Kulturowe dziedzictwo techniki w turystyce: od eksponatu do miejsca spotkań

• Autorzy: Sylwia Kaczmarek

Warianty tytułu

Cultural Heritage of Industry in Tourism: from an Exhibit to a Meeting Place

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dziedzictwo techniki stanowi integralną część dorobku kulturowego człowieka. Szczególną jego odmianą są miejskie tereny poprzemysłowe poddane procesowi rewitalizacji, który gruntownie przekształcił ich przeznaczenie i użytkowanie. Poznawanie dziedzictwa przemysłowego tych obszarów przez turystów jest procesem, który dynamicznie zmienia się w czasie. Sformułowana koncepcja teoretyczna przedstawia indukcyjny model wyróżniający trzy podejścia interpretacyjne: dziedzictwo przemysłowe traktowane jako eksponat, jako interakcja i jako miejsce spotkań. Model weryfikowano analizując jego zastosowanie w praktyce na przykładzie zrewitalizowanych obszarów poprzemysłowych w dwóch miastach europejskich: Glasgow i Łodzi. Wykazano, że wymienione trzy warianty podejścia interpretacyjnego dziedzictwa przemysłowego w praktyce użytkowania turystycznego występują jednocześnie i wzajemnie się uzupełniają. Zrewitalizowany fragment miasta użytkowany z powodzeniem przez turystów generuje pozytywną transformację funkcjonalną i przestrzenną terenów sąsiadujących, które same w sobie nie stanowią dziedzictwa kulturowego przemysłu. Warunkiem trwałości turystyki kulturowej jako nowego sposobu użytkowania zrewitalizowanych terenów poprzemysłowych miasta jest zróżnicowany, elastyczny i łatwo dostępny program spędzania czasu, który można dowolnie konfigurować zgodnie z potrzebami i preferencjami. (abstrakt oryginalny)

EN

Industrial heritage comprises an integral part of human cultural heritage. A special type of it constitutes post-industrial urban areas that have undergone a regeneration process, which has thoroughly transformed their purpose and use. Discovering the industrial heritage of these areas by tourists is a process that dynamically changes over time. The formulated theoretical concept presents an inductive model distinguishing three interpretive approaches: industrial heritage treated as an exhibit, as an interaction and as a meeting place. The model was verified by analyzing its practical application on the example of regenerated post-industrial areas in two European cities: Glasgow and Lodz. It has been shown that three variants of the interpretation approach of industrial heritage in tourism practice occur simultaneously and complement each other. The part of the city after regeneration process, successfully used by tourists, generates a positive functional and spatial transformation of the neighboring areas, which in themselves do not constitute the cultural heritage of industry. The condition for the sustainability of cultural tourism as a new way of using the post-industrial urban areas is a diversified, flexible and easily accessible leisure and cultural program, which can be freely configured according to the needs and preferences of visitors. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Miasto; Przemysł; Turystyka kulturowa; Rewitalizacja

EN

City; Industry; Cultural tourism; Revitalization

• Czasopismo: Turystyka Kulturowa
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 3
• Strony: 7--46

Twórcy

autor

Sylwia Kaczmarek

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• 1. Affelt J.W., 2009, dziedzictwo techniki, jego różnorodność i wartości, "Kurier konserwatorski" nr 5, s.5-20
• 2. Affelt J.W., 2015 , Technitas, Konteksty dziedzictwa kulturowego techniki , Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu
• 3. Amore A., 2019, Tourism and Urban Regeneration: Processes Compressed in Time and Space, Routledge
• 4. Apanowicz J., 2002, Metodologia ogólna, Wydawnictwo "BERNARDINUM", Pelplin
• 5. Botterill D., Platenkamp V., 2012, Key Concepts in Tourism Research, SAGE, London
• 6. Bujok P., Klempa M., Niemiec D., Ryba J., Porzer M., 2018, Dziedzictwo przemysłowe firmy "Baťa" w mieście Zlín (Republika Czeska), "Turystyka Kulturowa" nr 2, s. 54-66
• 7. Chojnicki Z., 2000, Filozofia nauki. Orientacje, koncepcje, krytyki, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań
• 8. Coach C., Fraser Ch., Percy S., 2003, Urban regeneration in Europe, Blackwell, Oxford UK
• 9. Gasidło K., 1998, Problemy przekształceń terenów poprzemysłowych, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Architektura z. 37, Politechnika Śląska, Gliwice
• 10. Grobler A., 2006, Metodologia nauk, Wydawnictwo Aureus, Wydawnictwo Znak, Kraków
• 11. Grondin J., 2007, Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej, tłumaczenie L. Łysień, Wydawnictwo WAM, Kraków
• 12. Gutowska-Dudek K., 2003, Dziedzictwo kulturowe - konteksty odpowiedzialności, Kolegium Nauk Społecznych i Administracji Politechniki Warszawskiej, Warszawa
• 13. Houellebecq M., 2021, Niepogodzony. Antologia osobista 1991-2013, przekład M. Froński, Sz. Żuchowski, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa
• 14. Januszewski S., 2009, Dziedzictwo postindustrialne i jego kulturotwórcza rola, Fundacja Hereditas Warszawa
• 15. Jones P., Evans J., 2008, Urban Regeneration in the UK, Sage Publications Ltd., London
• 16. Kaczmarek J., 2016, Spacer po terytoriach niedomkniętych, czyli śladami ekspresji geograficznych, "Białostockie Studia Literaturoznawcze", nr 9, s. 237-255
• 17. Kaczmarek J., Stasiak A., Włodarczyk B., 2010, Produkt turystyczny. Pomysł, organizacja, zarządzanie, PWE, Warszawa
• 18. Kaczmarek S., (red.) 2019, Demolowanie w kontekście teorii rewitalizacji miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
• 19. Kaczmarek S., 2001, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Nowy wymiar w rozwoju miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
• 20. Kaczmarek S., Kowalczyk A., 2016, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych i turystycznych, "Folia Turistica" nr 41, str. 283-309
• 21. Kasprisin R., 2019, Urban design. The composition of complexity, Routledge, New York
• 22. Keating M., 1988 , The city that refused to die. Glasgow: the policy of urban regeneration, Aberdeen University Press
• 23. Kidd A., 1993, Manchester, Ryburn Publishing
• 24. Kronenberg M., 2012, Wpływ zasobów dziedzictwa przemysłowego na atrakcyjność turystyczną miasta: przykład Łodzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
• 25. Kruczek Z., 2019, Rola turystyki w zachowaniu dziedzictwa przemysłu naftowego w Polskich Karpatach, "Turystyka Kulturowa" nr 3, s. 33-52
• 26. Lisowska A., 2016, Stara Kopalnia Centrum Nauki i Sztuki w Wałbrzychu - przykład rewitalizacji obiektów poprzemysłowych na cele kulturowe, "Turystyka Kulturowa" nr 4, s. 6-20
• 27. Lorens P., 2010, Rewitalizacja miast. Planowanie i realizacja, Politechnika Gdańska, Gdańsk
• 28. Markowski T., Stawasz D. (red.), 2007, Rewitalizacja a rozwój funkcji metropolitalnych miasta Łodzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
• 29. McCarthy J., 2007, Partnership, Collaborative Planning and Urban Regeneration, Ashgate Publishing,
• 30. Mikos v. Rohrscheidt A., 2018, Historia w turystyce kulturowej, WN PWN, Warszawa
• 31. Mikos v. Rohrscheidt A., 2019a, Zarys dziejów interpretacji dziedzictwa w turystyce i propozycja ich systematyki, "Turystyka Kulturowa" nr 3, s. 7-32
• 32. Mikos v. Rohrscheidt A., 2019b, Przedmiot interpretacji dziedzictwa we współczesnej turystyce kulturowej - główne typy interpretowanych zasobów i wiodące treści, "Turystyka Kulturowa" nr 4, s. 65-91
• 33. Moterski F., 2019, Dziedzictwo poprzemysłowe jako element zintegrowanego zarządzania miastem, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
• 34. Murzyn M.,A., Purchla J., 2007, Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku szanse i wyzwania, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków
• 35. Ogden P., ed., 1992, London Docklands. The Challenge of Development, Cambridge University Press
• 36. Palmer M., Neaverson P., 2001, Industrial Archaeology: Principles and Practice, Routledge, London
• 37. Palmer M., Nevell M., Sissons M., 2012, Industrial Archaeology: A Handbook, Council for British Archaeology, York UK
• 38. Paluch M., 2014a, Dziedzictwo przemysłowe Żyrardowa jako część potencjału turystyki kulturowej Mazowsza Zachodniego, "Turystyka Kulturowa" nr 6, s.6-35
• 39. Paluch M., 2014b, Rola turystyki w rewitalizacji małych miast poprzemysłowych i regionów - studia przypadków Cork, Jeffersonville, New Albany i Regionu Walonii, "Turystyka Kulturowa" nr 11, s.6-23
• 40. Rottermund A., (red.) 2014, Dlaczego i jak w nowoczesny sposób chronić dziedzictwo kulturowe, Polski Komitet Do Spraw UNESCO
• 41. Schwach P., i in., 1998, Reconstruire la ville sur la ville, ADEF, Paris
• 42. Słodczyk J., 2001, Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia, Uniwersytet Opolski, Opole.
• 43. Stankiewicz B., 2014, Dziedzictwo kulturowe przemysłu i struktur osadniczych w obszarze Aglomeracji Górnośląskiej, Wydawnictwo Politechniki śląskiej, Gliwice
• 44. Suszczewicz M., 2015, Dziedzictwo poprzemysłowe i techniczne województwa lubuskiego jako podstawa nowego regionalnego szlaku turystyczno-kulturowego, "Turystyka Kulturowa" nr 8, s.20-40
• 45. Walczak B., M., 2016, Czy zabytki techniki i inżynierii to w Polsce wciąż dziedzictwo "drugiej kategorii"? rys historyczny oraz aktualne problemy, "Ochrona dziedzictwa kulturowego", nr 2, s.133-144
• 46. Wittgenstein L., 2012, Tractatus logico-philosophicus, przekład B. Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• 47. Woleński J., 2005, Epistemologia. Poznanie, prawda, wiedza, realizm, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• 48. Ziarkowska J., 2019, Dziedzictwo uznane - wpis na Listę UNESCO a atrakcyjność turystyczna (na przykładzie Tarnowskich Gór), "Turystyka Kulturowa" nr 3, s. 53-76
• 49. Ziobrowski Z., Ptaszycka-Jackowska D., Rębowska A., Geissler A. (red.), 2000, Odnowa miast. Rewitalizacja, rehabilitacja, restrukturyzacja, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• 50. https//.cityoflondon.gov.uk [06.06.2021
• 51. https//.ukpopulation.org/glasgow-population [09.05.2021]
• 52. https//.lodz.stat.gov.pl [09.05.2021]
• 53. https//rewitalizacja.uml.lodz.pl/[11.06.2021]
• 54. www.cmwl.pl/public/ [11.06.2021]