerlitz (2021), https://www.vlada.cz/assets/media-centrum/aktualne/ Austerlitz-Declaration.pdf [dostęp: 20.06.2021].
• Deklaracja Bukaresztańska (2015), https://www.prezydent.pl/aktualnosci/ wydarzenia/art,1031,wspolna-deklaracja-glow-panstw-bukaresztanskiejdziewiatki. html [dostęp: 22.04.2020].
• Deklaracja o współpracy Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej, Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Węgierskiej w dążeniu do integracji europejskiej (1991), Wyszehrad.
• Ehl M. (2017), Opinie. Trojmorze - nowy instrument w polskiej polityce zagranicznej, "Polski Przegląd Dyplomatyczny", nr 4(71).
• Fordymacki P. (2018), Strategia rozwoju państw Europy Środkowo-Wschodniej, "Chorzowskie Studia Polityczne", nr 15.
• Gizicki W., Łoś P. (2019), Geopolityka Trójmorza, "Przestrzeń Społeczna (Social Space)".
• Gniazdowski M. (2017), Opinie. Trójmorze - nowy instrument w polskiej polityce zagranicznej, "Polski Przegląd Dyplomatyczny", nr 4.
• Górka M. (2018), The Three Seas Initiative as a Political Challenge for the Countries of Central and Eastern Europe , "Politics in Central Europe", No. 14(3).
• Héjj D. (2017), Opinie. Trójmorze - nowy instrument w polskiej polityce zagranicznej, "Polski Przegląd Dyplomatyczny", nr 4.
• Héjj D. (2020), Węgry wobec Inicjatywy Trójmorza, Warszawa. "Seria wydawnicza ALERT", cz. 3.
• ZalaZone (2020), Wprowadzenie, https://zalazone.hu/en/introduction/ [dostęp: 22.05.2020].
• International Monetary Fund (2018), World Economic Outlook Database.
• Jabłoński M. (2016), Czy koncepcja "międzymorza" jest dzisiaj aktualna?, http://wgospodarce.pl/opinie/22584-czy-koncepcja-miedzymorza-jest-dzisiajaktualna [dostęp: 22.04.2020].
• Kłoczkowski J. (2013), Europa Środkowo-Wschodnia jako przedmiot badań, "Kwartalnik Historyczny", nr 4.
• Konflikt Rosja-Ukraina to najważniejsze wyzwanie dla bezpieczeństwa (2020), prezydent.pl, http://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/ aktualnosci/wydarzenia/art,2981,konflikt-rosja-ukraina-to-najwazniejszewyzwanie- dla-bezpieczenstwa.html [dostęp: 27.04.2020].
• Kowal P., Orzelska -Stączek A. (red.) (2019), Inicjatywa Trójmorza: geneza, cele i funkcjonowanie, Wschód Zachodu 3, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
• Laruelle M., Rivera E. (2019), Imagined Geographies of Central and Eastern Europe: The Concept of Intermarium. "Occasional Papers. Transnational History of the Far Right Series" (IERES ), No. 1.
• Leszczyński A. (2020), Szczerski: "Trójmorze to napęd Europy". Wraca idea Trójmorza i Międzymorza, fantazja o polskim mocarstwie , https://oko.press/szczerskitrojmorze- naped-europy-wraca-idea-trojmorza-miedzymorza-fantazjao- polskim-mocarstwie/ [dostęp: 20.02.2020].
• List of Priority Interconnection Projects (2020), https://www.three.si/projects [dostęp: 23.03.2020].
• Milewski O. (2017), Romania and the Three Seas Initiative: Bucharest, 2018 Summit Host, "The Polish Quarterly of International Affairs", No. 26.
• Milewski O. (2017), Opinie Trójmorze - nowy instrument w polskiej polityce zagranicznej, "Polski Przegląd Dyplomatyczny", nr 4.
• Mróz M. (2017/2018), Wielki projekt małych krajów. Od Międzymorza do Trójmorza w polityce zagranicznej Polski w dobie drugiego rządu Prawa i Sprawiedliwości, (w:) Mróz M., Drzewicki A. (red.), Polityka zagraniczna Polski wobec państw, regionów i organizacji, "Dyplomacja i Bezpieczeństwo", nr 1(5), Instytut Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Okulewicz P. (2001), Koncepcja Międzymorza w myśli i praktyce politycznej obozu J. Piłsudskiego w latach 1918-1926, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Popescu O. (2017), Opinie. Trójmorze - nowy instrument w polskiej polityce zagranicznej, "Polski Przegląd Dyplomatyczny", nr 4.
• Prezydent w Bukareszcie: Pokazaliśmy jedność i decyzyjność (2020), https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wizyty-zagraniczne/art,26,spotkanieszefow- panstw-wschodniej-flanki-nato.html [dostęp: 23.05.2020].
• Prezydentura Milanovicia jest złą wiadomością dla Trójmorza. Mówi o "strasznym" pomyśle, "irytującym Moskwę i Berlin" (2020), https://wpolityce.pl/swiat/ 482831-prezydentura-milanovicia-jest-zla-wiadomoscia-dla-trojmorza [dostęp: 23.03.2020].
• Prof. Żurawski vel Grajewski: Trójmorze - kontekst europejski i atlantycki (2017), https://jagiellonia.org/lektura-na-nowy-tydzien-trojmorze-kontekst-europejskiatlantycki/ [dostęp: 10.02.2020].
• Remet S.P., Wagner F.P. (2012), Modele rządów w Europie Środkowej i Południowo- Wschodniej po upadku komunizmu, (w:) Ramet S.P. (red.), Polityka Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej po 1989 roku, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Sienkiewicz M. (2016), Koncepcja Trójmorza w polityce w polityce zagranicznej Polski po 2015 r., (w:) Mróz M. (red.), Między wojną i dyplomacją. Polityka zagraniczna Polski w świetle wyzwań na arenie międzynarodowej, "Dyplomacja i Bezpieczeństwo", nr 1 (4), Instytut Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego Wrocław,
• Stępniewski T. (2018), Inicjatywa Trójmorza: uwarunkowania geopolityczne i nowy model regionalnej współpracy, "Studia Europejskie", nr 2.
• Stryjek T. (2013), Europa Środkowa (Środkowo -Wschodnia), czyli o pochwale różnorodności i komparatystyki, "Kwartalnik Historyczny", nr 4.
• Szczerski K. (2017), Utopia Europejska. Kryzys integracji i polska inicjatywa naprawy, Biały Kruk, Kraków.
• Świder K. (2018), Europa Środkowa jako obszar projektowania geopolitycznego, "Studia Europejskie", nr 2.
• The Three Seas Initiative - Priority Interconnection Projects. 3 Seas Initiativ. Summit (2018), Bucharest 17-18.09., http://three-seas.eu/wp-content/uploads/2018/09/ LIST-OF-PRIORITY-INTERCONNECTION-PROJECTS-2018.pdf [dostęp:12.03.2020].
• Three Seas Initiative (2019), Slovenia 5-6 June, Priority Interconnection Projects 2019 Status Report, https://irp-cdn.multiscreensite.com/1805a6e8/files/uploaded/ Status%20Report%202019-online.pdf [dostęp: 22.03.2020].
• Wolak M. (2019), Transport i logistyka jako strategiczna branża dla polskiej gospodarki, Polski Instytut Transportu drogowego, file:///C:/Users/pwojt/ Desktop/PITD-Transport-i-Logistyka-jako-strategiczna-branza-dla-polskiejgospodarki. pdf [dostęp: 20.06.2021].
• Ukielski P. (2016), Mapa Trójmorza. Przegląd punktów wspólnych i rozbieżności w polityce 12 państw regionu, "Raport Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego", nr 3.
• Ukielski P. (2018), Inicjatywa Trójmorza w polskiej polityce zagranicznej, "Studia Europejskie", nr 2.
• W Warszawie o przyszłości NATO (2016), "Polska Zbrojna", http://www.polskazbrojna. pl/ home/articleshow/ 19952?t=W-Warszawie-o-przyszlosci-NATO [dostęp: 02.08.2019].
• Wiśniewski B. (2017), Opinie. Trójmorze - nowy instrument w polskiej polityce zagranicznej, "Polski Przegląd Dyplomatyczny", nr 4(71).
• Wspólna deklaracja w sprawie Inicjatywy Trójmorza (2016), http://www.prezydent. pl/ aktualności/wizyty-zagraniczne/art,105,wspolna-deklaracja-w-sprawieinicjatywytrojmorza. html [dostęp: 08.03.2020].
• Zenderowski R., Skobejko K. (2020), Chorwacja wobec Inicjatywy Trójmorza, Warszawa, "Seria wydawnicza ALERT", cz. 2.
• Zenderowski R., Skobejko K, (2021), Serbia wobec Inicjatywy Trójmorza, Warszawa, "Seria wydawnicza ALERT", cz. 1.

Identyfikatory

DOI

10.34765/sp.0121.a03