Analiza działalności bobrów w zlewni Zawoi, w miejscowości Krzywa (Beskid Niski)

• Autorzy: Tomasz Szydłowski

Warianty tytułu

Analysis of the Beavers Activity in the Zawoja Catchment (Krzywa Village, Low Beskid)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Bobry, mimo niekorzystnych warunków życia w obszarach górskich, stanowią istotny element krajobrazu Beskidu Niskiego, wpływając na wzrost bioróżnorodności oraz zmiany retencji wód. Głównym celem niniejszego artykułu jest analiza dwóch żerowisk w zlewni Zawoi, w dorzeczu Wisłoki w Beskidzie Niskim oraz określenie kierunków przemian środowiska przyrodniczego spowodowanych działalnością bobrów. Bobry w analizowanych odcinkach potoków zmieniły ich morfologię, głównie ze względu na kopane nory, podziemne korytarze, które zmodyfikowały linię brzegową. Obecność bobrów wpłynęła na renaturyzację doliny rzecznej oraz wzrost walorów estetyczno-rekreacyjne doliny Wisłoki. (abstrakt oryginalny)

EN

Beavers, unfavorable living conditions in the mountain areas, are an important part of the landscape in the Low Beskid, increasing biodiversity and changing water retention. The main aim of the research is to analyze two study site in the Zawoja catchment, in the Wisłoka basin, and to define the directions of changes in the natural environment caused by the activity of beavers. Beavers in the analyzed sections of stream valleys modified the habitat and led to morphological changes, mainly due to burrows and underground corridors that changed the stream banks. The presence of beavers influenced the re-naturalisation of the river valley and the increase in the aesthetic and recreational values of the Wisłoka valley. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Środowisko przyrodnicze; Ochrona fauny

EN

Natural environment; Protection of fauna

• Czasopismo: Aura
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 9
• Strony: 4--9

Twórcy

autor

Tomasz Szydłowski

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Zakład Badań Geośrodowiska w Krakowie, Stacja Badawcza w Szymbarku

Bibliografia

• [1] Samsonowicz A. 1991. Łowiectwo w Polsce Piastów i Jagiellonów. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wyd. PAN. Wrocław, Warszawa, Kraków, 1-460.
• [2] Derwich A., P. Brzuski, M. Hędrzak. 2007. Bóbr w biotopach Bieszczadów Wysokich. Zespół Metod i Organizacji Hodowli Zwierząt Gospodarskich i Wolno Żyjących, Kraków.
• [3] Stopka R. 2011. Geomorfologiczne skutki działalności bobra europejskiego (Castor fiber) w dolinie górnego Sanu. Roczniki Bieszczadzkie, 19, 319-334.
• [4] Panfil J. 1960. Bóbr zwierzę ginące w Polsce. PAN w Krakowie, Zakład Ochrony Przyrody, 17, 1-67.
• [5] Borowski Z., J. Borkowski, H. Niewęgłowski. 2005. Przydatność repelentów w ochronie drzew przed zgryzaniem ich przez bobry. Sylwan, 11, 13-17.
• [6] Nolet B., F. Rosell. 1998. Comeback of the beaver Castor fiber: an overview of old and new conservation problems. Biological conservation, 83, 165-173.
• [7] Churski Z. 1993. Antropogeniczne i naturalne tendencje rozwoju jezior i mokradeł w Polsce. [w:] Dynowska I. (red.), Przemiany stosunków wodnych w Polsce, UJ Kraków, 55-213.
• [8] Czech A. 2001. Zmiana parametrów ekosystemów pod wpływem bobra (Castor fiber). Rozprawa doktorska. Instytut Nauk o Środowisku UJ, Kraków, 1-167.
• [9] Dobrowolski K.A., K. Lewandowski (red). 1998. Ochrona środowisk wodnych i błotnych w Polsce. Oficyna Wyd. Inst. Ekologii PAN. Dziekanów Leśny, 1-185.
• [10] Żurowski W. 1973. O skuteczną ochronę bobrów. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 2, 30-39.
• [11] Kasperczyk B. 1987. Rozprzestrzenienie się bobra (Castor fiber) w Europie w XX wieku. Przegląd Zoologiczny, 31(2), 181-193.
• [12] Brzuski P., A. Kulczycka. 1999. Bóbr - symbol powrotu do natury. Polski Związek Łowiecki, Warszawa, 65.
• [13] Derwich A. 2000. Bóbr wrócił w Karpaty. Aura, 06, 16-19.
• [14] Krzyżanowska A.E. 2018. Wpływ aktywności bobra europejskiego na strukturę fitocenoz nadrzecznych lasów łęgowych. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 74(2), 137-145.
• [15] Kukulak J. 2004. Zapis skutków osadnictwa i gospodarki rolnej w osadach rzeki górskiej na przykładzie dorzecza górnego Sanu w Bieszczadach Wysokich. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedaogicznej. Kraków, 1-125.
• [16] Gurnell A.M. 1998. The hydrogeomorphological efects of beaver dam-building activity. Progress in Physical Geography, 22(2), 167-189.
• [17] Czech A. 2010. Bóbr-budowniczy i inżynier. Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych, Kraków.
• [18] Frydel K. 2008. Praktycznie o malej retencji wodnej w Nadleśnictwie Kaliska. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 10(2), 87-98.
• [19] Soja R. 1996. Środowiskowe skutki reintrodukcji bobra (Castor fiber) w dolinach rzek Karpackich, [w:] Przewodnik Konferencji "Funkcjonowanie geosystemów dolinnych w warunkach zmian klimatu i narastania antropopresji późnego glacjału i holocenu", Sosnowiec 28-29.03.1996, Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 45-46.
• [20] Giriat D., E. Gorczyca, M. Sobucki. 2016. Beaver ponds' impact on fluvial processes (Beskid Niski Mts., SE Poland). Sci. Total Environ, 544, 339-353.
• [21] Gorczyca E., K. Krzemień, M. Sobucki, K. Jarzyna. 2018. Korytotwórcza rola bobrów (Castor fiber), na przykładzie Raby. [w:] Krzemień K., Gorczyca E., Sobucki M. (red.) Antropogeniczne uwarunkowania współczesnych procesów fluwialnych, Kraków-Rabka Zdrój, 49-54.
• [22] Starkel L. 1972. Karpaty Zewnętrzne. [w] Klimaszewski M. (red), Geomorfologia Polski, PWN, Warszawa, 52-115.
• [23] Starkel L. 1960. Rozwój rzeźby Karpat fliszowych w holocenie. Prace Geograficzne Inst. Geogr. PAN, 22, 1-239.
• [24] Lach J. 1975. Ewolucja i typologia krajobrazu Beskidu Niskiego z uwzględnieniem gospodarczej działalności człowieka. Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków.
• [25] Adamczyk B., T. Gerlach. 1983. Charakterystyka warunków przyrodniczych Beskidu Niskiego. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, Warszawa, 23, 49-67.
• [26] Hess M., T. Niedźwiedź, B. Obrębska-Starklowa. 1977. Stosunki termiczne Beskidu Niskiego. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 123, 1-101.
• [27] Bochenek W. 2020. Prawidłowości obiegu wody na obszarze beskidzko-pogórskim Karpat Zachodnich na przykładzie zlewni Bystrzanki w świetle zmian klimatu i działalności człowieka. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 271, 1-182.
• [28] Zbyryt M., A. Zbyryt. 2013. Rekolonizacja Magurskiego Parku Narodowego przez bobra europejskiego (Castor fiber) - 27 lat po reintrodukcji. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, 1, (32), 79-88.
• [29] Gorczyca E., T. Karcz, M. Sobucki, A. Wieczorek. 2018. Antropogeniczne przekształcenia rzeźby na obszarze dawnych wsi łemkowskich (na przykładzie Radocyny, Beskid Niski). Roczniki Bieszczadzkie, 26, 223-248.
• [30] https://www.geoportal.gov.pl/
• [31] Fajer M., I. Malik, J.M. Waga, B. Woskowicz-Ślęzak. 2017. Contemporary adaptation of anthropogenically-transformed river valleys by European beavers castor fiber (examples from Poland's Opole plain and Woźniki-Wieluń upland). Przegląd Geograficzny, Poland, 89, (3), 467-489.
• [32] Westbrook C.J., R. Amanda, A. Bedard-Haughn. 2020. Hydrological functioning of a beaver dam sequence and regional dam persistence during an extreme rainstorm. Hydrological Processes, 34, (18), 3726-3737.
• [33] Rurek M. 2008. Lokalne zmiany środowiska przyrodniczego wywołane działalnością bobra europejskiego (castor fiber L.) w okolicy Trzebcin (powiat tucholski) [w:] Babiński Z. (red.), Promotio Geographica Bydgostiensia. Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz, 119-128.
• [34] Kukuła K., A. Bylak, E. Kukuła, A. Wojtoń. 2008. Wpływ bobra europejskiego (Castor fiber L.) na faunę potoku górskiego. Roczniki Bieszczadzkie, 16, 375-388.
• [35] Gaywood M., D. Batty, C. Galbraith. 2008. Reintroducing the European beaver in Britain. British Wildlife, 19(6), 381-391.
• [36] Kobojek E. 2005. Environmental effects of the reintroduction of the beaver (Castor fiber) in the Rawka valley. Przegląd Geograficzny, 77, 383-396.
• [37] Taylor J., D. Sphar, G. Achrens. 2013. Identifying and managing mountain beaver damage to forest resources. Oregon State Univeristy.
• [38] Bartczak A., D. Brykała, P. Gierszewski, M. Błaszkiewicz. 2017. Ocena potencjału naturalnych form retencji wodnej na rzekach Kujaw Wschodnich - deficytowego w zasoby wodne regionu województwa kujawsko-pomorskiego. Sprawozdanie merytoryczne z realizacji przedsięwzięcia, IGIPZ PAN, Toruń.
• [39] Rosell F., R. Bozse, O. Collen, P.H. Parker. 2005. Ecological impact of beavers Castor fiber and Castor Canadensis and their ability to modify ecosystems. Mammal Review 35, 248-276.
• [40] Nyssen J., J. Pontzeele, P. Billi. 2011. Effect of beaver dams on the hydrology of small mountain streams: example from the Chevral in the Ourthe Orientale basin, Ardennes, Belgium. J. Hydrol, 402, 92-102.
• [41] Bednarczyk T., B. Michalec, M. Tarnawski. 2002. Intensywność zamulania się małych zbiorników wodnych. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie. Inżynieria Środowiska, 23, 275-282.

Identyfikatory

DOI

10.15199/2.2021.9.1