Polityczno-społeczne i prawne aspekty problemu mniejszości narodowych w pierwszym 10-leciu II Rzeczpospolitej

• Autorzy: Jan Kondratowicz , Jarosław Wołkonowski

Warianty tytułu

Political-Social and Legal Aspects of the Problem of National Minorities in the First Decade of the Second Republic of Poland.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

II Rzeczpospolita w okresie międzywojennym była państwem, które posiadało w swych granicach duży udział ludności należącej do grupy mniejszości narodowych (ponad 30% ogółu ludności, wyższy udział miała Czechosłowacja i Rosja bolszewicka), której większość zamieszkiwała we wschodniej części kraju. Pokazały to oba powszechne spisy ludności, które były przeprowadzone w latach 1921 i 1931. Należy uwzględnić fakt, że II RP powstała z trzech zaborów, których władze miały jednoznacznie negatywny stosunek do polskości i powstającego państwa polskiego - miało to wpływ na mniejszości na tych obszarach1. Musimy także pamiętać, że Odrodzona Polska powstała tuż po I wojnie światowej - zniszczenia gospodarcze po czteroletniej wojnie były ogromne2, a społeczeństwo bardzo zubożone. II Rzeczpospolita powstawała na ziemiach należących od dawien dawna do polskiej grupy narodowej, jednak 123 lat zaboru odcisnęło ogromne piętno i wniosło znaczące zmiany struktury narodowościowej. Trzeba również odnotować, że w 1918 r. państwo polskie powstawało na zupełnie nowych fundamentach3, jako współczesne, demokratyczne państwo narodowe, gdzie obywatelstwo i narodowość odgrywały bardzo ważną rolę. (fragment tekstu)

EN

The article presents the political, social and legal aspects of relations between the Polish state and national minorities in the period 1918-1928. The Second Polish Republic had a high level (over 30%) of national minorities - polish political thought created models from assimilation of minorities to coexistence - federation and state assimilation. International commitments forced the government to adopt democratic solutions despite nationalist trends. Sharp protests against the minority were caused by the school language law (with the model of a bilingual school), which in the opinion of the minority was aimed at assimilation of national minorities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka; Mniejszości narodowe; Państwo narodowe; Obywatelstwo

EN

Politics; Ethnic minority; Nation-state; Citizenship

• Czasopismo: Społeczeństwo i Polityka
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 2(55)
• Strony: 57--72

Twórcy

autor

Jan Kondratowicz

• University of Bialystok, Poland

autor

Jarosław Wołkonowski

• University of Bialystok, Poland

Bibliografia

• Pajewski J., Budowa Drugiej Rzeczpospolitej 1918-1926, Kraków 1995, s. 162-163. Smoleński J., Mniejszości narodowe, w: Dziesięciolecie Polski Odrodzonej, red. M. Dąbrowski, Kraków-Warszawa 1928, s. 44.
• Dudek H., Odbudowa kraju, w: Dziesięciolecie Polski Odrodzonej, red. M. Dąbrowski, Kraków- Warszawa 1928, s. 381.
• Makowski W., Konstytucja, zwierzchnicy państwa, Sejm, Senat i rząd, w: Dziesięciolecie Polski Odrodzonej, red. M. Dąbrowski, Kraków-Warszawa 1928, s. 175.
• Krysiński A., Ludność polska a mniejszości w Polsce w świetle spisów ludności 1921 i 1931, Warszawa 1933, s. 7; http://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id=33070 [dostęp: 25.03.2018].
• Dmowski R., Myśli nowoczesnego Polaka, Lwów 1904, s. 4.
• Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1988, s. 103-104.
• Hammerling Z., Łuczak A., Miejsce Kresów i słowiańskich mniejszości narodowych w koncepcji ruchu ludowego, w: Między Polską etniczną a historyczną. Polska myśl polityczna XIX i XX wieku, red. W. Wrzesiński, t. VI, Wrocław 1988, s. 210-211.
• Wołkonowski J., Skargi mniejszości żydowskiej na arenie międzynarodowej na zachowanie się żołnierzy polskich podczas wyzwolenia Wilna w kwietniu 1919 r., "Miscellanea Historico-Iuridica", t. V, s. 105-113.
• Wołkonowski J., Stosunki polsko-żydowskie w Wilnie i na Wileńszczyźnie w latach 1919-1939, Białystok 2004, s. 70.
• Ogonowski J., Uprawnienia językowe mniejszości narodowych w Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1939, Warszawa 2000, s. 42-43.