Spacery po Krakowskim Szlaku Techniki w popandemicznej muzealnej rzeczywistości

• Autorzy: Katarzyna Zielińska , Jadwiga Marchwica

Warianty tytułu

Walking Tours on the Krakow Industrial Heritage Route in a Post-Pandemic Museum Reality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Krakowski Szlak Techniki (KST) to siedemnaście punktów na mapie Krakowa, które są podstawą do poznawania inżynieryjnej historii miasta. Szlak powstał w 2006 roku z inicjatywy Muzeum Inżynierii Miejskiej (MIM) i Urzędu Miasta Krakowa, a jego renesans przypada na lata 2020-2021. Wzrost zainteresowania KST wiąże się z czasem pandemii COVID-19, która uniemożliwiła uczestniczenie w kulturze i ograniczyła dostęp do rozwijania pasji, urozmaicania czasu wolnego. Wychodząc naprzeciw tym potrzebom wśród mieszkańców Krakowa i powracających stopniowo turystów, MIM postanowiło wzmocnić i dopracować unikatową ofertę edukacyjną, jaką są spacery tematyczne Krakowskim Szlakiem Techniki. Niniejszy artykuł przybliża korzyści, jakie płyną z oferty spacerowej i przedstawiania historii związanej z tematyką placówki właśnie poprzez prezentowanie jej na realnie funkcjonujących w mieście "eksponatach". Artykuł prezentuje również postaci, które w sposób szczególny zapisały się w historii rozwoju Krakowa i są "ojcami" Krakowskiego Szlaku Techniki. (abstrakt oryginalny)

EN

The Krakow Industrial Heritage Route (KST) comprises seventeen points on the map of Kraków, which are the basis for learning about the city's engineering history. The route was created in 2006 on the initiative of the Museum of Urban Engineering (MIM) and the City Hall, and its renaissance falls in the years 2020-2021. The growing interest in KST is related to the COVID-19 pandemic, which made participation in culture impossible and limited access to developing passions and diversifying leisure time. In order to meet these needs among the inhabitants of Krakow and gradually returning tourists, MIM decided to strengthen and refine the unique educational offer, which are thematic walks along the Krakow Industrial Heritage Route. This article presents the benefits of the offer of thematic walks and presenting the history related to the subject of the facility by presenting it on real "exhibits" functioning in the city. The article also introduces people who have gone down in a special way in the history of Krakow's development and are the "fathers" of the Industrial Heritage Route. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Szlaki turystyczne; Muzea; Pandemia; COVID-19; Miasto

EN

Tourist routes; Museums; Pandemic; COVID-19; City

• Czasopismo: Turystyka Kulturowa
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 3
• Strony: 126--160

Twórcy

autor

Katarzyna Zielińska

• Uniwersytet Rzeszowski; Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie

autor

Jadwiga Marchwica

• Uniwersytet Jagielloński; Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie

Bibliografia

• 1. Adamczewski J., 1997, Mała Encyklopedia Krakowa, Wanda, Kraków
• 2. Autor NN, 1898, Podkop na ulicy Lubicz w Krakowie, "Czasopismo Towarzystwa Technicznego Krakowskiego", nr 12
• 3. Autor NN, 1905a, Oświetlenie elektryczne, "Czas" z 18.02.1905, nr 40, s. 2, www.mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=38456&from=publication [21.07.2021]
• 4. Autor NN, 1905b, Elektrownia miejska, "Czas" z 20.02,1905, nr 41, s. 2, www.mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=38457&from=publication [20.07.2021]
• 5. Autor NN, 1911a, Runięcie mostu na Wiśle, "Kuryer Lwowski (Lemberger Courier)" z 20.02.1911, nr 81, s. 1, www.anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=klw&datum=19110220&query=%22trzeciego+mostu%22&ref=anno-search&seite=1 [21.07.2021]
• 6. Autor NN, 1911b, Trzeci most na Wiśle, "Kuryer Lwowski (Lemberger Courier)" z 28.04.1911, nr 192, s. 9, https://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=klw&datum=19110428&seite=9&zoom=33&query=%22most%2Bna%2Bwisle%22&ref=anno-search [21.07.2021]
• 7. Autor NN, 1913a, Nowy most - nowy tramwaj, "Czas" z 20.01.1913, nr 31, s. 2, www.mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=43227&from=publication [20.07.2021]
• 8. Autor NN, 1913b, Otwarcie trzeciego mostu, "Ilustrowany Kurier Codzienny" z 21.01.1913, nr 16, s. 4, www.mbc.malopolska.pl/dlibra/plain-content?id=74245 [20.07.2021]
• 9. Autor NN, 1914, Miasto, którego nie będzie. (Połączenie Podgórza z Krakowem), "Nowości Ilustrowane" z 28.03.1914, nr 13, s. 2-4, https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/424518/edition/399759/content [21.07.2021]
• 10. Autor NN, 1917, III most otrzyma imię Powstańców Śląskich, "Dziennik Polski" z 19/20.09.19171917, nr 223, s. 8, http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=55016&from=publication [21.07.2021]
• 11. Batko R., Kotowski R., 2011, Nowoczesne muzeum, Dziedzictwo i współczesność, Muzeum Narodowe w Kielcach, Kielce
• 12. Bąk-Koczarska C., 1986, Juliusz Leo - Twórca Wielkiego Krakowa, Ossolineum, Wrocław
• 13. Bieniarzówna J., Małecki J. M., 1985, Dzieje Krakowa, t. 3, Wyd. Literackie, Kraków
• 14. Brzoskwinia W., 2004, Krakowskie elektrownie, [w:] 100-lecie energetyki w Krakowie - katalog wystawy w Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, Kraków, s. 23-35
• 15. Chmurkowski S. (red.), 1914, Miasto, którego nie będzie. (Połączenie Podgórza z Krakowem), "Nowości Illustrowane" z 28.03.1914, nr 13, s. 2-4
• 16. Dietl J., 1865, Stanowisko szkoły. Rada szkolna krajowa. Język wykładowy, Z. 1, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
• 17. Dziedzic S., 2013, Józef Dietl. Rektor i prezydent, [w:] tegoż, Portrety niepospolitych, Petrus, Kraków, s. 282-306
• 18. Glenskowie Cz. i J., 2000, Myślę więc jestem, ANTYK Marek Derewiecki, Kęty
• 19. Hebda M., 2017, Wybrane Mosty Krakowa, opracowanie dla Muzeum Inżynierii Miejskiej, Kraków
• 20. Homola-Skąpska I., 1993, Józef Dietl i jego Kraków, Wydawnictwo Literackie, Kraków
• 21. Ingarden R., 1916, Ochrona Krakowa przed powodzią Wisły. Odczyt wygłoszony w streszczeniu na ogólnem zebraniu VI-ego zjazdu Techników Polskich w Krakowie 14.09.1912, odbitka z Pamiętnika VI Zjazdu Techników Polskich, Kraków
• 22. Klimas M., Lesiak-Przybył B., Sokół A., 2010, Wielki Kraków. Rozszerzenie granic miasta w latach 1910-1915. Wybrane materiały ze zbiorów Archiwum Państwowego w Krakowie, Kraków
• 23. Komorowski W., 1997, Stacja kolejowa Kraków Główny Osobowy, "Rocznik Krakowski", T. LXIII, s. 89-117
• 24. Krajewski M., 2011, Instytucje kultury a uczestnicy kultury. Nowe relacje. Przykład: MS² w Łodzi, [w:] Śliwa M. (red), Strategie dla kultury. Kultura dla rozwoju. Zarządzanie strategiczne instytucją kultury, Kraków, s. 26-37
• 25. Matt G., 2006, Muzeum jako przedsiębiorstwo. Łatwo i przystępnie o zarządzaniu instytucją kultury, Aletheia, Warszawa
• 26. Mikos v. Rohrscheidt A., 2011, Poznańskie muzea w kontekście standardów i potrzeb współczesnej turystyki kulturowej, [w:] Mikos v. Rohrscheidt A. (red), OBCY W POZNANIU. Historyczna metropolia jako ośrodek turystyki kulturowej, Kultour.pl, PROKSENIA, Poznań/Kraków
• 27. Muzeum Inżynierii Miejskiej, 2001, Krakowska Gazownia Miejska: 1856-1950, Katalog wystawy 3 grudnia 2001 - 31 marca 2002, Kraków, Muzeum Inżynierii Miejskiej - Zakład Gazowniczy, Kraków
• 28. Orłowski B. (red.), 1984, Słownik polskich pionierów techniki, Wydawnictwo Śląsk, Katowice
• 29. Pochwała S., 2005, Elektrownia podgórska - przemiany funkcjonalno-użytkowe, mps w zb. Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, Kraków
• 30. Porada Z. Strzałka J., 2017, Elektrycy krakowscy i krakowskie elektrownie do roku 1939, "Maszyny Elektryczne - Zeszyty problemowe", nr 4 (116), s. 219-222
• 31. Rożek M., 2002, Mosty Krakowa, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków
• 32. Salwiński J. (red.), 2004, Podgórze: przewodnik po Podgórzu, prawobrzeżnej części Krakowa, Kraków
• 33. Siwek A., 2004, Sto lat elektrowni miejskiej w Krakowie, "Biuletyn Techniczny Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich", nr 25
• 34. Stachowski A. H. (red.), 2000, Encyklopedia Krakowa, PWN, Warszawa
• 35. Urząd Miasta Krakowa, 2012, Muzea - Oferta Spotkań. Muzea inspirują spotkania, Kraków, s. 4 i 18
• 36. Woźniak W., 1991, Penetracja zabytków techniki i urządzeń inżynieryjnych na terenie m. Krakowa w obrębie ul. Nadwiślańskiej, mps Kraków
• 37. Wyka E., Krzaczyńska B., 2000, Zieleniewscy i ich zakłady 1804-1945, Katalog wystawy Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, Kraków
• 38. Żółciak J. (red.), 1996, Wolne Król. Miasto Podgórze-Płaszów-Rybitwy-Przewóz, Zarys przemian historycznych, Rada Dzielnicy XIII, Kraków
• 39. Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. z 2020 r. poz. 902)
• 40. Dietl Józef Konrad, Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3892634 [21.07.2021]
• 41. Dulinicz T., Mazurczak J., 2020, Spędzanie czasu wolnego w okresie pandemii koronawirusa, www.silesia-sot.pl/wp-content/uploads/2020/10/SPECIFICA-raport-z-badan-dot.-spedzania-czasu-wolnego-w-okresie-pandemii-koronawirusa.pdf [02.09.2021]
• 42. Elektrownia podgórska, https://web.archive.org/web/20090201092444/http://krakow.pl/turystyka/trasy/krakowski_szlak_techniki/?id=15.html [21.07.2021]
• 43. Fabryka Zieleniewskiego - historia na stronie wynajmu apartamentów w Pałacu Zieleniewskich przy ul. Św. Marka, www.palaczieleniewskich.pl/nasza-historia-1 [21.07.2021]
• 44. https://dzieje.pl/aktualnosci/100-lat-temu-polaczyly-sie-krakow-i-podgorze [21.07.2021]
• 45. Jakubowski K., 2014, Dietl, Leo i inni. Kraków miał wielkich prezydentów, "Gazeta Wyborcza" (online) z 1 listopada 2014, https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,16894192,dietl-leoi-inni-krakow-mial-wielkich-prezydentow.html?token=UF9LuW3ojvzWd2nAIzZhHB7teQ_hioEn__s3vJNEOrb0UWBo5FO-2_-7c97cBcUX [21.07.2021]
• 46. Krakowski Szlak Techniki - opisy na stronie internetowej Muzeum Inżynierii Miejskiej, www.mim.krakow.pl/krakowski-szlak-techniki [21.07.2021]
• 47. Krakowskie tramwaje (lata 1882-1945), Encyklopedia Krakowskiej Komunikacji, https://web.archive.org/web/20100323164541/http://www.komunikacja.krakow.pl/tramwaje/ [21.07.2021]
• 48. Muzeum, Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/muzeum;3944738.html [20.07.2021]
• 49. Najważniejsze wynalazki XIX wieku, https://webprojektor.pl/najwazniejsze-wynalazki-xixwieku/ [21.07.2021]
• 50. Podkop Talowskiego i wiadukt kolejowy, https://web.archive.org/web/20090202152121/http://krakow.pl/turystyka/trasy/krakowski_szlak_techniki/?id=03.html [20.07.2021]
• 51. Radłowska R., 2018, Józef Dietl miał wizje, jak pchnąć Kraków do przodu, "Gazeta Wyborcza" (online) z 15.10.2018, https://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,24030187,jozef-dietl-mialwizje-jak-pchnac-krakow-do-przodu.html?token=h1ZwlOPd4-A4mj4vJFHsGR7teQ_hioEn__s3vJNEOrb0UWBo5FO-2_-7c97cBcUX [21.07.2021]
• 52. Szymczewska P., Drożdż M. Stachnik P., 2015, Jak Podgórze stało się częścią Wielkiego Krakowa Juliusza Leo, DziennikPolski24.pl z 4.07.2015, https://dziennikpolski24.pl/jak-podgorzestalo-sie-czescia-wielkiego-krakowa-juliusza-leo/ar/c3-3924595 [21.07.2021]
• 53. Wielki prezydent Krakowa, www.cracovia-leopolis.pl/index.php?pokaz=sylwetki&id=1416 [21.07.2021]
• 54. Wosion-Czoba M., 14.07.2016, 100 lat temu połączyły się Kraków i Podgórze - wywiad z Melanią Tutak, Dzieje.pl - PAP z 14.07.2016, https://dzieje.pl/aktualnosci/100-lat-temu-polaczylysie-krakow-i-podgorze [21.07.2021]
• 55. Zajezdnia Tramwajowa, https://www.mim.krakow.pl/zajezdnia-tramwajowa [20.07.2021]